Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Dziś mija termin na udzielenie przez Polskę wyjaśnień Komisji na zarzuty dotyczące dyskryminacji mniejszości seksualnych. KE 14 lipca podjęła kroki prawne przeciwko Polsce „w związku z łamaniem praw podstawowych osób LGBTIQ”. Od tamtej pory Polska miała dwa miesiące na ustosunkowanie się do zarzutów.
„W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o przesłaniu uzasadnionej opinii, a na dalszym etapie skierować sprawę przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej” ‒ stwierdził Normunds Popens z Dyrekcji Generalnej KE ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej w piśmie skierowanym na początku września do władz pięciu województw: lubelskiego, łódzkiego, małopolskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. To te regiony przyjęły uchwały dotyczące ‒ pośrednio lub bezpośrednio ‒ osób LGBT. Przykładowo władze woj. małopolskiego w 2019 r. „w sprawie sprzeciwu wobec wprowadzenia ideologii LGBT do wspólnot samorządowych”. Tego rodzaju deklaracje wzbudziły wątpliwości instytucji unijnych.
Komisja zażądała od tych samorządów ‒ jako instytucji zarządzających funduszami unijnymi ‒ „wyczerpujących odpowiedzi”, zwłaszcza w zakresie tego, czy uchwały nie stoją w sprzeczności z zasadą niedyskryminacji. Komisja zachęca też regiony do podjęcia „działań naprawczych” w stosunku do uchwał w celu wyeliminowania tego ryzyka. „Komisja pragnie podkreślić, że uznanie terytoriów, miejsc pracy lub usług wolnych od osób LGBTIQ stanowi działanie sprzeczne z wartościami określonymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Dlatego wstrzymujemy modyfikacje programu REACT-EU w odniesieniu do Państwa regionalnych programów operacyjnych” ‒ napisał Normunds Popens z KE.
React-EU to związany z działaniami pandemicznymi dodatkowy zastrzyk pieniędzy unijnych (47,5 mld euro), uzupełniający bieżące programy polityki spójności. Polsce miałoby przypaść 2,1 mld euro z tego źródła. W tym roku planowaliśmy wydanie 1,6 mld euro, a część tych środków miałaby trafić do beneficjentów za pośrednictwem władz województw. I właśnie te środki zostały wstrzymane w przypadku pięciu regionów.
‒ Samorząd województwa świętokrzyskiego w najbliższym czasie przedstawi oficjalne stanowisko w sprawie pisma otrzymanego z Komisji Europejskiej. Aktualnie trwa analiza dokumentów ‒ odpowiedziało nam biuro prasowe tamtejszego urzędu marszałkowskiego.
‒ Czekamy na wytyczne z ministerstwa, co robimy dalej. Mówi się o jakiejś zbiorczej odpowiedzi ze strony rządu w imieniu wszystkich pięciu województw ‒ przyznaje z kolei nasz rozmówca z Urzędu Marszałkowskiego Woj. Lubelskiego. Wskazuje, że kwota wstrzymana w przypadku regionu to 26 mln euro i nic nie wskazuje na to, by kolejne środki z polityki spójności miały być zawieszone.
Ale zdaniem byłego wicemarszałka, a obecnie radnego woj. małopolskiego Tomasza Urynowicza (Porozumienie), zawieszenie płatności z React-EU to dopiero pierwszy krok ze strony KE. Jego zdaniem zagrożone są także bieżące płatności z Brukseli oraz możliwe jest zablokowanie negocjacji nowych środków ‒ w sumie 3,6 mld euro dla Małopolski. ‒ Już w zeszłym roku przyszły pisma od KE, w którym przestrzegano o konsekwencjach uchwał. KE może podjąć trzy kroki. Pierwszy to zablokowanie bieżących płatności, drugi to zablokowanie negocjacji regionalnego programu operacyjnego na lata 2021‒2027, a trzeci to wstrzymanie działań promujących województwo, które są finansowane ze środków unijnych ‒ ocenia Urynowicz.
Ale zdaniem innego samorządowca, odpowiedzialnego za kwestie eurofunduszy, Komisja prędzej będzie działać w sposób selektywny. ‒ Blokowanie bieżących płatności byłoby bez sensu. Proszę sobie wyobrazić, że jest pan przedsiębiorcą, robi jakąś inwestycję, a potem dowiaduje się, że wcześniej obiecane płatności nie zostaną zrefundowane, bo odgórnie zablokowano środki. Komisja raczej nie zdecyduje się na takie działania, nie chcąc tworzyć wrażenia, że za konflikt z polskim rządem karę ponoszą zwykli obywatele. Ale co innego zamrożenie środków, które dopiero są negocjowane. Tu akurat mogę sobie wyobrazić np. przyblokowanie negocjacji środków z przyszłej perspektywy 2021‒2027 ‒ ocenia rozmówca DGP.
W ramach sporu o uchwały dotyczące LGBT Bruksela otrzymała już co prawda wyjaśnienia ze strony Polski, ale uznała je za niesatysfakcjonujące. Stąd wszczęcie w połowie lipca procedury naruszeniowej. „Komisja uważa, że polskie władze nie odpowiedziały w pełni i właściwie na jej zapytanie dotyczące charakteru i wpływu tzw. deklaracji, oświadczeń lub rezolucji przyjętych przez władze regionalne tak zwanych stref wolnych od ideologii LGBTIQ” ‒ stwierdził Normunds Popens z KE w piśmie do marszałków pięciu województw.
Polski rząd zamierza jednak podjąć próbę załagodzenia napięć na linii Warszawa‒Bruksela w kwestii LGBT. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) wczoraj potwierdziło nam, że przygotowuje odpowiedź dla KE. Zastrzega jednak, że podstawą wszczętego przez KE postępowania przeciwko Polsce jest wyłącznie zarzut naruszenia przepisu z Traktatu o UE stanowiącego o obowiązku współpracy państwa członkowskiego z Komisją Europejską (art. 4 ust. 3 TUE). Nie ma natomiast postawionych formalnie zarzutów dotyczących łamania jakichkolwiek przepisów prawa wtórnego, w tym rozporządzeń regulujących wydatkowanie funduszy UE.
Resort przekonuje, że przesłanką do oceny konkretnego przedsięwzięcia są zawsze walory merytoryczne, czyli: co zakłada dany projekt, czy spełnia warunki dofinansowania i jakie korzyści przyniesie. Dodatkowo warunkiem ubiegania się o środki unijne jest zagwarantowanie braku dyskryminacji. ‒ Do MFiPR nie wpłynęły zgłoszenia o tym, by kryteria wyboru projektów ustalone w programach krajowych lub regionalnych dyskryminowały kogokolwiek, np. ze względu na orientację seksualną, religię, pochodzenie, niepełnosprawność, płeć ‒ zapewnia resort. ‒ Jeżeli chodzi o uchwały dotyczące LGBT przyjmowane przez rady lub sejmiki poszczególnych samorządów, niezależnie od oceny ich charakteru prawnego, nie są brane pod uwagę przy podziale funduszy unijnych ‒ dodaje.
Co jeśli mimo zapewnień rządu pojawią się problemy z bieżącymi płatnościami? W takim przypadku stawka jest dość duża. Przykładowo, jak wynika z danych przygotowanych dla nas przez MFiPR, woj. lubelskie zakontraktowało w umowach o dofinansowanie już 96 proc. przynależnych mu środków unijnych na lata 2014‒2020, tj. 9,8 mld zł. Do pełnej kontraktacji pieniędzy z obecnej perspektywy finansowej UE brakuje więc ok. 320 mln zł (po przeliczeniu według aktualnego kursu euro). Potencjalnie dużo więcej do stracenia w takim scenariuszu miałaby Małopolska, która zakontraktowała ok. 93 proc. środków (12,3 mld zł w ramach zawartych umów o dofinansowanie), w związku z czym brakująca kwota to jeszcze ponad 800 mln zł. ©℗
Rząd zamierza złagodzić napięcie na linii Warszawa–Bruksela w kwestii LGBT
