Batman ma charakter odróżniający

Istnienie ochrony na podstawie prawa autorskiego nie stoi na przeszkodzie równoczesnej ochronie tego samego oznaczenia na podstawie prawa znaków towarowych – wynika z wyroku Sądu UE.

Popularne logo Batmana korzysta z ochrony prawnej w Unii Europejskiej. Już w 1996 r. amerykańska spółka DC Comics, wydawca komiksów o superbohaterze w stroju nietoperza, zgłosiła je w Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) jako graficzny unijny znak towarowy, a w 1998 r. uzyskała na niego rejestrację.

W 2019 r. włoska spółka Commerciale Italiana Srl zwróciła się do EUIPO o unieważnienie prawa do tego znaku towarowego. Wniosek dotyczył niektórych klas towarów, takich jak odzież oraz stroje i akcesoria karnawałowe. Wnioskodawca nie przekonał jednak EUIPO ani izby odwoławczej tego organu. Z jej decyzji wynika, że postać Batmana jest znana na całym świecie, jako znak towarowy odnosi się wyłącznie do towarów DC Comics i nie wykazano, aby konsumenci utożsamiali to oznaczenie z innym pochodzeniem.

Włoska spółka oraz jej jedyny akcjonariusz Luigi Aprile domagali się stwierdzenia nieważności tej decyzji, składając w tym celu skargę do Sądu UE. Jak uzasadniali, sporny znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego – nie jest wskazówką pochodzenia rozpatrywanych towarów, lecz symbolem odnoszącym się do postaci Batmana i elementem ozdobnym. Nie zgadzali się, że konsumenci zawsze będą kojarzyć to logo z DC Comics.

Sąd nie przyjął tych argumentów. „Okoliczność, że znak ten jest kojarzony z postacią fikcyjną, nie pozwala sama w sobie wykluczyć, że znak ten może również służyć jako wskazówka pochodzenia rozpatrywanych towarów” – czytamy w uzasadnieniu wyroku.

Za niewystarczające sąd uznał dowody skarżących zmierzające do wykazania, że odbiorcy nie utożsamiali spornego oznaczenia z DC Comics w dacie zgłoszenia znaku. Wśród nich znalazły się fragmenty Wikipedii przedstawiające różne filmy, kreskówki, gry wideo i seriale telewizyjne wykorzystujące insygnia Batmana. Sąd stwierdził, że takie dokumenty mają ograniczoną moc dowodową, ponieważ „Wikipedia, której treść może być zmieniana w każdej chwili, a w niektórych przypadkach przez każdego odwiedzającego, nawet anonimowo, opiera się na niepewnych informacjach”. Nie był to jednak jedyny powód nieuwzględnienia dowodów – sąd zwrócił uwagę, że na ich podstawie nie można określić, w jaki sposób zakwestionowany znak był postrzegany przez odbiorców.

Z wyroku wynika ponadto, że znak towarowy nie może być pozbawiony charakteru odróżniającego tylko z tego powodu, że jest zwykle umieszczany na odzieży i kostiumach. Na nic zdał się również argument skarżących, że insygnia Batmana są utworem literackim i artystycznym, powinny być zatem chronione prawem autorskim – z wyroku wynika, że nie wyklucza to jednoczesnej ochrony na gruncie przepisów o znakach towarowych. Sąd nie znalazł również dowodów na poparcie zarzutu, że sporny znak ma charakter opisowy, ponieważ postać Batmana nie może być bez niego przedstawiona. W konsekwencji oddalił skargę w całości.©℗

orzecznictwo