Zatrudnienie emeryta opłaca się pracodawcy. O czym warto pamiętać?

Dlaczego za emeryta nie trzeba opłacać składek na FP i FGŚP?

To, że za emeryta nie trzeba opłacać składek na FP i FGŚP, nie jest jednak związane z samym statusem emeryta, ale z wiekiem pracownika. Pracodawca nie musi odprowadzać tych składek za osoby w wieku powyżej 55 lat (kobiety) oraz 60 lat (mężczyźni).

Składek na FP i FGŚP nie opłaca się też przez pierwsze 12 miesięcy zatrudnienia osób, które skończyły 50 lat i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem były zarejestrowane jako bezrobotne.

Jak długo wypłaca się wynagrodzenie chorobowe?

Podobnie istotny jest wiek pracownika w przypadku wynagrodzenia chorobowego, a więc wynagrodzenia finansowanego przez pracodawcę za czas choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.

Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 92 par. 1 pkt 1 kodeksu pracy pracodawca wypłaca to wynagrodzenia przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym. Dopiero od 34. dnia niezdolności do pracy pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Zasiłek jest finansowany ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nawet gdy wypłaca go pracodawca, to potrąca sobie kwoty wypłaconych zasiłków z należnych składek.

Pracodawcy opłaca się zatrudniać osoby, które ukończyły 50 rok życia, ponieważ w ich przypadku wypłaca wynagrodzenie chorobowe tylko przez 14 dni w roku kalendarzowy. Zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi już od 15. dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym. Zasada ta obowiązuje od roku następnego po ukończeniu przez pracownika 50 lat. Nie ma więc znaczenia sam fakt uprawnienia do emerytury, ale wiek pracownika.

Jakie składki są obowiązkowe?

Zatrudnienie emeryta nie zwalnia jednak pracodawcy z obowiązku odprowadzania za niego składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma przy tym znaczenia, czy emeryt ma dodatkowe źródła utrzymania takie jak np. działalność gospodarcza albo zlecenie. Umowa o pracę zawsze wiąże się z obowiązkiem odprowadzenia składek na powyższe ubezpieczenia.

Czy emeryta trzeba kierować na badania wstępne?

Zatrudnienie emeryta nie zwalnia pracodawcy z obowiązku skierowania go na odpowiednie badania. Zgodnie z art. 229 par. 1 k.p. wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Czy badania lekarskie po ponownym przyjęciu emeryta do pracy są konieczne?

Wyjątki od powyższej zasady zostały określone w art. 229 par. 1¹ k.p. Zgodnie z nim badaniom wstępnym nie podlegają osoby:

• przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
• przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Pracodawca nie będzie musiał więc kierować na badania wstępne emeryta, z którym została rozwiązana umowa o pracę tylko na chwilę, aby nabył prawa emerytalne, po czym zatrudnia się ponownie.

Czy emeryta trzeba kierować na badania okresowe i kontrolne?

Pracodawca zatrudniający emeryta musi go kierować także na badania okresowe i kontrolne. Zgodnie z art. 229 par. 2 k.p. pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim.

W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Przepisy kodeksu pracy nie przewidują zwolnienia z tego obowiązku dla pracownika, który ma uprawnienia emerytalne.

Trzeba przy tym pamiętać, że nie można dopuścić do pracy osoby bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Na jakich zasadach wypłaca się odprawę emerytalną?

Trzeba zwrócić jeszcze uwagę na odprawę emerytalną. Zgodnie z art. 92¹ par. 1 k.p. pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Co ważne dla pracodawców, pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

Na jakich zasadach można zwolnić emeryta?

Wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego 60/65 lat ustaje ochrona przedemerytalna pracownika, która, jak sama nazwa mówi, przysługuje przed emeryturą, a dokładniej – przed osiągnięciem wieku pozwalającego na nabycie prawa do emerytury.

Rozwiązanie umowy o pracę z emerytem odbywa się więc na zasadach ogólnych – można rozwiązać umowę za wypowiedzeniem, jak i bez wypowiedzenia (tzw. dyscyplinarka).

W obu przypadkach emerytowi służy odwołanie do sądu, w którym można kwestionować zwolnienie z pracy, a sąd, tak jak w przypadku każdego innego pracownika, może przywrócić go do pracy. Można jednak spodziewać się, że w przypadku emerytów sąd będzie bardziej skłonny orzec o odszkodowaniu, ponieważ przywrócenie do pracy może zostać uznane za niecelowe.

Czy pobieranie emerytury może być przyczyną zwolnienia?

To, że pracownik pobiera emeryturę lub osiągnął wiek, który go do emerytury uprawnia, nie może być przyczyną zwolnienia (wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2004 r., sygn. akt I PK 7/04). Pracodawca musi wskazać inne powody.

Zarówno w przypadku umowy o pracę zawartej na czas określony, jak i umowy na czas nieokreślony, w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy powinna być w nim wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub dyscyplinarkę.

Zwolnienie z pracy z powodu wieku lub nabycia uprawnień emerytalnych jest przyczyną niedozwoloną i stanowi dyskryminację w zatrudnieniu.