Mamy klienta, którego biegły rewident zmarł w tym roku. Miał on zbadać sprawozdanie finansowe za 2024 r. Jak w tej sytuacji powinien postąpić nasz klient?
W takiej sytuacji należy przede wszystkim przypomnieć, że umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana nie z biegłym rewidentem, a z firmą audytorską. Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (dalej: ustawa o biegłych rewidentach) biegły rewident wykonuje zawód w imieniu firmy audytorskiej. Natomiast zgodnie z art. 46 tej ustawy firmą audytorską jest jednostka, w której badania sprawozdań finansowych przeprowadzają biegli rewidenci, wpisana na listę, o której mowa w art. 57 ust. 1 ustaw o biegłych rewidentach, i prowadząca działalność w jednej z form, o których mowa w art. 46 tej ustawy.
W sytuacji gdy była zawarta umowa z firmą audytorską, w której było zatrudnionych więcej niż jeden biegły rewident, to badanie będzie zakończone przez tę firmę. Jej kierownik bowiem wskaże nowego kluczowego biegłego rewidenta, który przeprowadzi do końca procedury związane z badaniem sprawozdania. Przy czym może się okazać konieczne wydłużenie terminu badania sprawozdania finansowego – nowy audytor będzie sam musiał rozpoznać badaną jednostkę, wdrożyć się w przygotowaną przez poprzednika dokumentację. Ale wydaje się, iż klient biura rachunkowego w tej losowej sytuacji powinien znaleźć rozwiązanie, które będzie dobre i dla niego, i dla podmiotu audytorskiego. Co ważne, sama śmierć biegłego nie jest powodem do rozwiązania umowy z firmą audytorską.
Nieco inaczej będzie wyglądała sytuacja, jeśli klient współpracował z biegłym wykonującym swoją działalność jednoosobowo w ramach działalności gospodarczej. W chwili jego śmierci umowa z nim zawarta wygaśnie, zatem konieczne będzie zawarcie umowy z nową firmą audytorską, która będzie na nowo musiała przeprowadzić wszystkie procedury związane z badaniem sprawozdania. Zanim dojdzie do podpisania umowy z nową firmą, trzeba jednak pamiętać o konieczności weryfikacji, czy firma jest wpisana na listę firm audytorskich. Jest ona opublikowana na stronie internetowej Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego pod adresem https://strefa.pana.gov.pl/wyszukiwarka/. Jest to bardzo ważne, bowiem – jak pokazują kontrole PANA – nadal są przeprowadzane badania przez audytorów i firmy, które nie są wpisane na wymaganą listę. Tymczasem takie badania są nieważne z mocy prawa.
Na szczęście jest jeszcze czas, by przed zakończeniem roku przeprowadzić procedury związane z wyborem firmy audytorskiej. Bo należy przypomnieć, iż nowy audytor musi być wybrany (a nie wskazany). Szczegóły postępowania będą zależeć od obowiązujących w firmie procedur. Warto jednak jak najszybciej wystosować zapytania ofertowe, wskazując na przyczyny wyboru audytora teraz oraz okoliczności związane z tą sytuacją. Co ważne, umowa o badanie z firmą audytorską musi być obecnie zawarta na okres minimum dwóch lat, co wynika z art. 64 ust. 5 u.r. Przepisy ustawy wskazują, że umowa powinna być zawarta w takim terminie, aby biegły mógł wziąć udział w inwentaryzacji.
Przypomnę, że na kierowniku jednostki ciąży odpowiedzialność karna za brak poddania sprawozdania finansowego badaniu obowiązkowemu przez biegłego rewidenta zgodnie z art. 79 ust. 1 u.r. Z tej odpowiedzialności nie zwalnia go nawet śmierć audytora, który jednoosobowo prowadził działalność. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna:
art. 3 ust. 3, art. 46, art. 57 ust. 1 ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1035)
art. 64 ust. 5, art. 79 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 619)