Funkcjonariuszowi Służby Więziennej zwolnionemu ze służby z powodu niewyrażenia zgody na przeniesienie na niższe stanowisko należy się odprawa – tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego.
Sprawa dotyczyła wieloletniego funkcjonariusza Służby Więziennej. W ostatnich latach zajmował stanowisko zastępcy komendanta SW w zakładzie karnym. Jednak został z tej posady odwołany na podstawie art. 68 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1683 ze zm.) i oddany do dyspozycji przełożonych. Następnie został wezwany przez komendanta SW, który wręczył mu pismo, na podstawie którego funkcjonariusz miał zostać przeniesiony na niższe stanowisko służbowe. W piśmie zaznaczono, że jeżeli nie wyrazi on zgody na to przeniesienie, zostanie zwolniony ze służby na podstawie art. 68 ust. 4 ustawy o SW, z czym miał się wiązać brak prawa do odprawy (cała sprawa zaczęła się bowiem w 2018 r., jeszcze przed zmianą przepisów ustawy o SW, które obecnie przewidują odprawę także w takiej sytuacji). Problem polegał na tym, że zwalniany funkcjonariusz wprawdzie odmówił przyjęcia nowego stanowiska, ale zarazem osiągnął już wiek emerytalny i zaczął się starać o świadczenie. Mimo to zatrudniająca go jednostka SW odmówiła wypłaty odprawy w związku z odejściem ze służby.
Funkcjonariusz skierował więc sprawę do sądu, żądając zapłaty odprawy. I osiągnął cel: sąd I instancji zasądził żądaną kwotę. Jednak korzystny dla funkcjonariusza wyrok nie utrzymał się w II instancji – apelacja Skarbu Państwa (który był w sprawie pozwanym) została uwzględniona: wyrok uchylono, a powództwo oddalono. To orzeczenie nie utrzymało się z kolei w Sądzie Najwyższym, który uwzględnił skargę kasacyjną pełnomocnika byłego już funkcjonariusza i, uchylając wyrok apelacyjny, jednocześnie oddalił apelację Skarbu Państwa, przywracając moc wyrokowi I instancji zasądzającemu odprawę.
Zdaniem SN wprawdzie w ówczesnym stanie prawnym istniała luka – art. 68 ustawy o SW nie przewidywał odprawy – ale to nie oznacza, że funkcjonariusze zwalniani na tej podstawie mogli być odprawy pozbawiani. Należało bowiem – czego nie zrealizował sąd II instancji – sięgnąć do art. 96 ustawy o SW, który zawierał i zawiera obecnie katalog przyczyn zwolnienia funkcjonariusza ze służby. Zaś art. 99 ustawy o SW wskazywał, że w przypadku zwolnienia funkcjonariusza na podstawie art. 96 ust. 2 odprawa mu przysługuje.
– Prokonstytucyjna wykładnia przepisów wskazuje wyraźnie, że funkcjonariusz zwalniany na podstawie art. 68 ust. 4 ustawy o SW nie może być w gorszej sytuacji niż ci, którzy zostali zwolnieni na podstawie art. 96. Z zasady równego traktowania wynika zatem prawo do odprawy także w przypadku zwolnienia z powodu niewyrażenia zgody na przeniesienie – powiedział sędzia Maciej Pacuda. ©℗
orzecznictwo
Podstawa prawna
Wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2024 r., sygn. akt III PSKP 2/24 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia