Zgodnie z ogólną zasadą określoną w art. 36 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Zatem w opisywanym przypadku, skoro niezdolność do pracy rozpoczęła się w styczniu 2025 r., podstawę wymiaru zasiłku powinno stanowić wynagrodzenie za okres styczeń–grudzień 2024 r. W tym konkretnym przypadku pracownicy powinno być jednak wypłacone wynagrodzenie chorobowe zgodnie z art. 92 kodeksu pracy (dalej: k.p.). Jest ono obliczane na takich samych zasadach jak zasiłek, ale z zastrzeżeniem, że od wynagrodzenia chorobowego jest odprowadzana składka zdrowotna.
Można odliczyć z następnego wynagrodzenia
W opisywanej sytuacji pracodawca wypłacił wynagrodzenie za pracę w pełnej wysokości, zatem doszło do nadpłaty wynagrodzenia za jeden dzień (31 stycznia), ponieważ wynagrodzenie chorobowe przysługuje w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. W tym przypadku zastosowanie będzie miał art. 87 par. 7 k.p. Zgodnie z nim z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Trzeba tu zwrócić uwagę, że pracodawca może odliczyć te kwoty jedynie w najbliższym terminie płatności wynagrodzeń, a więc w opisywanym przypadku – w terminie płatności wynagrodzeń i zasiłków za luty 2025 r.
Ponadto, trzeba pamiętać, że w podstawie wymiaru zasiłku uwzględnia się nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale także inne składniki wynagrodzenia, w tym dodatkowe wynagrodzenie roczne, zwane popularnie trzynastką. Zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy zasiłkowej składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W praktyce zatem pracownicy w sferze budżetowej będą otrzymywać zasiłek obliczony od podstawy wymiaru uwzględniającej 1/12 trzynastki przysługującej za poprzedni rok kalendarzowy. A więc niezależnie od tego, czy pracownik stanie się niezdolny do pracy w styczniu 2025 r., czy w grudniu 2025 r., do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć 1/12 trzynastki wypłaconej za 2024 r. (przy założeniu, że pracownik był zatrudniony przez cały 2024 r. i nie nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy).
W analizowanym przypadku trzeba jednak zwrócić uwagę na art. 42 ust. 5 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z nim jeżeli periodyczne składniki wynagrodzenia, a więc także trzynastka, nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych (wynagrodzeń za czas choroby), do podstawy wymiaru świadczenia przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni. Trzeba przy tym pamiętać, że po wypłacie zaległego składnika nie należy dostosowywać podstawy wymiaru zasiłku (wynagrodzenia za czas choroby) i wypłacać wyrównania. Takie jest stanowisko ZUS (patrz: „Komentarz do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – wybrane zagadnienia). [przykład]
Przykład
Nie należy przeliczać
Pracownik stał się niezdolny do pracy 15 stycznia 2025 r. Nabył prawo do trzynastki za 2024 r., ale została ona wypłacona na początku lutego 2025 r. Pracownik miał prawo do trzynastki także za poprzednie lata pracy (2019–2023).Podstawa wymiaru zasiłku (wynagrodzenia chorobowego) została ustalona z uwzględnieniem trzynastki za 2023 r. Po wypłacie zaległej trzynastki 2024 r. płatnik nie przelicza podstawy wymiaru i nie wypłaca wyrównania.
Bieżące dodatkowe wynagrodzenie
W opisywanym na wstępie przypadku na dzień rozpoczęcia niezdolności do pracy (31 stycznia 2025 r.) trzynastka za 2024 r. nie została wypłacona, a więc teoretycznie powinno się przyjąć do podstawy wymiaru trzynastkę za 2023 r. Jednak płatnik już wypłacił wynagrodzenia za styczeń, a więc po raz pierwszy oblicza podstawę wymiaru zasiłku (wynagrodzenia chorobowego), ustalając listę wypłat zasiłków w lutym. W tej sytuacji uważam, że powinien uwzględnić trzynastkę za 2024 r., która została wypłacona na początku lutego 2025 r. Za dni choroby przypadające na luty 2025 r. pracownica otrzyma wynagrodzenie chorobowe obliczone od takiej samej podstawy jak to przysługujące za 31 stycznia 2025 r. ©℗
WAŻNE Jeśli pracownik nabył prawo do zasiłku przed wypłatą należnej trzynastki za poprzedni rok kalendarzowy (za 2024 r.), ale nie została ona jeszcze wypłacona, w podstawie zasiłku uwzględnia się trzynastkę wypłaconą za rok poprzedzający (za 2023 r.).
Podstawa prawna
Podstawa prawna
• art. 36, art. 42 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780)
• art. 87 par. 7 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1222)
• ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1690)