Subskrybuj nas na Youtube
Z okazji Dnia Matki, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński rodzicom wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po urodzeniu. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kw. 2024 r.
Na uznanie zasługuje to, że prace nad projektem idą bardzo sprawnie. Ponadto bez wątpienia wprowadzenie nowych przepisów poprawi sytuację rodziców wcześniaków oraz dzieci hospitalizowanych. Jednak nad szczegółami projektu na pewno warto się jeszcze pochylić. Szczególnie jeśli chodzi o wymiary dodatkowego urlopu, ponieważ rozpiętość między dwoma możliwymi wydłużeniami jest zbyt duża.
Kto skorzysta
Dodatkowy, wydłużony urlop macierzyński będzie przysługiwał rodzicom wcześniaków i noworodków wymagających dłuższej hospitalizacji. Ma im zrekompensować czas spędzony w szpitalu. Zgodnie z aktualnymi przepisami urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu porodu i nie może zostać zastąpiony zwolnieniem lekarskim, nawet gdy jest konieczna wielotygodniowa hospitalizacja noworodka. W związku z tym w takich sytuacjach rodzicom zostaje mniej czasu na opiekę nad dzieckiem w domu niż opiekunom dzieci, które zostały wypisane ze szpitala po kilku dniach od porodu. Zdaniem ministerstwa czas spędzony z noworodkiem w szpitalu nie spełnia założeń dla urlopu macierzyńskiego, który powinien być przeznaczony na korzystanie z uroków rodzicielstwa i odpoczynek.
Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego będą mogli skorzystać pracownicy rodzice dzieci urodzonych przedwcześnie oraz pracownicy rodzice dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji.
Przeciętnie przyjmuje się, że ciąża trwa ok. 40 tygodni, a norma masy ciała noworodka powinna mieścić się w granicach od 2500 g do 4000 g. Mając to na względzie, uprawnionymi do dodatkowego urlopu macierzyńskiego będą:
■ pracownicy rodzice dzieci urodzonych przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g,
■ pracownicy rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 28. tygodnia ciąży, a przed ukończeniem 36. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g oraz
■ pracownicy rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 36. tygodnia ciąży, których dziecko będzie wymagało hospitalizacji od 5. dnia od dnia porodu do upływu 8. tygodnia po porodzie, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu będzie trwał przynajmniej 2 kolejne dni w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie.
Prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie miała zarówno pracownica matka, jak i pracownik ojciec wychowujący dziecko. Z nowych przepisów będą mogli skorzystać również rodzice przysposabiający dziecko i rodziny zastępcze.
Ile tygodni dla kogo
Dodatkowo będzie przysługiwał tydzień urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu – czyli „tydzień za tydzień”. Maksymalnie dodatkowy urlop będzie wynosił do 15 albo do 8 tygodni w zależności od okresu hospitalizacji, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko lub masy urodzeniowej.
Wyniesie dla:
■ pracowników rodziców dzieci urodzonych przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – maksymalnie 15 tygodni,
■ pracowników rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 28. tygodnia ciąży, a przed ukończeniem 36. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – maksymalnie 8 tygodni,
■ pracowników rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 36. tygodnia ciąży (czyli w terminie), których dziecko będzie wymagało hospitalizacji od 5. dnia od dnia porodu do upływu 8. tygodnia po porodzie – tydzień dodatkowego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu, ale maksymalnie 8 tygodni, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu będzie trwał przynajmniej dwa kolejne dni w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie.
Przy ustalaniu wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. lub 15. tygodnia po porodzie będą się sumowały. Niepełny tydzień zostanie zaokrąglony w górę, do pełnego tygodnia.
Tylko w jednej części
Rodzice będą mogli skorzystać z urlopu fakultatywnie. Dodatkowy urlop macierzyński trzeba będzie rozpocząć bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Będzie mógł zostać wykorzystany tylko w jednej części.
Żeby dostać dodatkowy urlop, będzie trzeba złożyć wniosek w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca będzie miał obowiązek taki wniosek uwzględnić. W okresie korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego pracownik również będzie chroniony przed zwolnieniem. Zasiłek za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego wyniesie 100 proc. podstawy zasiłku.
Szczegóły do dopracowania
Generalnie projekt ustawy należy ocenić pozytywnie. Przede wszystkim nowe przepisy pozwolą na wydłużenie urlopu macierzyńskiego o całkowity okres hospitalizacji noworodka, dzięki czemu rodzice nie będą niejako okradani ze spędzonego wspólnie z dzieckiem czasu. Poza tym wdrożenie tego rozwiązania zbliża w tym zakresie polskie regulacje do regulacji innych krajów unijnych. W Niemczech urlopy macierzyńskie takich osób są dłuższe o 4 tygodnie, w Wielkiej Brytanii i Włoszech – o 12 tygodni, a we Francji oraz w Słowenii wydłuża się je o tyle dni, o ile dziecko przyszło wcześniej na świat. Projekt ustawy dostosuje więc polskie przepisy do standardów europejskich.
Jednak można by się zastanawiać, czy jest zasadne ustalenie tak dużej rozpiętości czasowej pomiędzy 8 a 15 tygodniami dodatkowego urlopu w zależności od tego, czy dziecko urodziło się przed, czy po ukończeniu 28. tygodnia ciąży. Jest to bardzo sztywne kryterium, zwłaszcza w przypadku wcześniaków urodzonych na granicy tego terminu, a stawkę stanowi aż 7 tygodni dodatkowego urlopu.
Przykładowo mama wcześniaka urodzonego godzinę po ukończeniu 28. tygodnia ciąży będzie mogła skorzystać maksymalnie z 8 tygodni dodatkowego urlopu, podczas gdy kobieta, która urodziła dziecko godzinę przed upływem terminu 28 tygodni – z aż 15 tygodni dodatkowego urlopu. ©℗