rozwiń ›

Dziś, w pierwszym artykule z cyklu, wyjaśniamy, kogo dotyczą te regulacje, jakie nowe obowiązki wprowadzają i kiedy trzeba zgłaszać wsparcie finansowe otrzymane spoza UE.

Jaki jest cel rozporządzenia?

Foreign Subsidies Regulation (czyli rozporządzenie UE w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny) od 12 lipca 2023 r. obowiązuje wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność na rynku wewnętrznym – bez względu na to, czy mają siedzibę w UE, czy poza nią.

Celem FSR jest przeciwdziałanie zakłóceniom konkurencji wywołanym przez zagraniczne subsydia. Zasady te mają zapobiegać nieuczciwym przewagom firm spoza UE, np. poprzez obowiązek zgłaszania niektórych form wsparcia finansowego przy transakcjach koncentracyjnych oraz przy udziale w dużych postępowaniach przetargowych.

Po co FSR?

W ostatnich latach dynamicznie rośnie liczba firm z państw trzecich, które inwestują w UE, kupują spółki lub startują w przetargach na unijnym rynku. Dotychczas firmy te mogły korzystać z przewagi finansowej dzięki wsparciu swoich rządów lub innych instytucji, co nieraz prowadziło do zakłóceń konkurencji. FSR wprowadza jasne zasady, aby wszyscy mieli równe szanse – niezależnie od kraju pochodzenia kapitału.

Przykład 1

Jawna pomoc

Firma spoza UE otrzymuje dotację od swojego rządu i dzięki temu może zaoferować niższą cenę w przetargu publicznym w Polsce. FSR wymusza ujawnienie takiego wsparcia i pozwala Komisji Europejskiej zbadać, czy nie zakłóca ono rynku.

Kiedy trzeba zgłaszać wsparcie finansowe Komisji Europejskiej?

Zgodnie z FSR jest to obowiązkowe w dwóch sytuacjach:

1) udziału w transakcjach M&A (koncentracjach),

2) udziału w przetargu publicznym.

Tabela 1.Zgłoszenie obowiązkowe – jakie warunki muszą być spełnione łącznie ©℗

Transakcje M&A (koncentracje) Przetarg publiczny
▶ Próg obrotu:Co najmniej jedna ze stron transakcji* (spółka przejmowana, jedna z łączących się firm lub joint venture) ma siedzibę w UE i w ostatnim roku obrotowym osiągnęła na terenie UE przychód co najmniej 500 mln euro.▶ Próg wsparcia finansowego:Przynajmniej jedna ze stron transakcji* otrzymała w okresie trzech lat przed zgłoszeniem ponad 50 mln euro wkładu finansowego ze strony państw trzecich (tj. spoza UE).* strony transakcji to:przy przejęciu: nabywca(-cy) i przejmowana spółkaprzy połączeniu: wszystkie łączące się spółkiprzy joint venture: spółki tworzące JV oraz sama JV ▶ Wartość zamówienia:Szacunkowa wartość zamówienia (bez VAT) wynosi co najmniej 250 mln euro.▶ Wkład finansowy:Wykonawca (łącznie z podmiotami powiązanymi, głównymi podwykonawcami i dostawcami uczestniczącymi w ofercie) otrzymał co najmniej 4 mln euro wkładu finansowego z jednego państwa trzeciego (lub więcej, jeśli liczyć osobno dla każdego państwa trzeciego) w ciągu ostatnich trzech lat przed zgłoszeniem.

Przykład 2

Trzeba powiadomić o przejęciu

Amerykańska spółka chce kupić firmę z Francji, która osiągnęła w ub.r. 700 mln euro przychodu w UE. Łącznie obie firmy w ciągu ostatnich trzech lat otrzymały 60 mln euro wsparcia od rządu USA (m.in. dotacje, preferencyjne kredyty, gwarancje). Taka transakcja podlega zgłoszeniu do KE.

Przykład 3

Oferta może być skontrolowana

Koreańska firma startuje w przetargu na budowę infrastruktury w Niemczech – wartość zamówienia to 300 mln euro. W ciągu 3 ostatnich lat firma oraz jej główny podwykonawca otrzymali łącznie 5 mln euro wsparcia od rządu Korei. Taka oferta musi być zgłoszona do KE.

Kiedy Komisja może działać z urzędu?

Nawet bez formalnego zgłoszenia KE może wszcząć postępowanie z własnej inicjatywy (ex officio), gdy podejrzewa, że subsydia z państwa trzeciego mogły zakłócić konkurencję na rynku UE. Warto pamiętać, że KE, o możliwym wsparciu firmy od państwa trzeciego, może dowiedzieć się z: mediów, konkurencji, organów krajowych, od sygnalistów czy z własnych analiz rynku.

Kontroli KE z urzędu zwłaszcza podlegają:

  • transakcje i przetargi o dużej wartości, zwłaszcza jeśli dotyczą strategicznych sektorów (np. infrastruktura, energetyka),
  • wsparcie o nietypowej formie, np. umorzenie długu, gwarancje bez limitu czy inwestycje od państwowych funduszy.

Pojęcie wkładu finansowego

Aby ustalić, czy dany podmiot musi dopełnić obowiązków zgłoszeniowych wynikających z FSR, trzeba ustalić, czy otrzymał on subsydia zagraniczne, czyli wkład finansowy. [tabela 2]

Tabela 2. Najczęstsze formy kontrolowanego wkładu finansowego ©℗

Forma Przykład
Dotacje i granty Chiński producent elektroniki otrzymuje od swojego rządu 10 mln euro na ekspansję w UE.
Pożyczki na preferencyjnych warunkach Spółka dostaje kredyt z państwowego banku z oprocentowaniem niższym niż rynkowe.
Ulgi i zwolnienia podatkowe Rząd spoza UE zwalnia firmę z podatku CIT pod warunkiem otwarcia oddziału w Polsce.
Umorzenie lub restrukturyzacja długu Włoska spółka córka uzyskuje umorzenie długu zaciągniętego przez swoją centralę dzięki decyzji władz państwowych.
Zakupy lub dostawy po nierynkowej cenie Spółka sprzedaje towary do zagranicznej administracji publicznej po zawyżonej cenie, a zysk inwestuje w UE.
Inwestycje kapitałowe (wkład państwowego funduszu inwestycyjnego) Państwowy fundusz obejmuje udziały w start-upie na preferencyjnych warunkach.
Gwarancje państwowe Państwo gwarantuje spłatę kredytu spółki, dzięki czemu może ona pożyczyć więcej i taniej.
Rekompensaty Rząd wypłaca wybranym firmom odszkodowanie za straty po awarii infrastruktury, ale tylko największym podmiotom w branży.

Jest to każde wsparcie (w rozumieniu FSR), które:

  • daje firmie przewagę niedostępną na rynku,
  • stanowi korzyść,
  • jest selektywne, czyli prawnie lub faktycznie jest skierowane do wybranej spółki lub branży,
  • pochodzi bezpośrednio lub pośrednio od państwa trzeciego (zarówno od państwa, jak i od działającego w jego imieniu podmiotu prywatnego).

Zakłócenia na rynku wewnętrznym

Nie każdy wkład finansowy udzielony przez państwa trzecie na rzecz spółek prowadzących działalność na rynku wewnętrznym prowadzi do zakłócenia rynku wewnętrznego.

Ważne! Zgodnie z FSR subsydia zagraniczne zakłócające rynek wewnętrzny to takie, które poprawiają pozycję konkurencyjną danej spółki na tym rynku, wskutek czego wywierają potencjalnie lub faktycznie negatywny wpływ na konkurencję.

Komisja ocenia każdy wkład finansowy z uwzględnieniem:

  • czynników dotyczących udzielonego subsydium zagranicznego (kwota, charakter, cel, warunki, wykorzystanie na rynku wewnętrznym),
  • sytuacji spółki (wielkość, sektor działalności, poziom i historia działalności na rynku wewnętrznym).

FSR wskazuje, że wysokie ryzyko zakłócenia rynku wewnętrznego występuje w przypadku subsydium zagranicznego:

  • udzielanego spółce, która bez takiego wsparcia zakończyłaby działalność w krótkim lub średnim okresie,
  • udzielanego w formie nieograniczonej gwarancji co do kwoty lub czasu trwania,
  • udzielanego w formie finansowania niezgodnego z zasadami OECD dotyczącymi oficjalnie wspieranych kredytów eksportowych,
  • ułatwiającego koncentrację w bezpośredni sposób,
  • umożliwiającego spółce niezasadnie korzystną ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

W takich przypadkach KE może żądać dodatkowych szczegółowych informacji, które pozwolą ocenić, czy dane subsydium rzeczywiście zakłóca rynek wewnętrzny. Jednocześnie spółka ma prawo przedstawić kontrargumenty, w których wykaże, że ze względu na szczególne okoliczności dane subsydium zagraniczne nie wpływa negatywnie na rynek wewnętrzny.

Dlaczego to takie ważne?

Niezgłoszenie wkładu finansowego może skutkować wysoką karą – do 10 proc. rocznego globalnego obrotu firmy. Co więcej, KE może wykluczyć firmę z udziału w przetargach publicznych.

Ważne! Obowiązki FSR dotyczą nie tylko dużych korporacji, lecz także mniejszych, jeśli korzystają one z zagranicznego wsparcia.

Co przedsiębiorca powinien zrobić?

Aby uniknąć konsekwencji związanych z naruszeniem przepisów FSR, przedsiębiorca powinien:

  • przeanalizować, czy w ostatnich latach firma lub spółki powiązane otrzymały jakiekolwiek wsparcie z państw trzecich,
  • zgromadzić dokumenty dotyczące dotacji, pożyczek, ulg podatkowych, gwarancji i innych form wsparcia,
  • przygotować się na zgłaszanie otrzymanych w przyszłości wkładów do KE. ©℗

W kolejnych numerach m.in. wskażemy, jakie są najważniejsze obowiązki formalne oraz jak skutecznie przygotować się do kontroli KE.

Podstawa prawna

Podstawa prawna

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2560 z 14 grudnia 2022 r. w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny (Dz.U. UE z 2022 r. L330, s. 1)