Artykuł 15ge ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374; ost.zm. Dz.U. poz. 1086) przewiduje ograniczenie wysokości odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz niewypłacanie innych świadczeń o charakterze socjalno-bytowym niż określone w przepisach o ZFŚS.
Zapytaliśmy więc Ministerstwo Rozwoju oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, czy jest to bezwzględny obowiązek pracodawcy, który odnotował spadek obrotów (albo istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń). I co z tymi, dla których rozwiązanie to jest zbyt radykalne, bo mimo pogorszenia sytuacji finansowej woleliby nie psuć sobie relacji ze związkami zawodowymi? Resorty wskazują wprawdzie, że powyższa regulacja ma charakter stanowczy, ale też zaznaczają, że fundusz socjalny wcale nie musi być przymusowo odchudzony. Nadal można bowiem zwiększać fundusz, np. zyskiem netto do podziału, i korzystać z nadwyżek środków z lat poprzednich.
Stanowisko MR oraz MRPiPS z 25 czerwca 2020 r.w sprawie obniżenia wysokości odpisów na ZFŚS wydane dla DGP
Wprowadzony art. 15ge ust. 3 przewiduje, że: „W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, (…) nie stosuje się postanowień układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania, (…) ustalających wyższą wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz inne świadczenia o charakterze socjalno-bytowym niż określa ta ustawa. W takim przypadku stosuje się wysokość odpisu na ten fundusz określoną w tej ustawie”.
Z treści powołanej regulacji i wprowadzonego wyrażenia: „nie stosuje się” wynikałoby, iż ma ona charakter stanowczy. Oznacza to, że u pracodawców przedsiębiorców objętych tym rozwiązaniem nie będą stosowane układowe lub regulaminowe postanowienia o wyższej niż przewiduje ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (art. 5) wysokości odpisu na zfśs z mocy wprowadzanej regulacji. Pracodawcy ci powróciliby zatem do stosowania ustawowych wskaźników naliczania odpisu. Wprowadzony bowiem przepis art. 15ge ust. 3, jako rozwiązanie szczególne wyłączające stosowanie u niektórych pracodawców postanowień układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania wprowadzonych na podstawie art. 4 ustawy o zfśs, miałby pierwszeństwo stosowania przez tych pracodawców, co oznaczałoby obowiązek stosowania przez nich, z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r., tzn. od dnia 24 czerwca br. wysokości odpisu na zfśs, zawartych w ustawie o zfśs.
Niezależnie od powyższego, po wejściu w życie w dniu 24 czerwca br. omawianej regulacji – pracodawcy (…) objęci zakresem jej obowiązywania, mogą nadal zwiększać fundusz zyskiem netto do podziału, jeśli będą mieć takie możliwości. Stanowi o tym przepis art. 7 ust. 4 ustawy o zfśs, który nie został zmieniony. Ponadto realizacji przez tych pracodawców dotychczasowego zakresu działalności socjalnej, finansowanego z wyższych układowych lub regulaminowych wskaźników odpisu mogłyby służyć zgromadzone na rachunku zfśs, niewykorzystywane z lat poprzednich środki funduszu, jeśli ci pracodawcy takie środki posiadają (art. 11 ustawy o zfśs).