Święto Trzech Króli, w Kościele katolickim określane jako Uroczystość Objawienia Pańskiego, upamiętnia objawienie się Boga całemu światu w osobie Jezusa Chrystusa. Według przekazu ewangelicznego do Betlejem przybyli Mędrcy ze Wschodu, prowadzeni przez gwiazdę. Złożyli nowonarodzonemu Jezusowi trzy dary: złoto, kadzidło i mirrę. Tradycja chrześcijańska przypisała im imiona Kacper, Melchior i Baltazar, choć same imiona nie pojawiają się w Piśmie Świętym.

W polskich kościołach 6 stycznia święci się kadzidło i kredę. Wierni, zgodnie z wielowiekowym zwyczajem, oznaczają drzwi swoich domów literami K+M+B lub C+M+B oraz bieżącym rokiem. Skrót C+M+B tłumaczony jest jako łacińskie „Christus Mansionem Benedicat”, czyli „Chryste, błogosław temu domowi”. To gest nie tylko religijny, ale również kulturowy, powszechnie rozpoznawalny w przestrzeni publicznej.

Święto Trzech Króli obchodzą także wierni Kościołów prawosławnego i ewangelickiego, choć liturgia i symbolika różnią się w zależności od tradycji wyznaniowej. W tym sensie 6 stycznia pozostaje jednym z niewielu dni, które łączą różne nurty chrześcijaństwa.

Zniesienie Święta Trzech Króli przez władze komunistyczne

Do 1960 roku Święto Trzech Króli było w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Decyzją władz komunistycznych zostało jednak wykreślone z kalendarza dni wolnych. Taki sam los spotkał 15 sierpnia, czyli Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. W obu przypadkach motywacja była czytelna – ograniczenie obecności świąt religijnych w przestrzeni publicznej i życiu społecznym.

Po 1989 roku przywrócono 15 sierpnia jako dzień wolny, jednak 6 stycznia przez wiele lat pozostawał zwykłym dniem roboczym. Dopiero na początku XXI wieku zaczęły pojawiać się liczne inicjatywy obywatelskie, których celem było przywrócenie wolnego w Święto Trzech Króli. Ich skala była bezprecedensowa.

Milion podpisów i ustawa przywracająca dzień wolny

We wrześniu 2010 roku rozpoczęły się prace legislacyjne nad projektem ustawy przywracającej 6 stycznia jako dzień ustawowo wolny od pracy. Inicjatywa miała charakter obywatelski i została poparta przez ponad milion osób. Jej twarzą był ówczesny prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki.

Ustawa została uchwalona przez Sejm 24 września 2010 roku i weszła w życie 6 stycznia 2011 roku. Od tego momentu Święto Trzech Króli na nowo wpisało się w kalendarz dni wolnych. Równolegle w wielu miastach zaczęto organizować orszaki Trzech Króli – uliczne jasełka, które łączą elementy religijne z widowiskową formą kolędniczą. Dziś są one stałym elementem krajobrazu dużych i mniejszych miast.

Przedsiębiorcy przeciwko dodatkowemu dniowi wolnemu od pracy

Sprzeciw wobec przywrócenia dnia wolnego pojawił się już na etapie prac legislacyjnych. Krytyczne stanowisko zajęła Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, która apelowała do prezydenta o niepodpisywanie ustawy. Organizacja argumentowała, że dodatkowy dzień wolny osłabi gospodarkę, szczególnie w warunkach spowolnienia wzrostu.

Podnoszono również argumenty prawno-konstytucyjne. Przeciwnicy ustawy wskazywali na możliwe naruszenie zasady legalizmu, zapisanej w art. 7 Konstytucji RP, oraz na brak odpowiedniego udziału rządu w procesie legislacyjnym. W opinii Konfederacji zmiana miała ingerować w postanowienia Konkordatu z 1993 roku, co – ich zdaniem – nie powinno odbywać się w trybie zwykłej ustawy.

Mimo tych zastrzeżeń prezydent podpisał ustawę, a 6 stycznia na trwałe powrócił jako dzień wolny.

Petycja do Senatu: Święto Trzech Króli jako dzień pracujący

Po latach spór wrócił. Do senackiej Komisji do Spraw Petycji wpłynęła petycja postulująca zniesienie dnia wolnego przypadającego 6 stycznia. Autor wniosku argumentuje, że rezygnacja z wolnego mogłaby poprawić sytuację gospodarczą kraju, ograniczając przestoje w pracy i zwiększając jej wydajność. W jego ocenie kalendarz świąt powinien odpowiadać aktualnym realiom społecznym i ekonomicznym.

16 czerwca 2025 roku petycję skierowano do rozpatrzenia przez senacką Komisję Petycji. Do dziś nie wyznaczono jednak posiedzenia poświęconego tej propozycji. Oznacza to, że w 2026 roku Święto Trzech Króli pozostaje dniem ustawowo wolnym od pracy.

Procedura petycji i realne skutki dla prawa

Samo rozpatrzenie petycji przez Senat nie oznacza automatycznych zmian legislacyjnych. Komisja może podjąć kilka działań: złożyć wniosek do Marszałka Senatu o podjęcie inicjatywy ustawodawczej lub uchwałodawczej, upoważnić jednego z członków do złożenia wniosku legislacyjnego w trakcie obrad albo przedstawić opinię dotyczącą wykorzystania uprawnień konstytucyjnych i regulaminowych Senatu.

Warto podkreślić, że petycje są jedną z form bezpośredniego udziału obywateli w sprawowaniu władzy. W przeciwieństwie do inicjatywy ustawodawczej, wymagającej zebrania co najmniej 100 tysięcy podpisów, petycję może złożyć nawet jedna osoba. Nie przesądza to jednak o skuteczności postulatu.

Święto Trzech Króli 2026 – dzień wolny bez zmian

Na obecnym etapie nic nie wskazuje na to, by 6 stycznia miał w najbliższym czasie utracić status dnia wolnego. Brak harmonogramu prac Komisji oraz brak inicjatywy ustawodawczej oznaczają, że w 2026 roku Polacy ponownie skorzystają z dnia wolnego w Święto Trzech Króli. Dla jednych będzie to czas religijnego przeżycia i udziału w liturgii, dla innych – dłuższy odpoczynek lub przedłużony weekend.

Debata jednak nie znika. W tle pozostają pytania o granice kompromisu między tradycją a ekonomią oraz o to, jaką rolę w świeckim państwie powinny odgrywać święta o wyraźnie religijnym charakterze.