Stowarzyszenie: jak rozliczyć przychody z usług reklamowych

Organy podatkowe i sądy podchodzą do zagadnienia, czy umieszczenie logo jest działalnością gospodarczą, w różny sposób. W analizowanym przypadku istotne jest, iż statut nie przewiduje prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów Prawa przedsiębiorców. Jednak z treści pytania wynika, iż przychody pozyskiwane są przez jednostkę z umowy sponsoringu. Umowa sponsoringu jest umową dwustronnie zobowiązującą, zawieraną pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami. Zatem obie strony zobowiązują się do wykonania określonego świadczenia, które – zgodnie z zapisami umowy – musi zostać wycenione. Co stanowi nic innego jak prowadzenie działalności gospodarczej. W myśl bowiem art. 3 pkt 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa – przez „działalność gospodarczą” należy rozumieć każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów prawa działalności gospodarczej, wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek – nawet wtedy, gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub nie uznają osoby wykonującej taką działalność za przedsiębiorcę.

Niemniej spotyka się także stanowisko, że eksponowanie logo firmy w zamian za opłatę nie jest traktowane jako działalność odpłatna, a więc nie stanowi również świadczenia usługi (np. interpretacja indywidualna z 20 grudnia 2016 r. dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu sygn. 3063-ILPP1-2.4512.155.2016.2.MR).

Zatem tylko w sytuacji, gdyby budżet stowarzyszenia opierał się wyłącznie na środkach ze sponsoringu, należałoby uznać, iż jednostka prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług reklamowych.

W takim przypadku – co do zasady – w sprawozdaniu finansowym, sporządzanym zgodnie z załącznikiem nr 6 do ustawy o rachunkowości, stowarzyszenie powinno przychody z powyższego tytułu zaprezentować jako przychody z działalności gospodarczej.

Ujęcie w księgach rachunkowych wyglądałoby w takim przypadku następująco:

• Wn „Rachunek bankowy”,
• Ma „Przychody z działalności gospodarczej”.

Usługi reklamowe dla sponsorów a obowiązki w zakresie VAT

Warto jednak zwrócić uwagę na właściwe udokumentowanie powyższego zdarzenia – szczególne znaczenie mogą mieć tu przepisy w zakresie podatku od towarów i usług. Na potrzeby VAT przez działalność gospodarczą należy rozumieć m.in. wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców – również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły, dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Jeżeli stowarzyszenie odpłatnie wykonuje na rzecz sponsorów czynności polegające na umieszczaniu reklam firmowych, to w świetle przepisów VAT prowadzi działalność spełniającą definicję świadczenia usług (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Usługi te podlegają opodatkowaniu stawką podstawową, tj. 23 proc. (art. 41 ust. 1 ustawy o VAT).

Jednakże – na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o VAT – podatnik jest zwolniony z podatku, jeżeli wartość jego sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do tej wartości nie wlicza się m.in.: kwoty podatku VAT, odpłatnej dostawy towarów i świadczenia usług zwolnionych od podatku oraz wartości towarów zaliczanych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Ponadto – zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT – podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego również korzysta ze zwolnienia, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy w proporcji do okresu prowadzenia sprzedaży kwoty 200 000 zł.

Podsumowując – usługi reklamowe wykonywane przez stowarzyszenie na rzecz sponsorów podlegają opodatkowaniu VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Jeżeli jednostka korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT (na podstawie art. 113 ust. 1 i 2), wówczas świadczenie usług powinno być dokumentowane rachunkami – zgodnie z art. 87 par. 1 ordynacji podatkowej.

Alternatywa: darowizna zamiast świadczenia wzajemnego

W kontekście przedstawionej sytuacji warto rozważyć, czy bezpieczniejszym rozwiązaniem nie byłoby przyjmowanie środków finansowych jako darowizn. Darowizna, zgodnie z art. 888 par. 1 kodeksu cywilnego, to nieodpłatne świadczenie na rzecz obdarowanego. Jednak w takiej sytuacji stowarzyszenie nie może zobowiązać się do świadczenia usług reklamowych – nie może w zamian za darowiznę oferować ekspozycji logo lub innych form promocji.

W takim modelu dopuszczalne jest jedynie informowanie o wsparciu, np. poprzez formułę: „wspiera nas firma X”, bez wskazywania świadczenia wzajemnego.

Przychody z darowizn ujmuje się w rachunku zysków i strat jako przychody z działalności statutowej, najczęściej w pozycji:
A. Przychody z działalności statutowej
III. Przychody z pozostałej działalności statutowej

Konieczna jest analiza odnośnie spełniania cech odpłatnych usług

Stowarzyszenie powinno dokładnie przeanalizować, czy zawierane umowy nie noszą cech odpłatnych usług. Jeśli tak – musi rozważyć zarejestrowanie działalności gospodarczej oraz obowiązki w zakresie VAT i ewidencji przychodów. Alternatywą jest przyjmowanie darowizn bez świadczenia wzajemnego – co pozwala prowadzić wyłącznie działalność statutową.