W lutym miną dwa lata od przyjęcia ustawy o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1386 ze zm.). Ma on tak jak Polski Fundusz Rozwoju wspierać przedsiębiorców, ale tego nie robi. Przedstawiony przez Ministerstwo Przemysłu projekt nowelizacji przepisów powinien to zmienić.

Jak piszą projektodawcy, obowiązujące przepisy są tak nieprecyzyjne lub niejasne, że spółka nie może działać. Nie wiadomo np., co ma zrobić zarząd, gdy rada nadzorcza odrzuci zaproponowaną przez niego strategię, czyli najważniejszy dokument, określający m.in., jakie projekty spółka będzie wspierać w perspektywie pięciu lat. Nie jest też jasne, jakie podmioty mogą się ubiegać o wsparcie z funduszu.

Projekt nowelizacji przewiduje, że o takie wsparcie będą mogli wnioskować nie tylko przedsiębiorcy, lecz także np. uczelnie. Wsparcie ma formę pożyczek, poręczeń, gwarancji, obejmowania akcji i udziałów, a także bezzwrotnych dotacji. Mogą się o nie starać przedsiębiorcy z całej Polski. Ważne, by cel, na jaki chcą je uzyskać, przyczyniał się do transformacji Śląska. Może to być np. stworzenie miejsc pracy w branży odnawialnych źródeł energii lub szkolenia pozwalające zdobyć nowe kwalifikacje i znaleźć pracę poza górnictwem. Fundusz ma też wspierać cyfryzację i promocję regionu. Źródłami pieniędzy na działalność są kapitał zakładowy (500 mln zł) i przychody funduszu.

Projekt wprowadza też terminy na realizację niektórych zadań dla zarządu funduszu, rady nadzorczej czy ministerstw. Doprecyzowuje zakresy programów wsparcia (procedury wyboru projektów, kontrolę ich realizacji, finansowanie). „Głównym celem wprowadzenia proponowanych zmian do ustawy jest umożliwienie rozpoczęcia działalności merytorycznej Funduszu. (…) Wskazane zmiany, wzorowane na systemie wydatkowania środków publicznych w Polsce, pozwolą na zwiększenie transparentności i rzetelności wydatkowania środków” – napisano w uzasadnieniu do projektu.

Powołanie funduszu jest realizacją zapisów Umowy społecznej z 28 maja 2021 r. dotyczącej transformacji górnictwa.

– Ze względu na fanaberie klimatyczne Unii Europejskiej bardzo trudno finansować nowe projekty. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz inne instytucje mają z tym potężny kłopot. Aby poradzić sobie z tym kłopotem, państwo polskie powołuje Fundusz Transformacji Śląska z pierwszym potężnym zastrzykiem kapitałowym 500 mln zł – mówił w październiku 2023 r. ówczesny premier Mateusz Morawiecki. Utworzenie funduszu jego rząd przedstawiał jako kluczowe dla przyszłości regionu, bo pozwoli ono uruchomić pieniądze na budowę innowacyjnych sektorów gospodarki na Śląsku.

Region ma prawie 4,5 mln mieszkańców. To znacznie więcej niż niektóre kraje UE, jak np. Litwa, Łotwa czy Estonia. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt w konsultacjach, opiniowaniu i uzgodnieniach