Bank pomostowy nie musi uwzględniać roszczeń klientów poprzednika

Klienci banku poddanego przymusowej restrukturyzacji nie mogą formułować żądań pod adresem tzw. banku pomostowego. Nie dają do tego podstaw umowy zawarte z restrukturyzowanym bankiem, jeśli do nowego podmiotu nie przeniesiono wszystkich aktywów i pasywów. Prawo unijne nie przewiduje w tym przypadku również możliwości powoływania się na tzw. zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań – uznał Trybunał Sprawiedliwości UE.

Według TSUE nie ma w tym przypadku istotnego znaczenia okoliczność, że upadająca instytucja kredytowa była tymczasowo kontrolowana przez organ władzy publicznej w celu dokonania jej prywatyzacji. Dodatkowo TSUE stwierdził, że unijne prawo nie zabrania utworzenia banku pomostowego, przy jednoczesnym pozostawieniu m.in. wierzytelności klientów w strukturach upadającego banku. Na podobny podział na dwa człony zdecydowano się w Polsce w przypadku przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank.

Wyrok TSUE zapadł w odpowiedzi na wątpliwości dotyczące sytuacji, w której znalazło się troje klientów hiszpańskiego oddziału portugalskiego banku BES, którzy na skutek jego restrukturyzacji stali się automatycznie klientami utworzonego przez portugalski rząd Novo Banco (banku pomostowego). Problem w tym, że w wyniku restrukturyzacji zdecydowano się na podział składników chylącego się ku upadkowi banku i przeniesienie tylko części aktywów. Doprowadziło to do sytuacji, w której klienci co prawda dalej byli zobowiązani np. umową kredytu i koniecznością spłaty rat na rzecz Novo Banco, ale jednocześnie nie mogli żądać od niego zwrotu kwot pobranych niesłusznie przez poprzedni bank.

Przykładowo, jeden z klientów w 2006 r. zaciągnął w banku BES kredyt hipoteczny zawierający tzw. klauzulę dolnego progu, przewidującą minimalne oprocentowanie na poziomie 2 proc. W 2013 r. hiszpański sąd najwyższy tego rodzaju postanowienie umowne uznał za niezgodne z prawem, a BES zaprzestał jego stosowania. W 2014 r. doszło do restrukturyzacji banku BES i przeniesienia m.in. kredytu hipotecznego mężczyzny do Novo Banco, który zaczął pobierać od niego raty kredytu.

Rok później mężczyzna wystąpił do banku o zwrot kwot pobieranych od niego niesłusznie przez lata. Novo Banco odmówił, twierdząc, że z powodu braku przeniesienia do niego tego zobowiązania banku BES nie jest stroną w sprawie. Sąd najwyższy Hiszpanii zapytał TSUE, czy to, że przeniesiono na bank pomostowy status wierzyciela w umowie kredytu hipotecznego, ale pozostawiono w banku będącym na progu upadłości obowiązek zwrotu kredytobiorcy będącemu konsumentem kwot wpłaconych przez niego z powodu wykorzystania nieuczciwego warunku zawartego w tej umowie, jest zgodne z zasadą wysokiego poziomu ochrony konsumenta. TSUE nie doszukał się niezgodności.©℗

orzecznictwo