Projekt został przedłożony przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego i realizuje priorytet rządu w zakresie cyfryzacji szkolnictwa wyższego.

Dlaczego wprowadzenie e-dyplomów w Polsce jest niezbędne?

W sierpniu 2023 roku uchwalono ustawę, która wprowadziła do systemu szkolnictwa wyższego obowiązek wydawania dyplomów w formie elektronicznej. Przepisy te miały wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku, po upływie vacatio legis. Jednak – jak wykazała analiza resortu nauki – sposób ich wprowadzenia był nieprecyzyjny i legislacyjnie błędny.

Poprzednia nowelizacja rozdzieliła przepisy pomiędzy kilka ustaw – Prawo oświatowe, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawę o systemie informacji oświatowej – co doprowadziło do niekonsekwencji, dublowania regulacji i ryzyka powstania wątpliwości interpretacyjnych. W praktyce mogłoby to oznaczać trudności w stosowaniu niektórych rozwiązań.

Nowa koncepcja systemu e-dyplomów w szkolnictwie wyższym

W toku przygotowań do wdrożenia ustawy zmieniła się również koncepcja funkcjonowania systemu e-dyplomów – zarówno w zakresie sposobu wydawania dokumentów elektronicznych, jak i zasad dostępu do repozytorium, w którym będą one przechowywane.

Za uruchomienie repozytorium odpowiada Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI PIB). Instytucja potrzebuje więcej czasu na przygotowanie infrastruktury technicznej, integrację systemów i przeprowadzenie testów bezpieczeństwa. Dodatkowy czas jest również niezbędny dla uczelni i instytutów naukowych, które będą zobowiązane do dostosowania swoich procedur i systemów informatycznych do nowego modelu.

Dlatego rząd zdecydował o przesunięciu terminów wdrożenia. Repozytorium e-dyplomów zostanie uruchomione do 30 czerwca 2026 roku, natomiast obowiązek wydawania dyplomów wyłącznie w formie elektronicznej zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2027 roku.

Kluczowe zmiany i funkcje w projekcie e-dyplomów

Projekt nowelizacji precyzuje i porządkuje zasady dotyczące funkcjonowania systemu elektronicznych dyplomów w szkolnictwie wyższym.

Zgodnie z proponowanymi regulacjami, dyplomy ukończenia studiów, dyplomy doktorskie i habilitacyjne będą wydawane w formie elektronicznej, która stanie się obowiązkową i podstawową postacią dokumentu.

Wersja papierowa nie zniknie całkowicie, ale będzie miała charakter pomocniczy – uczelnia wyda ją wyłącznie na wniosek absolwenta, złożony jeszcze przed ukończeniem studiów. Papierowy dokument będzie sporządzany po wydaniu wersji elektronicznej, co zagwarantuje spójność danych i zgodność z cyfrowym oryginałem.

Również suplement do dyplomu – dokument zawierający szczegółowe informacje o przebiegu studiów – będzie wydawany w formie elektronicznej, równocześnie z dyplomem. Oba dokumenty absolwent otrzyma bezpłatnie, w terminie 30 dni od ukończenia studiów.

Centralnym elementem systemu będzie repozytorium e-dyplomów, czyli ogólnopolska baza danych prowadzona przez Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy w ramach Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on. Repozytorium będzie przechowywać dane identyfikujące absolwentów oraz informacje o wydanych dyplomach i suplementach. Dzięki temu możliwa będzie natychmiastowa weryfikacja autentyczności dokumentu przez pracodawców, instytucje i inne uprawnione podmioty.

Wszystkie dyplomy i suplementy będą zabezpieczone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną, co zapewni wysoki poziom ochrony danych i zagwarantuje ich autentyczność. Dokumenty w takiej postaci będą odporne na fałszerstwa i nieuprawnione modyfikacje.

System e-dyplomów ma także ułatwić życie absolwentom. Każda osoba, która ukończy studia, będzie mogła w dowolnym momencie i z dowolnego miejsca uzyskać dostęp do swojego dyplomu poprzez dedykowaną platformę online. Rozwiązanie to ograniczy biurokrację, wyeliminuje konieczność przedstawiania kserokopii czy skanów dokumentów oraz znacząco usprawni proces potwierdzania kwalifikacji.