Ryzyko, że minister finansów będzie musiał wydać rozporządzenie nakładające ten obowiązek, jest już dużo mniejsze. Zmieniono bowiem przepisy i wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych ma być ustalany inaczej niż dotychczas. O szczegółach pisze Karolina Pawlak, ekspert z rachunkowości.

Choć DGP informował o tym problemie na swoich łamach jako pierwszy (m.in. w artykule „27 lat to wciąż zbyt mało. Wyższych odpisów amortyzacyjnych nie będzie” – DGP nr 181 z 19 września 2022 r.), to wpisy na forach sugerują, że nie wszyscy dostrzegli ostatnią zmianę przepisów. Tymczasem na podpis prezydenta czeka ustawa z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2544 – dalej: nowela), która ma odsunąć w czasie obowiązek przeszacowania środków trwałych. Zmieniła ona brzmienie art. 15 ust. 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) oraz art. 22o ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Wyrazy „w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu” zastąpiono wyrazami „w okresie dwóch kwartałów oraz w okresie czterech kwartałów danego roku kalendarzowego w stosunku do analogicznych okresów”. Rozporządzenie dotyczące przeszacowania będzie więc wydawane, jeśli wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych w okresie dwóch kwartałów oraz w okresie czterech kwartałów danego roku kalendarzowego w stosunku do analogicznych okresów roku ubiegłego przekroczy 10 proc. Co ważne, przepisy w nowym brzmieniu stosuje się do wskaźników wzrostu cen nakładów inwestycyjnych ogłaszanych przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, począwszy od 2022 r. (art. 20 ust. 3 noweli). Tym samym – z racji tego, że wskaźnik za dwa kwartały, który został ogłoszony 31 sierpnia br., wynosił 9,8 proc., a więc nie przekroczył 10 proc., a w przepisie jest słowo „oraz” – przeszacowanie środków trwałych na potrzeby podatku dochodowego prawdopodobnie nam w tym roku nie grozi. Prawdopodobnie, bo trzeba pamiętać, że prezes GUS komunikat dotyczący wzrostu cen nakładów inwestycyjnych za trzy kwartały br. powinien wydać do 30 listopada 2022 r. Jeśli zatem znowelizowane przepisy nie weszłyby do tego czasu w życie, a wskaźnik przekroczy 10 proc., to minister finansów będzie musiał wydać rozporządzenie nakładające obowiązek przeszacowania wartości środków trwałych na podstawie dotychczasowych regulacji.
Kierunek zmian wskazuje jednak, że księgowi nie będą musieli zaprzątać sobie głowy przeszacowaniem. Powinni pamiętać tylko o generalnych zasadach prawa bilansowego i podatkowego. A te wskazują dla środków trwałych podejście ostrożnościowe. Nakazują dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, a ustawa o rachunkowości (dalej: u.r.) dodatkowo odpisów aktualizacyjnych. Ponadto w art. 28 ust. 1 pkt 1 u.r. wskazano, że nie rzadziej niż na dzień bilansowy dokonuje się obecnie wyceny środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych według cen nabycia lub kosztów wytworzenia pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Co ważne, u.r. nie przewiduje w swoich przepisach przeszacowania wartości środków trwałych powyżej ich wartości bilansowych. Związane jest to z art. 7 ust. 1 u.r., zgodnie z którym poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się, stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. Należy przy tym pamiętać, że u.r. nie pozwala jednostkom stosującym wyłącznie jej przepisy (bez MSSF) na samodzielne – na podstawie ich decyzji – przeszacowywanie środków trwałych. Jedynie w sytuacji poniesienia nakładów na ulepszenie rzeczowego aktywa trwałego można zwiększyć wartość początkową środka trwałego. Co prawda u.r. w art. 31 ust. 3 wskazuje wyraźnie, że wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny. I tu kluczowe jest właśnie odrębne rozporządzenie ministra finansów. Jego wydanie nakazują przepisy podatkowe. Są one owymi „odrębnymi przepisami” wspomnianymi w art. 31 ust. 3 u.r. Chodzi tu o omawiany już wcześniej art. 15 ust. 5 ustawy o CIT oraz art. 22o ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z nimi minister właściwy do spraw finansów publicznych określa w drodze rozporządzenia tryb i terminy aktualizacji wyceny:
  • środków trwałych,
  • wartości początkowej składników majątku (których wartość można odpisać w koszty w dacie nabycia),
  • jednostkowej ceny nabycia części składowych i peryferyjnych (o których wartość nie ma konieczności podwyższania wartości środków trwałych),
  • wartości początkowej środków trwałych, dla których stosuje się indywidualne stawki amortyzacji.
Pod warunkiem jednak, że wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych przekroczy 10 proc. – zgodnie z nowelą – „w okresie dwóch kwartałów oraz w okresie czterech kwartałów danego roku kalendarzowego w stosunku do analogicznych okresów roku ubiegłego”.
Co prawda dzięki temu zapisowi – jak już wspomnieliśmy – ryzyko przeszacowania jest już mniejsze, ale gdyby w przyszłości pojawił się taki obowiązek, to księgowi muszą pamiętać, że ustalona w wyniku aktualizacji wyceny wartość księgowa netto środka trwałego nie powinna być wyższa od jego wartości godziwej, której odpisanie w przewidywanym okresie jego dalszego używania jest ekonomicznie uzasadnione. Prawo bilansowe wskazuje, że powstały w wyniku przeszacowania kapitał będzie pomniejszany o dokonywane w późniejszym okresie odpisy aktualizacyjne (zmniejszenia wartości) tego środka trwałego. Póki objęty przeszacowaniem środek trwały jest w posiadaniu jednostki, kapitał z aktualizacji wyceny nie może być dzielony ani przeznaczany na inne cele. Dopiero w momencie rozchodu środka trwałego (np. sprzedaży, likwidacji) będzie on przenoszony na kapitał zapasowy lub inny o podobnym charakterze.

Z MSSF można samodzielnie

Choć wiele wskazuje na to, że jednostki stosujące u.r. w najbliższym czasie nie będą miały obowiązku przeszacowania wartości środków trwałych, to jednak taką możliwość mają te stosujące MSR/MSSF. Dopuszczają one bowiem model wyceny oparty na okresowym przeszacowywaniu środków trwałych według wartości rynkowych. I tu trzeba pamiętać, że jednostka, która sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z u.r., nie może zastosować przepisów MSR/MSSF. Wprawdzie art. 10 ust. 3 u.r. wskazuje, że w sprawach nieuregulowanych przepisami u.r., przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości, a w przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego jednostki (inne niż wymienione w art. 2 ust. 3 u.r.) mogą stosować MSR. Jednak w analizowanym przypadku zasady są uregulowane wprost w u.r. Zatem z opcji samodzielnego przeszacowania środków trwałych skorzystać mogą tylko te jednostki, które sporządzają sprawozdanie finansowe według MSR/MSSF. I mogą postępować zgodnie z par. 29 MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”. Wtedy jednostka dokonuje wyboru zasady rachunkowości dotyczącej sposobu wyceny środka trwałego, biorąc pod uwagę albo cenę nabycia lub koszt wytworzenia, albo wartość przeszacowania. Wybraną zasadę stosuje się wobec całej grupy rzeczowych aktywów trwałych. Model oparty na cenie nabycia lub koszcie wytworzenia nie różni się od podejścia znanego nam z u.r. Natomiast jeżeli jednostka zdecyduje się na model oparty na przeszacowaniu, to zgodnie z par. 31 po początkowym ujęciu pozycji rzeczowych aktywów trwałych jako składnika aktywów, której wartość godziwą można wiarygodnie ustalić, pozycję taką wykazuje się w wartości przeszacowanej, stanowiącej jej wartość godziwą na dzień przeszacowania, pomniejszonej o kwotę późniejszego umorzenia i późniejszych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości narastająco. Przeszacowania przeprowadza się na tyle regularnie, aby wartość bilansowa nie różniła się w sposób istotny od wartości, która zostałaby ustalona przy zastosowaniu wartości godziwej na dzień bilansowy. Wartość godziwą gruntów oraz budynków ustala się zazwyczaj na podstawie wyceny – dokonywanej zwyczajowo przez profesjonalnych rzeczoznawców – opartej na ewidencji transakcji rynkowych. Wartość godziwą maszyn i urządzeń stanowi zazwyczaj ich wartość rynkowa ustalona na podstawie wyceny rzeczoznawców, choć MSR 16 nie zawiera wprost takiego wymogu.
Takich regulacji nie było w XXI wieku
Ostatnie przeszacowanie miało miejsce na 1 stycznia 1995 r. i było dokonane po okresie największej inflacji. Wykonano je na podstawie archiwalnego już rozporządzenia ministra finansów z 20 stycznia 1995 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych (Dz.U. nr 7, poz. 34.). ©℗

Kiedy nieruchomości i wnip

Omawiana nowelizacja dotyczy jedynie możliwości przeszacowania środków trwałych. Jednostki posiadające inwestycje w nieruchomości lub – co ma miejsce niesłychanie rzadko – w wartościach niematerialnych i prawnych (dalej: wnip) dokonują przeszacowania według zasad ogólnych. Aktywa te – czyli zasoby posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wnip, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści (art. 3 ust. 1 pkt 17 u.r.) – mogą być zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1a u.r. wyceniane według modelu wartości godziwej. Jak wynika z tego przepisu, nie rzadziej niż na dzień bilansowy dokonujemy wyceny nieruchomości oraz wnip zaliczanych do inwestycji według zasad stosowanych do środków trwałych oraz wnip lub według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej. Przy czym dla wszystkich inwestycji w nieruchomości lub wnip stosuje się jeden z modeli wyceny. Wtedy koszty i przychody związane z utrzymywaniem nieruchomości oraz wnip zaliczonych do inwestycji, w tym także związane z aktualizacją wartości tych inwestycji, jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość godziwą, odnoszone są i ujmowane jako pozostałe przychody/koszty operacyjne.
Problemem w praktyce jest to, że ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami wskazuje, iż wycena nieruchomości to postępowanie, w wyniku którego dokonuje się określenia wartości nieruchomości. A jak wskazuje art. 7 tej ustawy, jeżeli istnieje potrzeba określenia wartości nieruchomości, wartość tę określają rzeczoznawcy majątkowi, o których mowa w przepisach rozdziału 1 działu V. A to oznacza konieczność zastosowania sformalizowanych procedur i po prostu konieczność poniesienia kosztów wyceny. Dodać należy, że w 2022 r. wycena nieruchomości według wartości godziwej przestała być atrakcyjna z punktu widzenia podatkowego. Od tego roku kosztem uzyskania przychodów bowiem są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wnip (odpisy amortyzacyjne) dokonywane zgodnie z przepisami podatkowymi, przy czym w przypadku spółek nieruchomościowych (a takie w większości przypadków stosują ten model – red.) odpisy dotyczące środków trwałych zaliczonych do grupy 1 Klasyfikacji (czyli nieruchomości – red.) nie mogą być w roku podatkowym wyższe niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki. Oznacza to, że jednostka wyceniająca w rachunkowości nieruchomości inwestycyjne według modelu wartości godziwej nie rozpoznaje kosztów uzyskania przychodów w związku z amortyzacją tego składnika w podatku dochodowym.

Ważne są odpisy aktualizacyjne

W kontekście sporządzania sprawozdania za 2022 r. należy podkreślić, że obecnie nie ma przepisów pozwalających na przeszacowanie środków trwałych – ani na gruncie u.r., ani ustawy o CIT lub ustawy o PIT.
Obecnie jedynie ulepszenie lub trwała utrata wartości mogą spowodować zmianę wartości początkowej. Trwała utrata zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości przewidywanych korzyści ekonomicznych w znaczącej części lub w całości (art. 28 ust. 7 u.r.). Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości nie stanowi KUP zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT.
Przesłanką trwałej utraty jest rosnąca inflacja, która powoduje w wielu przypadkach, że aktywa trwałe nie są wykorzystywane w taki sposób, jaki był zakładany przez kierownictwo. W szczególności ich wykorzystanie nie przyczynia się do powstawania zakładanych wcześniej przepływów pieniężnych. Dlatego zgodnie z KSR 4 „Utrata wartości aktywów” jednostki powinny m.in. rozważyć:
  • czy w ciągu okresu sprawozdawczego nastąpiły lub w niedalekiej przyszłości nastąpią znaczne, niekorzystne zmiany o charakterze technologicznym, rynkowym, gospodarczym lub prawnym w otoczeniu, w którym prowadzona jest działalność, lub też na rynkach, do których obsługi jej aktywa są wykorzystywane;
  • czy w ciągu okresu sprawozdawczego nastąpił wzrost rynkowych stóp procentowych lub innych rynkowych stóp zwrotu z inwestycji i czy prawdopodobne jest, że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wyliczenia wartości użytkowej danego składnika aktywów i istotnie obniży teraźniejszą wartość spodziewanych korzyści ekonomicznych netto z tego składnika.
Ten wzrost rynkowych stóp procentowych może przyczynić się to tego, że jednostka będzie musiała dokonać odpisu aktualizacyjnego. Powoduje on bowiem wzrost wpływu dyskontowania i w efekcie wartość użytkowa, czyli zdyskontowana suma przepływów pieniężnych netto przypisana do tego składnika, jest niższa niż w przeszłości. [przykład]

przykład

Linia technologiczna
W 2021 r. spółka wprowadziła środek trwały (linię technologiczną) o wartości początkowej 500 000 zł. Wtedy założyła następujące przepływy pieniężne w okresie 2023–2027 r. (był wymagany pięcioletni horyzont).
rok kwota przepływów netto (w zł)
2023 190 000,00
2024 200 000,00
2025 220 000,00
2026 250 000,00
2027 220 000,00
razem 1 260 000,00
W 2021 r. spółka założyła, że stopy procentowe będą na średnim, 2-proc. poziomie. Obecnie przyjmowane przez kierownictwo prognozy w tym zakresie zakładają średnie stopy procentowe na poziomie nie mniejszym niż 10 proc., ale nie wyższym niż 18 proc. Dokonano też analizy dla 14 proc. Tabela poniżej przedstawia wpływ zmian stóp procentowych na wartość zdyskontowanych przepływów według prognoz przyjętych na koniec 2021 r. i w br. Pokazuje, jak silny może być wpływ zmian stóp procentowych.
Rok Kwota przepływów netto – nominalnie Dyskonto w 2021 r. Dyskonto przyjęte w 2022 r.
2 proc. Wariant 1: 10 proc. Wariant 2: 14 proc. Wariant 3: 18 proc.
2023 190 000,00 186 274,51 172 727,27 163 398,69 161 016,95
2024 200 000,00 192 233,76 165 289,26 147 917,63 143 636,89
2025 220 000,00 207 310,91 165 289,26 139 928,96 133 898,79
2026 250 000,00 230 961,36 170 753,36 136 747,66 128 947,22
2027 220 000,00 199 260,78 136 602,69 103 489,80 96 164,03
razem 1 080 000,00 1 016 041,31 810 661,84 691 482,76 663 663,87
Uwaga: W przykładzie pominięto wpływ zmian wartości nominalnej przepływu na skutek inflacji. W rzeczywistości musi być on także analizowany. Ponadto ustalając odpisy aktualizacyjne, trzeba wziąć pod uwagę wiele informacji, m.in. dotyczące wartości rezydualnej środka trwałego, jego powiazań z innymi aktywami trwałymi, zmian w branży. Przykład pokazuje jedynie, jak istotny wpływ na wartość użytkową i tym samym na wartości odpisu aktualizacyjnego może mieć zmiana stóp procentowych ©℗
Dokonanie odpisu aktualizacyjnego jest trudną procedurą, ale konieczną, jeśli jednostka chce wiarygodnie pokazać wartość swoich aktywów w sprawozdaniu. Jak wskazuje KSR 4, jednostka identyfikuje składniki aktywów uznane za obiekty oceny utraty wartości, których mogą dotyczyć skutki okoliczności wymienionych w rozdziale IV, aktualne na dzień bilansowy. Identyfikacją są objęte wszystkie aktywa, których dotyczyć mogą skutki okoliczności wskazujących na prawdopodobną utratę ich wartości, tj. aktywa wykorzystywane do działalności operacyjnej i inwestycje, za wyjątkiem aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego i aktywów wykazywanych w bilansie w wartości nominalnej (np. gotówka). Ustalenie obiektów oceny utraty wartości wymaga profesjonalnego osądu i rozsądnej oceny, uwzględniającej charakter działalności, dotychczasowe doświadczenie i plany jednostki związane z wykorzystywaniem poszczególnych składników jej aktywów. Spośród zidentyfikowanych aktywów, o których mowa w pkt 5.1 KSR 4, jednostka w pierwszej kolejności wyodrębnia – jako obiekty oceny utraty wartości – aktywa wypracowujące korzyści ekonomiczne pojedynczo. Następnie identyfikuje się aktywa wypracowujące korzyści ekonomiczne razem z innymi składnikami aktywów (w ramach ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne) oraz aktywa wspólne. Ośrodek wypracowujący korzyści ekonomiczne jest to – jak wskazano w pkt 2.6 KSR 4 – najmniejszy możliwy do zidentyfikowania zespół aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne (przepływy pieniężne netto) grupowo w sposób w znacznym stopniu niezależny od aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne pojedynczo lub innych ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne grupowo. Zdolność do grupowego przynoszenia jednostce przyszłych korzyści ekonomicznych zachodzi wówczas, gdy warunkiem czerpania korzyści z użytkowania (utrzymywania lub zbycia) pojedynczego składnika aktywów jest jego wykorzystywanie (utrzymywanie lub zbycie) łącznie z innymi składnikami aktywów. Jak podkreśla KSR 4, ośrodkiem wypracowującym korzyści ekonomiczne może być także zespół aktywów wytwarzający produkty wykorzystywane (w całości lub części) na własne potrzeby jednostki, pomimo że praca takiego zespołu aktywów nie powoduje bezpośredniego wpływu środków pieniężnych od jednostek lub osób z otoczenia danej jednostki. Warunkiem uznania takiego zespołu aktywów za ośrodek wypracowujący korzyści ekonomiczne jest to, aby na produkty wytwarzane przez grupę aktywów istniał aktywny rynek. W celu sprawdzenia, czy nastąpiła utrata wartości aktywów objętych rozpatrywanym grupowym obiektem oceny utraty wartości, ustalenia wymaga wartość przyszłych korzyści ekonomicznych netto z tego obiektu, które określają jego: wartość handlową i wartość użytkową. Jednostka bierze pod uwagę wyższą z tych dwóch wartości, ustalając, czy zachodzi potrzeba dokonania odpisu aktualizującego wycenę aktywów z powodu utraty wartości, a jeśli tak, to w jakiej wysokości. Wybrana wartość określa wartość odzyskiwalną grupowego obiektu oceny utraty wartości. Ustalenie wartości odzyskiwalnej danego grupowego obiektu oceny utraty wartości wymaga zatem ustalenia zarówno jego wartości handlowej, jak i użytkowej.
Wartość handlową obiektu oceny utraty wartości określają alternatywnie jego:
  • cena sprzedaży netto (w rozumieniu art. 28 ust. 5 u.r.),
  • wartość godziwa (w rozumieniu art. 28 ust. 6 u.r.) pomniejszona o spodziewane do poniesienia w związku z tą sprzedażą wydatki środków pieniężnych i inne nakłady stanowiące łącznie przewidywane koszty zbycia tego obiektu.
Ustalając wartość handlową obiektu lub oceniając jego utratę wartości, jednostka kieruje się informacjami pochodzącymi z rzeczywistych umów sprzedaży, które zostały zawarte w przeszłości na warunkach rynkowych pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami transakcji, o ile umowe te odzwierciedlają potencjalnie możliwe transakcję których przedmiotem mógłby być dany obiekt na analogicznych warunkach rynkowych. W przypadku braku takich informacji za podstawę ustalenia wartości handlowej można przyjąć (stosując poniżej wskazaną kolejność):
  • bieżąco oferowaną cenę zakupu obiektu podobnego do rozpatrywanego, która to cena jest zazwyczaj najodpowiedniejszą ceną rynkową, lub
  • cenę ostatnio dokonanej podobnej transakcji, jednak pod warunkiem, że w okresie od dnia tej transakcji do dnia przeprowadzania oceny utraty wartości nie nastąpiły znaczące zmiany uwarunkowań gospodarczych potencjalnie wpływających na zmiany ceny aktywów podobnych do rozpatrywanego obiektu, lub
  • wartość wynikającą z wiarygodnych informacji o transakcji dotyczącej aktywów podobnych do rozpatrywanego obiektu, która została przeprowadzana na warunkach rynkowych pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami.
Ustalenie wartości użytkowej wymaga analizy wszystkich przesłanek pozwalających obiektywnie ustalić zdolność danego obiektu oceny utraty wartości do przynoszenia korzyści ekonomicznych jednostce w przypadku, gdyby był on nadal wykorzystywany (utrzymywany) w jednostce zgodnie z planowanymi dla niego zadaniami gospodarczymi.
Z kolei wartość użytkową rozpatrywanego obiektu ustala się przy uwzględnieniu:
a) szacunkowych (prognozowanych) przepływów pieniężnych netto, których uzyskania jednostka może oczekiwać dzięki jego użytkowaniu (por. pkt 8.2.15 KSR 4) i zbyciu, po zakończeniu użytkowania obiektu (por. pkt 8.22 KSR 4),
b) oczekiwań co do zmian kwot i rozkładu w czasie tychże przepływów,
c) wartości pieniądza w czasie, drogą zastosowania bieżącej stopy rynkowej wolnej od ryzyka (stopy dyskontowej),
d) wpływu na te dane niepewności związanej z cechami rozpatrywanego obiektu,
e) innych uwarunkowań, które uzna jednostka za istotne przy wycenie przyszłych przepływów pieniężnych, jakich uzyskania może ona oczekiwać od danego obiektu oceny utraty wartości.
W przypadku braku możliwości ustalenia stopy dyskontowej na podstawie bieżącej stopy rynkowej jednostka za podstawę ustalenia stopy dyskontowej może przyjąć:
– średnioważony koszt kapitału danej jednostki,
– krańcową stopę kredytu,
– inne rynkowe stopy pożyczek/kredytów.
Warunkiem uznania prognozy przepływów pieniężnych netto za wiarygodną jest:
(a) stosowanie, pochodzących z zewnątrz jednostki, danych co do całokształtu warunków gospodarczych jej dotyczących, które wystąpią w dalszym okresie użytkowania rozpatrywanego obiektu oceny utraty wartości,
(b) oparcie się na aktualnym, akceptowanym przez kierownictwo jednostki planie działalności,
(c) uwzględnienie wszelkich szacunkowych wpływów i wydatków środków pieniężnych, których zgodnie z oczekiwaniami jednostka może się spodziewać z restrukturyzacji, do której jednostka się zobowiązała, lub już poniesionych wydatków związanych z udoskonaleniem/ulepszeniem wyników uzyskiwanych dzięki użytkowaniu rozpatrywanego obiektu.
Szacunkowe (prognozowane) przepływy pieniężne netto związane z rozpatrywanym obiektem oceny utraty wartości obejmują zatem:
a) prognozę wpływów środków pieniężnych z dalszego użytkowania (lub utrzymywania) rozpatrywanego obiektu,
b) prognozę wydatków środków pieniężnych (łącznie z wydatkami związanymi z przygotowaniem danego obiektu do użytkowania, z jego obsługą), które mogą być bezpośrednio (w całości) lub pośrednio (w racjonalnie ustalonej części) przyporządkowane do rozpatrywanego obiektu, i które muszą zostać poniesione, aby można uzyskać wpływy środków pieniężnych z dalszego użytkowania (lub utrzymywania) tego obiektu,
c) kwotę środków pieniężnych netto, która zostanie uzyskana ze zbycia rozpatrywanego obiektu po zakończeniu okresu jego użytkowania (lub utrzymywania). ©℗
Podstawa prawna
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1488)
ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1899; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1846)
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2014)
ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2127)