Spółki z o.o. reprezentowane są zazwyczaj przez członków zarządu. Można jednak powołać też prokurentów, czyli szczególnych pełnomocników, aby działali w imieniu spółki. Czy członkowie zarządu i prokurenci mogą podejmować decyzje niezależnie od siebie? Odpowiada dr Marcin Borkowski, radca prawny w GWW
Samodzielnie w imieniu spółki może działać tzw. prokurent samoistny. Nawet jeżeli powołanych zostanie ich kilku, to każdy z nich będzie miał prawo do samodzielnego reprezentowania spółki. Jednak w niektórych spółkach powołuje się przynajmniej dwóch tzw. prokurentów łącznych. Osoby mające taki status powinny już działać w imieniu spółki wspólnie.
W praktyce często pojawiają się problemy, gdy w spółce funkcjonuje zarówno zarząd, jak i prokurenci. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, to sposób reprezentowania spółki może określać jej umowa. Gdy nie zawiera ona żadnych postanowień w tym zakresie, to wówczas do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka łącznie z prokurentem. Zgłaszano jednak wątpliwości, czy takie rozwiązanie faktycznie nie ogranicza samodzielności prokurenta samoistnego, zmuszając go niejako, aby zawsze współdziałał w takich sytuacjach z członkiem zarządu.
Do kwestii tej odniósł się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 listopada 2021 r. (sygn. akt III FSK 2822/21). NSA podkreślił, że ustanowienie prokurenta należy uznać za właściwe zabezpieczenie na wypadek czasowej nieobecności członka zarządu. Jednak w sytuacji gdy w umowie spółki ustanowiono zarząd wieloosobowy, to nie ogranicza to uprawnień prokurenta samoistnego. Wymóg dotyczący łącznego działania członka zarządu i prokurenta odnosi się bowiem wyłącznie do reprezentowania spółki przez zarząd. Obowiązek współdziałania członka zarządu z prokurentem stanowi ważny mechanizm kontrolny. Dotyczy on jednak członków zarządu, a nie prokurentów. Jeżeli więc w spółce ustanowiony jest wymóg reprezentacji łącznej zarządu bądź zarządu z prokurentem, to w każdym przypadku prokurent samoistny może również występować w imieniu spółki samodzielnie.
Not. KT