Regulacje mające na celu ułatwienie instalacji punktów ładowania pojazdów elektrycznych w budynkach wielorodzinnych budzą coraz większe zainteresowanie wspólnot i spółdzielni. To nie dziwi, bo zmiany mają uprościć nierzadko kłopotliwe do tej pory kwestie prawne związane z instalacją stacji ładowania, które rodziły pewne obawy i przez to zniechęcały do tworzenia takich obiektów. Niestety, wraz z upływem czasu pojawia się coraz więcej pytań i wątpliwości.
Wśród nich są zagadnienia związane z rozliczeniem podatku akcyzowego od nabytej energii. Warto się zatem zastanowić, czy i kiedy wspólnota mieszkaniowa, która podejmie decyzję o instalacji punktu ładowania i będzie bezpośrednio dokonywać rozliczeń z przedsiębiorstwem energetycznym, zapłaci akcyzę od energii elektrycznej dostarczonej w ten sposób mieszkańcom. W takim przypadku wspólnota mieszkaniowa będzie zarządcą stacji ładowania pojazdów elektrycznych, zapewniając jej prawidłowe funkcjonowanie.
Zasady opodatkowania
Co do zasady opodatkowaniu akcyzą podlega pierwsza sprzedaż energii elektrycznej na rzecz nabywcy końcowego. Przy czym nie chodzi o sprzedaż na rzecz faktycznego nabywcy końcowego, który znajduje się na końcu łańcucha dostaw, ale o zbycie na rzecz podmiotu, który nie posiada koncesji wydanej na podstawie przepisów prawa energetycznego. Z tego powodu, jeżeli wspólnota mieszkaniowa nie będzie mieć koncesji na obrót energią elektryczną, to może być nabywcą końcowym w rozumieniu regulacji akcyzowych. Jednocześnie akcyza jest tzw. podatkiem jednofazowym. Oznacza to, że jest to obciążenie publicznoprawne płatne jednokrotnie. Dlatego jeżeli w odniesieniu do danej energii elektrycznej zostanie zapłacona akcyza, to kolejne transakcje sprzedaży (czy też rozliczenie się ze zużycia tej energii) nie podlegają ponownemu opodatkowaniu akcyzą.
Dostawa na rzecz mieszkańców
Biorąc pod uwagę powyżej opisane regulacje dotyczące podatku akcyzowego, wspólnota mieszkaniowa nabywając energię elektryczną bezpośrednio od przedsiębiorstwa energetycznego, formalnie będzie nabywcą końcowym. Tym samym transakcja nabycia tej energii będzie opodatkowana akcyzą, którą rozliczy przedsiębiorstwo energetyczne, uwzględniając jej wysokość w fakturach wystawionych wspólnocie. Jednocześnie późniejsza refaktura energii elektrycznej na rzecz mieszkańców nie będzie podlegać opodatkowaniu akcyzą, mimo że to mieszkaniec danego budynku będzie faktycznym nabywcą końcowym. Oznacza to, że wspólnota mieszkaniowa mimo udostępnienia energii elektrycznej mieszkańcom i rozliczenia się z jej wykorzystania przez mieszkańców, nie będzie działać jako podatnik akcyzy. przykład 1
Możliwy jest także taki model działania stacji ładowania w budynku, w którym wspólnota mieszkaniowa wyrazi jedynie zgodę na jej instalację przez mieszkańca, i to mieszkaniec będzie ją samodzielnie obsługiwał, w tym będzie nabywał prąd bezpośrednio od przedsiębiorstwa energetycznego. Wówczas to on będzie nabywcą końcowym. przykład 2
Przykład 1
Gdy wspólnota nabywa prąd dla mieszkańców
Wspólnota mieszkaniowa budynku przy ulicy A zamontowała stację ładowania. W tym celu zawarła umowę z przedsiębiorstwem energetycznym i nabywa od niego energię elektryczną. Z wykorzystania tej energii wspólnota rozlicza się później ze swoimi mieszkańcami.
W takiej sytuacji sprzedaż energii przez przedsiębiorstwo energetyczne do wspólnoty będzie opodatkowana akcyzą. Wykorzystanie przez mieszkańców energii nabytej przez wspólnotę i jej rozliczenie między mieszkańcami a wspólnotą nie będzie zaś opodatkowane akcyzą.
Przykład 2
Samodzielna obsługa
Mieszkaniec budynku przy ulicy A za zgodą wspólnoty zainstalował ładowarkę, którą obsługuje samodzielnie. W tym celu zawarł umowę z przedsiębiorstwem energetycznym, na mocy której dostarcza ono do tej stacji energię elektryczną. W takiej sytuacji sprzedaż energii przez przedsiębiorstwo energetyczne do mieszkańca będzie opodatkowana akcyzą.
Tarcza antyinflacyjna nie dla wszystkich?
Pojawiły się też wątpliwości dotyczące tego, czy wspólnota mieszkaniowa nabywając energię elektryczną w celu jej późniejszego udostępnienia mieszkańcom, będzie mogła skorzystać ze zwolnienia od podatku akcyzowego wprowadzonego tzw. tarczą antyinflacyjną (art. 1 pkt 2 ustawy z 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. poz. 2349). Wątpliwości wynikają z tego, że zwolnieniem zostali objęci tylko ci nabywcy końcowi, którzy są odbiorcami energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w rozumieniu przepisów prawa energetycznego. Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 13b ustawy z 10 kwietniego 1997 r. - Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 716; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2376) takimi odbiorcami są odbiorcy końcowi dokonujący m.in. zakupu energii elektrycznej w celu jej zużycia w gospodarstwie domowym. Wspólnota mieszkaniowa takim odbiorcą nie jest. Oznacza to, że w pierwszym półroczu 2022 r., czyli do czasu obowiązywania przepisów tarczy antyinflacyjnej, naładowanie samochodu elektrycznego poprzez stację ładowania obsługiwaną przez wspólnotę może okazać się droższe od skorzystania z własnego gniazdka w ramach sieci domowej.