Od 1 marca ZUS podwyższa wypłacane świadczenia

Waloryzacja obejmuje świadczenia przyznane z urzędu przed 1 marca 2025 r. lub na wniosekzgłoszony wcześniej, jeśli warunki do ich otrzymania zostały spełnione najpóźniej 28 lutego 2025 r. Na 5,5-proc. podwyżkę nie mogą więc liczyć m.in. osoby, które wystąpiły o emeryturę lub rentę po lutym br.

Od 1 marca 2025 r. ZUS waloryzuje wypłacane emerytury, renty oraz inne świadczenia. W tym roku, podobnie jak w ubiegłym, waloryzacja jest wyłącznie procentowa. Oznacza to, że wszystkie świadczenia, niezależnie od ich rodzaju i wysokości, są podwyższane wskaźnikiem waloryzacji. Nieco odmienne zasady obowiązują w przypadku świadczeń uzupełniających i wyrównawczych oraz dodatku dopełniającego do renty socjalnej.

Wskaźnik waloryzacji ogłoszony komunikatem ministra rodziny, pracy i polityki społecznej został ustalony na poziomie 105,5 proc.

• pierwszy to poziom inflacji w poprzednim roku kalendarzowym,
• drugi to realny wzrost płac w poprzednim roku kalendarzowym.

Tylko przyznane przed marcem

Waloryzacji od 1 marca 2025 r. podlegają wszystkie wypłacane emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, okresowe emerytury kapitałowe, świadczenia i zasiłki przedemerytalne, emerytury pomostowe oraz nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Świadczenia, których wypłata jest wstrzymana (np. w związku z osiąganiem przychodu przekraczającego 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia czy też z powodu kontynuowania stosunku pracy), zostaną zwaloryzowane z chwilą podjęcia ich wypłaty.

Waloryzacja obejmuje świadczenia przyznane z urzędu przed 1 marca 2025 r. lub na wniosek zgłoszony przed tym dniem, jeśli prawo do tych świadczeń powstało najpóźniej 28 lutego 2025 r.

Oznacza to, że nie mogą liczyć na tegoroczną podwyżkę osoby, które z wnioskiem o emeryturę lub rentę wystąpiły po 28 lutego br. (choćby wymagane warunki spełniły przed 1 marca 2025 r.) lub wniosek zgłosiły wprawdzie jeszcze w lutym, ale ostatni z wymaganych warunków spełniły 1 marca br. bądź spełnią później.

W każdym przypadku waloryzowana jest kwota świadczenia przysługującego 28 lutego 2025 r. w wysokości ustalonej przed dokonaniem potrąceń i egzekucji oraz zmniejszenia w związku z osiąganiem przychodu (przekraczającego 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w przypadku emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy, rent rodzinnych, emerytur pomostowych oraz nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych lub 25 proc. przeciętnej płacy w przypadku świadczeń i zasiłków przedemerytalnych). [przykłady 1, 2, 3]

Przykład 1

Przykład 2

Przykład 3

Podwyżka najniższych świadczeń i dodatków

Od 1 marca 2025 r. wyższe są również kwoty najniższych świadczeń. Najniższa emerytura, emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna wynosi 1878,91 zł (wzrost o niespełna 98 zł w stosunku do dotychczasowej kwoty 1780,96 zł). Z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi od 1 marca 2025 r. 1409,18 zł, co oznacza wzrost o ponad 73 zł w stosunku do dotychczasowej kwoty 1335,72 zł.

Od 1 marca 2025 r. rosną też kwoty najniższych rent „wypadkowych” (stanowiące 120 proc. najniższych rent „z ogólnego stanu zdrowia”). W wyniku marcowej waloryzacji kwoty te wynoszą:

• 2254,69 zł: renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wypadkowa;
• 1691,02 zł: renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową.

Od 1 marca 2025 r. podwyższane są również (wskaźnikiem waloryzacji 105,50 proc.) kwoty dodatków i świadczeń przysługujących do emerytury lub renty.

Od 1 marca 2025 r. w wyniku pomnożenia wskaźnikiem waloryzacji 105,50 proc. wzrasta również kwota nowo przyznawanego świadczenia przedemerytalnego – z 1794,70 zł do kwoty 1893,41 zł.

Podwyżka renty socjalnej i dodatku dopełniającego

W ramach tegorocznej waloryzacji podwyższeniu podlega również kwota renty socjalnej, która jest równa najniższej rencie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W związku z tym, że renta ta wynosi od 1 marca 2025 r. 1878,91 zł, renta socjalna została podwyższona właśnie do tej kwoty. Wyższa jest również minimalna kwota renty socjalnej przysługującej w zbiegu z rentą rodzinną, która odpowiada 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 marca br. kwota ta wynosi 187,89 zł.

W wyniku waloryzacji wyższa jest również maksymalna kwota renty rodzinnej przysługującej w zbiegu z rentą socjalną. Przypomnijmy, że na mocy nowelizacji ustawy o rencie socjalnej od 1 stycznia 2025 r. jest ona równa 300 proc. najniższej renty tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Oznacza to, że od 1 marca 2025 r. w razie zbiegu prawa do renty socjalnej i renty rodzinnej kwota renty socjalnej jest obniżana w taki sposób, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała kwoty 5636,73 zł (1878,91 zł x 300 proc.). Jeśli natomiast kwota samej renty rodzinnej przekracza ten limit, renta socjalna w ogóle nie przysługuje.

Od 1 marca 2025 r. podwyższony został również dodatek dopełniający do renty socjalnej. Przypomnijmy, że dodatek ten został wprowadzony na mocy nowelizacji ustawy o rencie socjalnej, która weszła w życie od 1 stycznia 2025 r. Na podstawie tych przepisów dodatek dopełniający przysługuje osobie uprawnionej do renty socjalnej, całkowicie niezdolnej do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Dodatek ten po raz pierwszy zostanie wypłacony w maju br. (dla osób, które 1 stycznia 2025 r. były uprawnione do renty socjalnej i miały stwierdzoną niezdolność do samodzielnej egzystencji – z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r.) i jego kwota została ustalona w ustawie zmieniającej na poziomie 2520 zł.

Przewidziana w ustawie o rencie socjalnej kwota dodatku dopełniającego podlega corocznie waloryzacji od 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty dodatku dopełniającego przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten jest jednak ustalany odmiennie niż wskaźnik waloryzacji służący do podwyższenia emerytur i rent. Wskaźnikiem waloryzacji dodatku dopełniającego jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym ogłaszany przez prezesa GUS. W odróżnieniu od wskaźnika waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych nie ma tu znaczenia wskaźnik inflacji dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów oraz realny wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w ubiegłym roku. Tak więc wskaźnik waloryzacji dodatku dopełniającego od 1 marca 2025 r. został ustalony na poziomie 103,6 proc. Oznacza to, że w wyniku tegorocznej waloryzacji dodatek dopełniający został podwyższony do kwoty 2610,72 zł.

W górę kwoty maksymalnego zmniejszenia

Od 1 marca 2025 r. podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji 105,50 proc. podlegają też kwoty maksymalnego zmniejszenia emerytury i renty obowiązujące w przypadku osiągania przychodu przekraczającego 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (w okresie od 1 marca do 31 maja 2025 r. – 5934,10 zł), nie wyższego niż 130 proc. tego wynagrodzenia (od 1 marca do 31 maja 2025 r. – 11 020,40 zł). Kwoty te w wyniku tegorocznej waloryzacji wynoszą:

• 939,61 zł – dla emerytury, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 704,75 zł – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 798,72 zł – dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba. [przykład 4]

Przykład 4

Gwarantowana kwota świadczenia przedemerytalnego

Od 1 marca 2025 r. wzrosła również gwarantowana kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego zmniejszanego wskutek osiągania przychodu przekraczającego 25 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a nie wyższego od 70 proc. przeciętnej płacy. Dotychczas obowiązująca kwota (897,35 zł) w wyniku pomnożenia wskaźnikiem waloryzacji 105,50 proc. wzrosła do kwoty 946,70 zł.

Przypomnijmy, że w okresie rozliczeniowym od 1 marca 2025 r. do 28 lutego 2026 r. niższy próg zarobkowy obowiązujący osoby dorabiające do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego wynosi 2045,50 zł, a wyższa kwota graniczna – 5727,20 zł. [przykład 5]

Przykład 5

Nowy limit dla świadczenia uzupełniającego

W wyniku waloryzacji od 1 marca 2025 r. zmieniła się również kwota służąca do ustalenia prawa i wysokości świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Przypomnijmy, świadczenie to przysługuje tym osobom, które nie mają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych (z pewnymi wyłączeniami), nie przekracza ustawowego limitu. Limit ten jest podwyższany w terminach waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Do końca lutego br. wynosił on 2419,33 zł., a w wyniku podwyższenia wskaźnikiem waloryzacji od 1 marca 2025 r. limit ten wynosi 2522,39 zł.

Podwyższenie limitu uprawniającego do świadczenia uzupełniającego rzutuje również na wysokość tego świadczenia, którą ustala się jako różnicę między wspomnianym ustawowym limitem a łączną kwotą świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych (z zastrzeżeniem, że wysokość tego świadczenia nie może być wyższa niż 500 zł).

W wyniku podwyższenia limitu ustawowego mającego wpływ na prawo i wysokość świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samo dzielnej egzystencji od 1 marca br. część osób może liczyć na podwyżkę swojego świadczenia. Nie dotyczy to jednak osób, które dotychczas były uprawnione do świadczenia uzupełniającego w maksymalnej wysokości 500 zł. Osoby te nadal będą mogły je pobierać w maksymalnej wysokości.[przykład 6]

Przykład 6

Świadczenie uzupełniające dla działaczy opozycji

Od 1 marca 2025 r. została również podwyższona wysokość miesięcznego progu uprawniającego do świadczenia wyrównawczego przysługującego działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych. W wyniku pomnożenia kwoty progu uprawniającego do świadczenia wyrównawczego obowiązującego do końca lutego 2025 r., wynoszącej 3415,50 zł, przez wskaźnik waloryzacji 105,5 proc., nowy limit został ustalony od 1 marca 2025 r. w wysokości 3603,35 zł. Oznacza to, że od 1 marca 2025 r. świadczenie wyrównawcze przysługuje działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych pobierającym emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy, albo rentę rodzinną w kwocie niższej niż 3603,35 zł. Jeśli warunek ten jest spełniony, ZUS ustala wysokość świadczenia wyrównawczego w kwocie różnicy między tym limitem a kwotą wymienionego wyżej świadczenia emerytalno-rentowego.

Nowa kwota świadczenia wyrównawczego

Od 1 marca 2025 r. ze zmianą kwoty świadczenia wyrównawczego muszą się liczyć osoby uprawnione do wcześniejszej emerytury na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki. Przypomnijmy, że świadczenie to przysługuje takim osobom wówczas, gdy wysokość ich emerytury jest niższa niż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, o ile nadal sprawują opiekę nad dzieckiem, z tytułu której nabyły uprawnienia do wcześniejszej emerytury i pobierają świadczenie emerytalno-rentowe w kwocie niższej niż świadczenie pielęgnacyjne.

Wysokość świadczenia wyrównawczego ustala się jako różnicę między kwotą świadczenia pielęgnacyjnego obowiązującą od 1 stycznia danego roku, a kwotą świadczenia emerytalno-rentowego. Od 1 stycznia 2025 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 3287 zł.

Waloryzacja świadczenia emerytalnego od 1 marca 2025 r. skutkuje koniecznością ponownego ustalenia wysokości świadczenia wyrównawczego. Dokonując ponownego ustalenia tego świadczenia ZUS uwzględni również nową kwotę świadczenia pielęgnacyjnego obowiązującą od 1 stycznia 2025 r.

Wyższa kwota bazowa

Od 1 marca 2025 r. zmieniła się też wysokość kwoty bazowej, uwzględnianej przy obliczaniu rent z tytułu niezdolności do pracy oraz emerytur ustalanych na tzw. dotychczasowych zasadach (dla osób urodzonych przed 1949 r. oraz urodzonych w latach 1949–1968, którzy do końca 2008 r. spełnili warunki do przejścia na wcześniejszą emeryturę).

Kwota bazowa stanowi 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, w poprzednim roku kalendarzowym. Komunikatem z 11 lutego 2025 r. Prezes GUS ogłosił, że wynagrodzenie to w 2024 r. wyniosło 7140,52 zł. W takiej też wysokości została ustalona od 1 marca 2025 r. (do końca lutego przyszłego roku) kwota bazowa uwzględniana przy obliczaniu świadczeń emerytalno-rentowych.

Nowa kwota bazowa ma zastosowanie przy obliczaniu emerytur i rent przyznanych na wniosek zgłoszony po 28 lutego 2025 r. lub na wniosek zgłoszony przed 1 marca 2025 r. (jeśli prawo do świadczenia powstało po 28 lutego 2025 r.). ©℗