Deklaracja zawierająca najważniejsze zasady organizacji pomocy to jeden z efektów współfinansowanego z unijnych środków projektu "Bezpieczna praca - bezpieczna rodzina", promującego społeczną odpowiedzialność górniczych przedsiębiorstw w aspekcie bezpieczeństwa i higieny pracy. Założenia deklaracji zaprezentowano we wtorek w Katowicach.
Pierwszym etapem projektu był rozstrzygnięty w marcu tego roku konkurs na pamiętniki wdów i sierot po górnikach "Moje życie po wypadku". Wpłynęło blisko 60 prac, w których znalazły się przykłady bezinteresownej pomocy i współczucia, ale też rażących błędów i braku zrozumienia dla członków rodzin ofiar wypadków w kopalniach.
Pamiętniki poddano analizie socjologicznej, z której wnioski, wraz z materiałem literackim, będą opublikowane w sierpniu w formie książki. Pamiętniki i płynące z ich analizy wskazówki stały się też kanwą warsztatów, w których w ostatnich miesiącach uczestniczyło ponad 40 przedstawicieli spółek węglowych, związków oraz organizacji, takich jak Fundacja Rodzin Górniczych czy Stowarzyszenie Wdów Górniczych. Jednym z efektów warsztatów jest właśnie projekt deklaracji, dotyczącej problemów opieki nad rodzinami górniczymi w trudnych sytuacjach.
Twórcy projektu zaznaczają, że pomoc dla rodzin górniczych była i jest świadczona - w różnym zakresie i przez różne instytucje
"Chcemy, by zasady zawarte w projekcie deklaracji stały się praktyczną wskazówką dla kopalń i instytucji pomocowych, jak skutecznie i taktownie działać w podobnych sytuacjach i jakich błędów unikać" - wyjaśniła PAP Sylwia Jarosławska-Sobór z Głównego Instytutu Górnictwa - jednego z partnerów projektu.
Twórcy projektu zaznaczają, że pomoc dla rodzin górniczych była i jest świadczona - w różnym zakresie i przez różne instytucje. Nie ma jednak ani spójnego systemu organizowania pomocy, ani jednolitych zasad i kryteriów jej udzielania. Deklaracja ma pomóc w zmianie takiego stanu rzeczy. Jednym z założeń jest wzmocnienie roli Fundacji Rodzin Górniczych, która np. po pięciu latach od wypadku mogłaby całkowicie przejmować opiekę nad rodziną górnika.
Deklaracja zawiera m.in. zadania i obowiązki, jakie powinna wziąć na siebie kopalnia (jako miejsce pracy górnika), spółka węglowa (jako pracodawca) i Fundacja Rodzin Górniczych (jako branżowa instytucja pomocowa).
Wśród najważniejszych wskazówek wymieniona jest m.in. odpowiednia komunikacja kopalni i instytucji pomocowych z rodzinami poszkodowanych. Autorzy deklaracji za bardzo istotne uznali, aby zszokowana nową sytuacją życiową rodzina dostała pisemną informację z kopalni, co powinna od niej otrzymać w ramach odszkodowań pieniężnych oraz gdzie i jak może to załatwić.
Wypróbowaną i bardzo wysoko ocenioną przez zainteresowane rodziny metodą jest też wyznaczenie przez kopalnię opiekuna, który będzie zajmował się konkretną rodziną, ułatwiając wszystkie niezbędne kontakty. Pozwoli to unikać sytuacji - o jakich wspominali w pamiętnikach przedstawiciele górniczych rodzin - kiedy trafiali na urzędników załatwiających sprawy w sposób opryskliwy czy przykry.
W ciągu minionych niespełna 30 lat w kopalniach węgla kamiennego zginęło ponad 1,5 tys. górników
Autorzy deklaracji zwracają też uwagę na problem rent dla górniczych wdów, które tracą uprawnienia do nich w sytuacji, gdy ich dziecko kończy 18 lat, a matka nie ma jeszcze lat 45. U podstaw tego przepisu legło założenie, że wdowa jest zdolna do pracy i powinna ją podjąć; w praktyce kobiety mają z tym duże trudności. Górnicy mogliby sami przekazywać środki dla takich wdów, płacąc ok. 10-20 zł dobrowolnej rocznej składki na ten cel.
Z szacunków nadzoru górniczego wynika, że w ciągu minionych niespełna 30 lat w kopalniach węgla kamiennego zginęło ponad 1,5 tys. górników. Rodzinami zmarłych górników opiekuje się powołana w drugiej połowie lat 90. Fundacja Rodzin Górniczych, która m.in. wypłaca stypendia dla uczących się dzieci i młodzieży. Liczbę wdów i sierot po górnikach szacuje się na ponad 4,5 tys.
Konferencja podsumowująca projekt "Bezpieczna praca - bezpieczna rodzina. Promocja Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw w aspekcie bezpieczeństwa i higieny pracy" odbędzie się 7 września w Katowicach.