Jak skorzystać z Tarczy Finansowej PFR 2.0 dla mikro, małych i średnich firm [PORADNIK]

Podobnie jak w pierwszej Tarczy Finansowej PFR 1.0 wsparcie dla MSP będzie udzielane szybko, w prosty i bezpieczny sposób, za pośrednictwem systemów bankowości elektronicznej 17 banków komercyjnych i większości banków spółdzielczych / ShutterStock

Od 15 stycznia można składać do PFR wnioski o subwencje w ramach Tarczy Finansowej PFR 2.0 dla mikro, małych i średnich firm. Tym razem jednak pomoc jest adresowana nie do wszystkich przedsiębiorców, lecz tylko do 45 branż, które zostały najbardziej poszkodowane w wyniku drugiej fali pandemii. Warunki zapisane w regulaminie budzą wiele wątpliwości przedsiębiorców. Wyjaśniamy zatem szczegółowo, kto może zostać zakwalifikowany do programu, jak wyliczyć subwencję oraz w jakich sytuacjach będzie możliwe jej umorzenie.

Uruchomiona w ubiegłym tygodniu Tarcza Finansowa 2.0 dla MSP to tylko pierwszy z trzech filarów Tarczy Finansowej 2.0 PFR. W dalszej kolejności przewidziano: tarczę finansową dla dużych firm (czeka na zatwierdzenie Komisji Europejskiej) oraz możliwość umorzenia części subwencji przez najbardziej poszkodowanych przedsiębiorców, którzy uzyskali dofinansowanie z Tarczy Finansowej 1.0 (będzie można się o to starać w rok po wypłacie – więcej w ramce 1).

Podobnie jak w pierwszej Tarczy Finansowej PFR 1.0 wsparcie dla MSP będzie udzielane szybko, w prosty i bezpieczny sposób, za pośrednictwem systemów bankowości elektronicznej 17 banków komercyjnych i większości banków spółdzielczych. Firma, która chce skorzystać ze wsparcia, będzie musiała spełnić jednak określone warunki.

Warunki kwalifikacji do programu

Szczegółowe warunki, jakie stawia się beneficjentom uruchomionego właśnie pierwszego instrumentu, opisane są w regulaminie Tarczy PFR 2.0 dla mikro, małych i średnich firm (dalej: regulamin). Ponieważ interpretacja zapisów regulaminu niejednokrotnie sprawia problemy przedsiębiorcom planującym skorzystanie z programu i budzi liczne wątpliwości, poniżej omawiamy szczegółowo poszczególne wymagania.

tylko dla przedsiębiorców

Z regulaminu wynika, że Tarcza Finansowa PRF 2.0 jest dostępna tylko dla przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086). Chodzi o osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujące działalność gospodarczą, a także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Z programu będą mogły więc skorzystać np. spółki czy prowadzące działalność gospodarczą fundacje i spółdzielnie.

Przy czym przedsiębiorca, który chce skorzystać z programu, powinien być wpisany do CEIDG lub KRS (tak wynika z par. 11 pkt 8 regulaminu).

Przykład 1

Oddział sp. z o.o. nie może ubiegać się samodzielnie o wsparcie

Struktura przedsiębiorstwa jest oparta na modelu, w którym otwiera się oddziały sp. z o.o. Czy zatem oddział spółki z o.o., realizując działalność mieszczącą się w grupie kodów PKD dopuszczonych programem, będzie mógł otrzymać subwencję?

Zgodnie z wytycznymi PFR zawartymi w regulaminie Tarczy Finansowej 2.0 oddział spółki z o.o. nie spełnia warunku uznania za przedsiębiorcę w rozumieniu programu. Na potrzeby programu stosuję się definicję przedsiębiorcy określoną w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Przykład 2

Oddział zagranicznej spółki poza katalogiem beneficjentów

Przedsiębiorca zagraniczny prowadzi działalność w Polsce w formie oddziału spółki zagranicznej. Choć oddział przedsiębiorcy zagranicznego jest pracodawcą w rozumieniu polskich przepisów, PFR odmówi wypłaty, gdyż zgodnie z interpretacją PFR, taki podmiot nie mieści się w definicji regulaminu programu. W dokumencie tym bowiem wskazano, że z programu może skorzystać przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców. Tymczasem odwołanie do zagranicznego przedsiębiorcy znajduje się w art. 4 ust. 3 tej ustawy. Wykonywanie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego nie jest objęte pomocą Tarczy Finansowej 2.0.

Pomoc dla mikrofirm i MSP z regulaminu

Uruchomiona 15 stycznia br. część Tarczy Finansowej 2.0 jest kierowana przede wszystkim do mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Przy czym definicji pojęć: mikrofirmy, małego i średniego przedsiębiorcy nie bierzemy z ustawy – Prawo przedsiębiorców, ale z regulaminu, na podstawie którego przyznawana jest pomoc w ramach Tarczy Finansowej 2.0.

Według tych definicji:

Mikrofirma – to przedsiębiorca, który w dniu 31 grudnia 2019 r. zatrudniał co najmniej jednego pracownika, ale nie więcej niż dziewięciu pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (jeżeli w tym dniu nie zatrudniał nikogo, to pod uwagę bierzemy stan zatrudnienia na 31 lipca 2020 r.), oraz którego roczny obrót netto lub suma bilansowa w 2019 r. nie przekroczyły 2 mln euro.
MSP – to przedsiębiorca, który nie jest mikrofirmą i który w dniu 31 grudnia 2019 r. zatrudniał co najmniej jednego pracownika, ale nie więcej niż 249 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (jeżeli w tym dniu nie zatrudniał nikogo, pod uwagę bierzemy stan zatrudnienia na 31 lipca 2020 r.), oraz którego roczny obrót netto za 2019 r. nie przekroczył 50 mln euro lub którego suma bilansowa za 2019 r. nie przekroczyła 43 mln euro.

Uwaga: Przy określaniu statusu mikrofirmy oraz MSP powinno się uwzględniać nie tylko ww. kryteria, lecz także inne warunki określone w Załączniku I Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.U. UE. L. z 2014 r. nr 187, str. 1 z późn. zm.). Załącznik I zawiera m.in. wskazówki dotyczące tego, w jaki sposób obliczać kryteria finansowe oraz kryteria związane z zatrudnieniem, a także kiedy powinno uwzględniać się powiązania kapitałowe pomiędzy przedsiębiorstwami.

ważne, aby zatrudniać pracowników

Z brzmienia definicji mikroprzedsiębiorcy i MSP określonej w regulaminie PFR wynika zatem, że Tarcza Finansowa 2.0 jest kierowana tylko do przedsiębiorcy, który 31 grudnia 2019 r. lub 31 lipca 2020 r. zatrudniał pracowników. Z takiego sformułowania przepisów płynie wiosek, że aby skorzystać z pomocy, wystarczy co najmniej w jednym z tych dni zatrudniać przynajmniej jedną osobę na podstawie umowy o pracę. Do spełnienia tego warunku nie będzie natomiast wystarczające zatrudnienie na umowę o dzieło czy zlecenie.

Ramka 1

Trzy filary

Docelowo wsparcie Polskiego Funduszu Rozwoju będzie udzielane za pomocą instrumentów:

• Tarczy Finansowej PFR dla MSP 2.0 – została uruchomiona tydzień temu. Przewidywana pula subwencji wynosi 13 mld zł, w tym 6,5 mld dla mikrofirm i tyle samo dla MSP.

• Tarczy Finansowej dla Dużych Firm – jej uruchomienie nastąpi po uzyskaniu notyfikacji Komisji Europejskiej. Szacowana pula przeznaczona na ten cel to ok. 20 mld zł.

• Umorzenie subwencji dla najbardziej poszkodowanych branż, które otrzymały pomoc w ramach Tarczy Finansowej PFR dla MSP 1.0. Umorzenie będzie można uzyskać po roku od wypłaty pieniędzy bez konieczności utrzymania zatrudnienia. Szczegółowe warunki zostaną przedstawione w późniejszym okresie. Na ten instrument PFR przeznaczy ok. 7 mld zł.

Ramka 2

Dla kogo

Z regulaminu wynika, że z Tarczy Finansowej 2.0 dla mikro, małych i średnich firm może skorzystać podmiot, który spełnia następujące warunki:

• jest przedsiębiorcą wpisanym do KRS albo CEIDG;

• prowadzi mikrofirmę, małe lub średnie przedsiębiorstwo, a w niektórych przypadkach – duże przedsiębiorstwo (w rozumieniu Regulaminu Tarczy Finansowej 2.0);

• prowadził działalność gospodarczą w dniach: złożenia wniosku, 31 grudnia 2019 r. oraz 1 listopada 2020 r.;

• działa w jednej z 45 branż objętych programem tarczowym (lista na stronie 1]);

• nie ma zaległości w opłacaniu podatków i składek na ubezpieczenie społeczne (jednak nie zawsze zaległość będzie powodować brak prawa do uzyskania pomocy – szczegóły w dalszej części opracowania);

• nie znajduje się w stanie likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji;

• ma rezydencję podatkową na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a jego beneficjent rzeczywisty nie ma rezydencji podatkowej w rajach podatkowych (w niektórych przypadkach rezydencja nie będzie przeszkodą w uzyskaniu dofinansowania – szczegóły w dalszej części opracowania).

Przykład 3

Umowy o dzieło nie będą brane pod uwagę przy kwalifikacji

Działalność przedsiębiorcy polega na organizowaniu oprawy muzyczno-wokalnej podczas wesel, w tym celu zatrudnia on trzy osoby na umowach o dzieło. Przedsiębiorca nie może skorzystać z Tarczy Finansowej 2.0, ponieważ nie zatrudnił żadnego pracownika na umowę o pracę.

Przykład 4

Kluczowa data: 31 grudnia 2019 r.

Przedsiębiorca prowadzący gabinet fizjoterapeutyczny 31 grudnia 2019 r. zatrudniał pięć osób na podstawie umowy o pracę. W związku ze spadkiem liczby klientów spowodowanych lockdownem był zmuszony zwolnić wszystkich pracowników. W dniu 31 lipca 2020 r. nie zatrudniał już nikogo.

Przedsiębiorca spełnia zatrudnieniowe kryterium kwalifikacji do programu Tarczy Finansowej 2.0, ponieważ w dniu 31 grudnia 2019 r. pracowały u niego osoby na podstawie umów o pracę. Ale uwaga, spełnienie kryteriów kwalifikacji do programu nie oznacza jednak, że otrzyma subwencję. W przypadku mikrofirm takie wsparcie jest udzielane bowiem w zależności od liczby osób zatrudnionych w dniu 30 września 2020 r. (na umowę o pracę lub na umowę cywilnoprawną). Jeżeli ubiegający się o pomoc na dzień 30 września 2020 r. nie zatrudniał nikogo na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, to subwencji nie otrzyma. Szczegółowe omówienie tych zasad znajdzie się w dalszej części opracowania.

W pierwotnych planach rządu weryfikacja tego, czy dany przedsiębiorca zatrudnia pracowników, miała odbywać się wyłącznie według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. Umożliwienie zakwalifikowania się do programu firmom niezatrudniającym pracowników na umowę o pracę na koniec 2019 r., które jednak zatrudniały choć jedną taką osobę 31 lipca 2020 r., było postulatem rzecznika MSP.

Tarcza Finansowa 2.0. Pieniądze z PFR mogą nie ugasić buntu

Przykład 5

Możliwe zatrudnienie w trakcie roku

Przedsiębiorca zajmujący się udzielaniem lekcji rysunku do 29 lutego 2020 r. nie zatrudniał nikogo. Od 1 marca 2020 r. ma jednego pracownika na umowie o pracę.

Przedsiębiorca ten będzie mógł skorzystać z pomocy (o ile zostaną spełnione pozostałe warunki umożliwiające objęcie go pomocą tarczową), ponieważ na dzień 31 lipca 2020 r. zatrudniał co najmniej jedną osobę na umowie o pracę.

Uwaga: Przy określaniu liczby osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie nie bierze się pod uwagę pracowników znajdujących się na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych oraz osób zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.

Przykład 6

Urlop wychowawczy

Przedsiębiorca prowadzący wypożyczalnię sprzętu sportowego 31 grudnia 2019 r. zatrudniał dwie osoby na umowie o pracę. Jednak w tym dniu jeden z jego pracowników był na urlopie wychowawczym, a drugi korzystał z urlopu ojcowskiego. W dniu 31 lipca 2020 r. przedsiębiorca zatrudniał już tylko jednego pracownika, przy czym cały czas przebywał on na urlopie wychowawczym.

Taki przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać z pomocy przewidzianej w Tarczy 2.0. W rozumieniu regulaminu nie zatrudnia on bowiem pracowników (pracownicy na urlopach wychowawczych nie są bowiem brani pod uwagę przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy kwalifikującego do udziału w programie).

Przykład 7

Zwolnienie lekarskie

Przedsiębiorca prowadzący działalność polegającą na obsłudze stoków narciarskich zatrudnia jedną osobę na podstawie umowy o pracę. Osoba ta 31 grudnia 2019 r. nie świadczyła pracy, gdyż przebywała na zwolnieniu lekarskim. Również 31 lipca 2020 r. osoba ta nie była zdolna do pracy – pobierała w tym czasie świadczenie rehabilitacyjne. Przedsiębiorca może skorzystać z pomocy tarczowej, bo zgodnie z regulaminem zarówno 31 grudnia 2019 r., jak i 31 lipca 2020 r. zatrudniał jednego pracownika. Nie ma znaczenia to, że pracownik w oba te dni był niezdolny do pracy. Regulamin zakazuje uwzględniania jako pracowników tylko osób znajdujących się na urlopach związanych z rodzicielstwem oraz osób zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.

liczba zatrudnionych może decydować o zasadach korzystania z pomocy

Zasady udzielania i rozliczania subwencji w ramach Tarczy Finansowej 2.0 będą się od siebie nieco różnić w zależności od tego, czy dany podmiot jest mikrofirmą, czy też małym lub średnim przedsiębiorstwem (te zasady opisujemy w dalszej części opracowania). Z tego powodu istotne jest rozróżnienie pomiędzy mikrofirmą a MSP. Opiera się ono na dwóch głównych kryteriach, tj. zatrudnieniowym i finansowym. Odnośnie tego pierwszego kryterium mikrofirmą będzie tylko taki podmiot, który zatrudnia nie więcej niż dziewięciu pracowników, a MSP – nie więcej niż 249 pracowników.

Liczba zatrudnionych na potrzeby określenia tego, czy dany podmiot jest mikrofirmą, czy MSP, należy liczyć w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (na etaty). Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca zatrudnia dwie osoby na pół etatu, to na potrzeby Tarczy Finansowej 2.0 będą one liczone jako jedna. Stan zatrudnienia uwzględnia się na dzień 31 grudnia 2019 r., natomiast jeśli w tym dniu przedsiębiorca nie zatrudniał żadnych pracowników, to pod uwagę bierze się zatrudnienie na dzień 31 lipca 2020 r. W liczbie etatów nie uwzględnia się pracowników znajdujących się na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych oraz osób zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.

Przykład 8

Liczą się etaty, a nie osoby

Agencja reklamowa 31 grudnia 2019 r. zatrudniała dziesięć osób, w tym osiem osób na pełen etat, a dwie na pół etatu.

Agencja reklamowa zatrudniała więc dziewięciu pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. W rozumieniu regulaminu może być więc uznana za mikrofirmę (o ile spełnia inne warunki).

Przykład 9

Tylko umowa o pracę

Przedsiębiorca prowadzący pensjonat 31 grudnia 2019 r. zatrudniał dziesięć osób: cztery na umowę zlecenie, trzy na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, dwie na umowę o pracę oraz jedną na umowę o dzieło.

W takim przypadku pod uwagę należy wziąć tylko dwie osoby zatrudnione na podstawie zwykłej umowy o pracę (o ile 31 grudnia 2019 r. nie korzystały one z urlopów związanych z rodzicielstwem).

Przykład 10

Kluczowa data: 31 grudnia 2019 r.

Przedsiębiorca prowadzący sieć klubów sportowych 31 grudnia 2019 r. zatrudniał 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, natomiast 31 lipca 2020 r. – siedem osób w przeliczeniu na pełne etaty.

Ten przedsiębiorca zostanie zaliczony do grupy MSP, a nie do grupy mikrofirm. Znaczenie ma bowiem tylko liczba pracowników na dzień 31 grudnia 2019 r. Liczbę pracowników zatrudnianych przez niego 31 lipca 2020 r. uwzględnilibyśmy tylko wówczas, gdyby ostatniego dnia 2019 r. w ogóle nie zatrudniał żadnego pracownika.

Kryterium finansowe

Z Tarczy Finansowej 2.0 na zasadach przewidzianych dla mikrofirm skorzysta tylko taki przedsiębiorca, u którego roczny obrót netto za 2019 r. lub suma bilansowa w 2019 r. nie przekroczyły 2 mln euro.

Przykład 11

Klasyczna mikrofirma

Spółka prowadząca działalność fizjoterapeutyczną na dzień 31 grudnia 2019 r. zatrudniała pięć osób na umowę o pracę. Jej roczny obrót netto za 2019 r. wyniósł 0,5 mln euro, a jej suma bilansowa w 2019 r. – 0,4 mln euro.

Taka spółka może zostać uznana za mikroprzedsiębiorcę w rozumieniu regulaminu.

Przykład 12

Obroty mogą zmienić kwalifikację

Spółka z branży reklamowej na dzień 31 grudnia 2019 r. zatrudniała dziewięć osób na umowę o pracę. Jej roczny obrót netto za 2019 r. wyniósł 3 mln euro, a jej suma bilansowa w tym samym roku 5 mln euro. Spółka nie może zostać uznana za mikroprzedsiębiorcę w rozumieniu regulaminu. Wprawdzie nie zatrudnia ona więcej niż dziewięciu pracowników (spełnia więc kryterium zatrudnieniowe pozwalające zakwalifikować ją do kategorii mikrofirmy), lecz jej roczny obrót netto oraz jej suma bilansowa są za wysokie, żeby móc uznać ją za mikrofirmę (kryterium finansowe). Będzie ona natomiast należała do kategorii MSP i może skorzystać z Tarczy 2.0 (o ile spełni pozostałe warunki).

Z kolei przedsiębiorca, który nie jest mikrofirmą i którego roczny obrót netto za 2019 r. nie przekroczył 50 mln euro lub którego suma bilansowa za 2019 r. nie przekroczyła 43 mln euro (i który zatrudnia nie więcej niż 249 pracowników), skorzysta z pomocy tarczowej na zasadach przewidzianych dla MSP.

Przykład 13

Kto będzie uznany za MSP

Spółka prowadząca sieć lokali gastronomicznych na dzień 31 grudnia 2019 r. zatrudniała 139 osób na umowę o pracę. Jej roczny obrót netto za 2019 r. wyniósł 3 mln euro, a jej suma bilansowa w tym samym roku to 4 mln euro.

Taka spółka może zostać zaliczona do kategorii MSP w rozumieniu regulaminu i skorzystać z pomocy na zasadach przewidzianych dla tego typu podmiotów.

uwaga na powiązania pomiędzy spółkami

Niemałym wyzwaniem dla przedsiębiorców może być określenie, czy dany podmiot jest powiązany z innymi albo czy łączą go powiązania partnerskie. Tymczasem jest to istotne – bo od tego zależy kwalifikacja podmiotu do określonej grupy potencjalnych beneficjentów. Mianowicie w par. 11 ust. 3 regulaminu wyraźnie wskazano, że określając status mikrofirmy albo MSP, należy zweryfikować, czy po stronie przedsiębiorcy zachodzą powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami. Powiązania owe mogą polegać albo na istnieniu przedsiębiorstwa powiązanego, albo na istnieniu przedsiębiorstwa partnerskiego (zob. ramki nr 3 i 4).

Jeżeli takie powiązania istnieją, to według regulaminu kryterium zatrudnieniowe oraz kryterium finansowe należy co do zasady odnosić do całej grupy przedsiębiorstw. Inaczej mówiąc: trzeba wówczas odpowiednio zsumować dane dotyczące liczby pracowników oraz rocznych obrotów i sum bilansowych przedsiębiorstw powiązanych lub partnerskich.

Przy czym sposób liczenia jest dość skomplikowany, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw partnerskich. I tak:

Jeżeli dane przedsiębiorstwo posiada przedsiębiorstwo powiązane, to do liczby pracowników danego przedsiębiorstwa oraz do jego rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się w całości odpowiednio liczbę pracowników, roczny obrót i sumę finansową przedsiębiorstwa powiązanego.
Jeżeli dane przedsiębiorstwo posiada przedsiębiorstwa partnerskie, to do liczby pracowników danego przedsiębiorstwa oraz do jego rocznego obrotu i sumy bilansowej dolicza się odpowiednio liczbę pracowników, roczny obrót i sumę finansową przedsiębiorstw partnerskich, ale nie w całości, tylko proporcjonalnie do procentowego udziału w kapitale lub prawach głosu (z tym że należy wziąć pod uwagę wyższy udział). Obowiązek tego doliczania nie dotyczy jednak:

a) publicznych korporacji inwestycyjnych, spółek venture capital, osób fizycznych lub grupy osób fizycznych prowadzących regularną działalność inwestycyjną w oparciu o venture capital, które inwestują w firmy nienotowane na giełdzie (jako tzw. anioły biznesu), o ile całkowita kwota inwestycji tych inwestorów w jedno przedsiębiorstwo nie przekroczy 1 250 000 euro;

b) uczelni wyższych lub ośrodków badawczych nienastawionych na zysk;

c) inwestorów instytucjonalnych, w tym funduszy rozwoju regionalnego;

d) niezależnych władz lokalnych z rocznym budżetem poniżej 10 mln euro oraz liczbą mieszkańców poniżej 5 tys. euro.

Szczegółowe informacje dotyczące ustalenia statutu przedsiębiorstwa znajdują się w Załączniku I Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.U. UE L 187/1).

Dane przedsiębiorstw, które podlegają sumowaniu (tj. liczba pracowników, obrót, suma bilansowa), należy ustalać na podstawie ksiąg rachunkowych lub danych pochodzących ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego. W konsekwencji niejednokrotnie okaże się, że spółka zatrudniająca zaledwie paru pracowników i mająca niski obrót netto i sumę bilansową nie może skorzystać z Tarczy Finansowej 2.0 (lub może z niej skorzystać na zasadach przewidzianych dla MSP, a nie mikroprzedsiębiorców), gdyż jest powiązana z dużo większymi podmiotami (z racji posiadanych powiązań kapitałowych czy struktury właścicielskiej).

Ramka 3

Przedsiębiorstwa powiązane

Według Tarczy Finansowej 2.0 dla MSP są to takie przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków:

• przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka;

• przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;

• przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki;

• przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie.

Ramka 4

Przedsiębiorstwa partnerskie

Są to wszystkie przedsiębiorstwa niebędące przedsiębiorstwami powiązanymi, które pozostają w takiej relacji, że przedsiębiorstwo działające na rynku wyższego szczebla (typu upstream) posiada – samodzielnie lub wspólnie z co najmniej jednym przedsiębiorstwem powiązanym – co najmniej 25 proc. kapitału innego przedsiębiorstwa działającego na rynku niższego szczebla (typu downstream) lub praw głosu w takim przedsiębiorstwie.

warunkowo pomoc również dla dużego

Duży przedsiębiorca może warunkowo skorzystać z programu dla MSP na takich warunkach jak MSP. Przy czym w myśl regulaminu duży przedsiębiorca oznacza przedsiębiorcę, który może uczestniczyć w Programie 2.0 na takich warunkach jak MSP, jeżeli:

25 proc. lub więcej jego kapitału zakładowego lub praw głosu jest bezpośrednio lub pośrednio kontrolowane – wspólnie lub indywidualnie – przez jeden lub więcej organów publicznych, przy czym w każdym przypadku przedsiębiorstwo samodzielnie (bez wspólników i podmiotów powiązanych) zatrudnia do 249 pracowników, a roczny obrót nie przekracza 50 000 000 euro lub jego suma bilansowa nie przekracza 43 000 000 euro oraz
nie jest mikrofirmą,
nie skorzystał z Programu Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm.

Ani w regulaminie, ani też w polskim prawie nie ma definicji podmiotu publicznego, którą możemy wykorzystać przy analizie tego, czy dane przedsiębiorstwo jest kontrolowane przez organ publiczny. Zwrot „podmiot publiczny” został jednak wzięty ze sformułowań obecnych w prawie europejskim, w tym z art. 2 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.U. UE L 187/1). Na gruncie tego rozporządzenia uznaje się, że w polskich warunkach możemy poprzez to rozumieć Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego.

Opisywany podmiot może skorzystać z Tarczy Finansowej 2.0, jeżeli samodzielnie zatrudnia mniej niż 250 pracowników, a jego roczny obrót nie przekracza 50 mln euro lub jego suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro.

wymóg prowadzenia działalności gospodarczej

Regulamin programu (par. 11 pkt 8 lit. e) wymaga, aby przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą w dwóch „punktach kontrolnych” – w dniu złożenia wniosku o subwencję finansową przyznawaną w ramach Tarczy Finansowej 2.0 oraz w dniu 31 grudnia 2019 r.

Wydaje się, że możliwość skorzystania z Tarczy Finansowej 2.0 nie będzie dotyczyła osób, które w chociażby jednym z ww. dni miały zawieszoną działalność gospodarczą. Ze wsparcia nie skorzysta zatem osoba, która rozpoczęła swój biznes dopiero w 2020 r.

Przykład 14

Ważne, by działać 31 grudnia 2019 r.

Przedsiębiorca otworzył dom weselny 1 lutego 2020 r. Od tego też dnia prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą.

Przedsiębiorcy nie obejmie pomoc w ramach omawianej Tarczy Finansowej 2.0, ponieważ nie prowadził on działalności gospodarczej 31 grudnia 2019 r.

Przykład 15

Nie w dacie kontrolnej

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą polegającą na oprowadzaniu zagranicznych turystów po Warszawie już po sezonie turystycznym, 1 listopada 2019 r., zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej. Działalność gospodarczą odwiesił dopiero 11 czerwca 2020 r.

Przedsiębiorca nie skorzysta z pomocy w ramach Tarczy Finansowej 2.0, ponieważ nie prowadził działalności gospodarczej na dzień 31 grudnia 2019 r.

Przykład 16

Kiedy możliwe czasowe zawieszenie

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu fotografii jest wpisany do CEIDG od 1 stycznia 2019 r. W związku z trudnościami na rynku 10 listopada 2020 r. zawiesił prowadzenie działalności.

Przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z pomocy w ramach Tarczy Finansowej 2.0, jeżeli wznowi wykonywanie działalności gospodarczej nie później niż w dniu złożenia wniosku o subwencję (i będzie spełniał inne warunki pozwalające mu na skorzystanie z tej pomocy).

Uwaga: W praktyce przedsiębiorca musi prowadzić działalność gospodarczą nie tylko w dwóch czasowych „punktach kontrolnych” podanych w wyżej wymienionym par. 11 pkt 8 lit e regulaminu (tj. w dniu złożenia wniosku oraz 31 grudnia 2019 r.), lecz także na dzień 1 listopada 2020 r. Wynika to z par. 11 ust. 8 pkt i) regulaminu. Zgodnie z nim ze wsparcia może skorzystać tylko taki przedsiębiorca, który m.in. na dzień 1 listopada 2020 r. wykonywał działalność gospodarczą obejmującą przynajmniej jeden z podanych w regulaminie kodów PKD. Jeżeli bowiem 1 listopada 2020 r. dany przedsiębiorca nie wykonywałby działalności gospodarczej, tym samym nie mógłby on spełnić wymogu dotycząceo odpowiedniego kodu PKD.

działalność w jednej z 45 branż

Tarcza PFR 2.0 dedykowana jest dla przedsiębiorców z 45 branż najbardziej dotkniętych restrykcjami, tj. hotelarskiej, turystycznej, gastronomicznej, filmowej, muzealnej, artystycznej, rozrywkowej i rekreacyjnej, sportowej czy sprzedaży detalicznej (zobacz: tabela). Zgodnie z postulatami rzecznika MSP do pierwotnie planowanej listy 38 kodów PKD dodano siedem nowych, w tym m.in kod agencji reklamowych, pod którym działają firmy organizujące targi, konferencje czy imprezy rozrywkowe.

Branże objęte Tarczą Finansową 2.0
Poligrafia i reprodukcja
17.29.Z	Produkcja pozostałych wyrobów z papieru i tektury
18.12.Z	Pozostałe drukowanie
18.13.Z	Działalność usługowa związana z przygotowywaniem do druku
18.14.Z	Introligatorstwo i podobne usługi
Handel detaliczny
47.71.Z	Sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach;
47.76.Z	Sprzedaż detaliczna kwiatów, roślin, nasion, nawozów, żywych zwierząt domowych, karmy dla zwierząt domowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
47.81.Z	Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych prowadzona na straganach i targowiskach
47.82.Z	Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach;
47.89.Z	Sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów prowadzona na straganach i targowiskach
Transport
49.39.Z	Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany
Zakwaterowanie i usługi gastronomiczne
55.10.Z	Hotele i podobne obiekty zakwaterowania;
55.20.Z	Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania
56.10.A	Restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne
56.10.B	Ruchome placówki gastronomiczne
56.21.Z	Przygotowywanie i dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering)
56.29.Z	Pozostała usługowa działalność gastronomiczna
56.30.Z	Przygotowywanie i podawanie napojów
Reklama
73.11.Z	Działalność agencji reklamowych
Fotografia , kina, kluby filmowe
74.20.Z	Działalność fotograficzna
59.14.Z	Działalność związana z projekcją filmów
Wypożyczanie i dzierżawa
77.21.Z	Wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego
Turystyka
79.11.A	Działalność agentów turystycznych
79.12.Z	Działalność organizatorów turystyki
79.11.B	Działalność pośredników turystycznych
79.90.A	Działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych
79.90.B	Działalność w zakresie informacji turystycznej
79.90.C	Pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowana
Targi, wystawy i kongresy
82.30.Z	Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów
Edukacja
85.51.Z	Pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych
85.52.Z	Pozaszkolne formy edukacji artystycznej
85.59.B	Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane
Opieka zdrowotna
86.90.A	Działalność fizjoterapeutyczna
86.90.D	Działalność paramedyczna
Kultura, rozrywka, rekreacja
90.01.Z	Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych – zespół muzyczny
90.02.Z	Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych
90.04.Z	Działalność obiektów kulturalnych
91.02.Z	Działalność muzeów
93.11.Z	Działalność obiektów sportowych
93.13.Z	Działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej
93.19.Z	Pozostała działalność związana ze sportem
93.21.Z	Działalność wesołych miasteczek i parków rozrywki
93.29.A	Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni
93.29.B	Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana
93.29.Z	Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna
Pozostała działalność usługowa
96.04.Z	Działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej

Przy określaniu, czy przedsiębiorca działa w jednej z 45 branż, nie ma znaczenia przeważający rodzaj prowadzonej działalności. Rząd uznał tutaj argumenty rzecznika MSP, wprowadzając postulowaną przez niego zasadę, zgodnie z którą, aby zakwalifikować się do programu, należy posiadać jeden z 45 kodów PKD ujętych w regulaminie, ale nie musi być to jednak kod dominujący. Jak podaje rzecznik MSP Adam Abramowicz, do jego biura zgłaszało się wielu przedsiębiorców zwracających uwagę na to, że często kod dominujący nie jest miarodajny w stosunku do kodu, z którego czerpią oni największe przychody. Rzecznik MSP oczekuje, że podobne zmiany zostaną wprowadzone również w tarczy branżowej umożliwiającej np. zwolnienie ze składki na ZUS.

Wystarczy więc, że jeden z podanych w regulaminie 45 kodów PKD jest wpisany do CEID lub KRS, a pomoc zostanie udzielona. Nie ma znaczenia, czy jest to działalność główna czy dodatkowa.

Przykład 17

Niekoniecznie przeważająca działalność

Firma Nie Tylko Papier sp. z o.o. w KRS jako przedmiot przeważającej działalności przedsiębiorcy ma wpisany kod 17.23.Z Produkcja artykułów piśmienniczych. W rubryce: „przedmiot pozostałej działalności przedsiębiorcy” wpisano m.in. kod 17.29.Z Produkcja pozostałych wyrobów z papieru i tektury.

Spółka może skorzystać ze wsparcia w ramach Tarczy Finansowej 2.0. Mimo że branża wskazana jako przeważająca działalność, tj. produkcja artykułów piśmienniczych, nie została objęta pomocą tarczową, to spółka produkuje również pozostałe wyroby z papieru i tektury, co wynika z wpisu w KRS. Przedsiębiorcy zajmujący się taką produkcją zostali objęci pomocą w ramach omawianej tarczy.

To, czy przedsiębiorca działał w branży objętej pomocą tarczową, jest określane na podstawie trzech punktów czasowych – dnia 31 grudnia 2019 r., dnia 1 listopada 2020 r. oraz dnia złożenia wniosku o udzielenie pomocy w ramach tarczy. Inaczej mówiąc: w tych trzech kontrolnych datach przedsiębiorca musi wykonywać działalność gospodarczą mieszczącą się w jednym z kodów PKD objętych programem pomocowym.

Przykład 18

Trzy daty

Firma Nie Tylko Papier sp. z o.o. zajmuje się produkcją pozostałych wyrobów z papieru i tektury od 2018 r., co potwierdza jej wpis do KRS.

Na podstawie informacji, które mamy, możemy założyć, że ta spółka będzie objęta tarczą. Wykonywała bowiem działalność gospodarczą w jednym z wymienionych w regulaminie kodów PKD na dzień 31 grudnia 2019 r. oraz na dzień 1 listopada 2020 r. i prawdopodobnie będzie wykonywać ją w dniu składania wniosku.

Przykład 19

Warunek niespełniony

Spółka X jako przedmiot przeważającej działalności przedsiębiorcy ma wpisany w KRS kod 77.31.Z Wynajem i dzierżawa urządzeń rolniczych. W lutym 2020 r. spółka rozszerzyła swoją działalność o wypożyczanie i dzierżawę sprzętu rekreacyjnego i sportowego (kod 77.21.Z.).

Spółka nie zostanie objęta pomocą tarczową. Na dzień 31 grudnia 2019 r. nie wykonywała bowiem działalności gospodarczej, która umożliwiałaby skorzystanie z pomocy. Dopiero w lutym 2020 r. rozpoczęła działalność w branży określonej kodem PKD, który umożliwia ubieganie się o subwencję w ramach Tarczy Finansowej 2.0.

Regulamin wprowadza zasadę, zgodnie z którą przedsiębiorca wykonywał działalność gospodarczą pozwalającą na skorzystanie z pomocy tarczowej, jeżeli zmiana kodu PKD zgłoszona przez tego przedsiębiorcę do właściwego rejestru miała miejsce nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia podjęcia nowej działalności. W praktyce oznacza to, że znaczenia nie ma to, czy w dniach 31 grudnia 2019 r., 1 listopada 2020 r. oraz w dniu złożenia wniosku dany kod był/jest wpisany do KRS lub CEIDG, lecz to, czy w wyżej wymienionych trzech datach przedsiębiorca rzeczywiście wykonywał działalność gospodarczą w kategoriach objętych pomocą tarczową. Przy czym, jeżeli działalność taką rzeczywiście wykonywał, to powinien zgłosić zmianę w PKD do KRS lub CEIDG w ciągu siedmiu dni od jej podjęcia. Jeżeli to zrobił – skorzysta z pomocy. Gdyby jednak zmiana nie została zgłoszona odpowiednio wcześnie, nie uzyska subwencji.

Przykład 20

Brak porządku w kodach PKD szkodzi

Przedsiębiorca wpisany do CEIDG od 1 stycznia 2019 r. prowadzi działalność gospodarczą sklasyfikowaną jako 85.59.A Nauka języków obcych. Podklasa ta nie jest objęta pomocą finansową w ramach Tarczy Finansowej 2.0. W styczniu 2021 r. zgłosił do CEIDG, że w ramach swojej działalności gospodarczej prowadzi również działalność sklasyfikowaną jako 85.52.Z Pozaszkolne formy edukacji artystycznej. Przedsiębiorca zamierza się ubiegać o dofinansowanie w ramach tarczy. Twierdzi, że od lipca 2019 r. uczy śpiewu, ale zapomniał na czas uzupełnić kod PKD w CEIDG.

Taki przedsiębiorca nie ma co liczyć na uzyskanie pozytywnego dla siebie rozstrzygnięcia. W przypadku zmian w rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej przedsiębiorca powinien zgłosić zmiany do właściwego rejestru (KRS, CEIDG) w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia nowej działalności. Jeżeli tego nie zrobił, nie może skutecznie powoływać się na to, że w danym dniu faktycznie wykonywał działalność gospodarczą w branży objętej tarczą.

Przykład 21

Zmiany zgłoszone z siedmiodniowym poślizgiem

Przedsiębiorca od 2015 r. świadczy usługi sklasyfikowane jako 49.42.Z Działalność związana z przeprowadzkami. 3 stycznia 2020 r. wysłał do KRS wniosek o wpisanie w KRS dodatkowo kodu PKD 49.39.Z Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany. Teraz zamierza ubiegać się o dofinansowanie w ramach tarczy. Twierdzi, że działalność określoną kodem PKD 49.39.Z rozpoczął 29 grudnia 2019 r.

Przedsiębiorca ma szansę na skorzystanie z pomocy tarczowej. Zgłosił bowiem zmiany do KRS w ciągu siedmiu dni od momentu wykonywania tej działalności. Zgodnie z regulaminem należy uznać, że przedsiębiorca ten na dzień 31 grudnia 2019 r. prowadził działalność gospodarczą w branży objętej pomocą tarczową.

Przedsiębiorca nie musi cały czas (tj. 31 grudnia 2019 r., 1 listopada 2020 r. oraz w dniu złożenia wniosku) prowadzić tej samej działalności gospodarczej. Ważne jest tylko to, żeby w każdym z trzech ww. terminów co najmniej jedna z jego aktywności była objęta kodem PKD, który korzysta z pomocy tarczowej.

Przykład 22

Można zmieniać branże

Przedsiębiorca wpisany w CEIDG od 1 stycznia 2019 r. do dzisiaj prowadzi działalność gospodarczą, lecz w międzyczasie zmieniał profil swojej działalności, jednocześnie dokonując zmian w CEID:

• od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. prowadził działalność pod kodem PKD 47.71.Z Sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach;

• od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. – 47.82.Z Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach;

• od 1 stycznia 2021 r. do teraz – 56.10.B Ruchome placówki gastronomiczne.

Taki przedsiębiorca może skorzystać z pomocy tarczowej. W trzech wymaganych w regulaminie punktach czasowych wykonywał bowiem działalność gospodarczą w branżach objętych pomocą. Nie ma znaczenia to, że w tym czasie zmieniał rodzaj wykonywanej działalności.

niezaleganie z należnościami publicznoprawnymi

Z subwencji może skorzystać przedsiębiorca, który nie posiadał zaległości w opłacaniu podatków i składek na ubezpieczenie społeczne w jednym z trzech poniższych dni:

31 grudnia 2019 r.,
31 grudnia 2020 r.,
dzień złożenia wniosku.

Warto zaznaczyć, że – co podkreśla interpretacja regulaminu PFR przedstawiona w prezentacji „Tarcza Finansowa PFR 2.0 dla mikro, małych i średnich firm”, która została zamieszczona na stronie funduszu 14 stycznia 2021 r. – do spełnienia tego warunku wystarczy brak zaległości tylko w jednej z tych trzech dat. Istnieje zatem możliwość „naprawienia” sytuacji poprzez uregulowanie zaległości przed złożeniem wniosku. Jeżeli przedsiębiorca będzie miał czyste konto w momencie składnia wniosku o pomoc, jego wniosek nie zostanie odrzucony z powodu zaległości w należnościach wobec urzędów.

Co istotne, jako zaległość nie jest traktowana sytuacja, w której płatność podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne została rozłożona na raty lub odroczona. Podobnie nie jest taką zaległością nieopłacenie składek w wyniku złożenia wniosku do ZUS o brak płatności składek na ubezpieczenie społeczne w ramach tarcz antykryzysowych.

Z regulaminu wynika, że nie będzie też przeszkodą zaleganie z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne nieprzekraczające kwoty 8,7 zł – czyli w wysokości nie większej niż trzykrotność wartości opłaty za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy – Prawo pocztowe. Operatorem wyznaczonym jest Poczta Polska. Zgodnie z jej cennikiem usług powszechnych w obrocie krajowym i zagranicznym obowiązującym od 1 września 2020 r. opłata za traktowanie przesyłki listowej jako poleconej wynosi 2,9 zł.

odpowiednia kondycja finansowa

Pomoc może być udzielona tylko takiemu przedsiębiorcy, który na dzień składania wniosku o przyznanie subwencji finansowej:

nie otworzył likwidacji,
nie złożył wniosku o wykreślenie z CEIDG oraz
wobec którego na dzień składania ww. wniosku nie zostało otwarte postępowanie upadłościowe lub postępowanie restrukturyzacyjne.

To nie wszystkie warunki. W przypadku średniego przedsiębiorstwa w rozumieniu Załącznika I Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. dodatkowym warunkiem otrzymania pomocy jest też to, by takie przedsiębiorstwo na dzień 31 grudnia 2019 r. nie znajdowało się w trudnej sytuacji w rozumieniu przepisów tego rozporządzenia. Definicja przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji została umieszczona w art. 2 pkt 18 tego aktu.

Z kolei mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa w rozumieniu ww. załącznika będące w trudnej sytuacji mogą się ubiegać o udział w Tarczy Finansowej 2.0, ale tylko pod warunkiem, że nie są one objęte ani zbiorowym postępowaniem upadłościowym na podstawie prawa upadłościowego oraz nie otrzymały pomocy na ratowanie (chyba że na dzień przyznania subwencji już spłaciły pożyczkę lub zakończyły umowę gwarancji), ani pomocy na restrukturyzację (chyba że na dzień przyznania subwencji nie podlegały już planowi restrukturyzacji).

warunki związane z rezydencją podatkową

Podmiot ubiegający się o pomoc powinien mieć rezydencję podatkową na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Ponadto jego główny beneficjent rzeczywisty (w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu) nie może posiadać rezydencji podatkowej w tzw. rajach podatkowych w rozumieniu konkluzji Rady UE w sprawie zrewidowanej listy państw niewspółpracujących w celach podatkowych (2020/C 64/03 w wersji uwzględniającej zmiany ogłoszone 7 października 2020 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej C 331/3).

Odejście od tej zasady jest możliwe w sytuacji zobowiązania się podmiotu, któremu ma być udzielona pomoc, i/lub jego głównego beneficjenta rzeczywistego do przeniesienia rezydencji podatkowej na teren EOG w terminie do dziewięciu miesięcy od dnia udzielenia subwencji finansowej w ramach programu.

spadek przychodów

Przedsiębiorca, by uzyskać pomoc, musi wykazać m.in. 30-proc. spadek przychodów w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19.

Przy czym przychód oznacza:

gdy przedsiębiorca jest czynnym podatnikiem VAT rozliczającym się miesięcznie – wartość sprzedaży towarów i usług wykazaną w deklaracji JPK V7M;
gdy przedsiębiorca jest czynnym podatnikiem VAT rozliczającym się kwartalnie – wartość sprzedaży towarów i usług wykazaną w deklaracji JPK V7K (w zakresie sprzedaży za dany miesiąc);
gdy przedsiębiorca:

a) jest czynnym podatnikiem VAT wystawiającym faktury VAT marża (w tym przedsiębiorcy, którzy wykazali co najmniej jedną fakturę objętą obowiązkiem VAT marży),

b) jest czynnym podatnikiem VAT rozliczającym się kasowo

c) świadczący tylko i wyłącznie czynności zwolnione z VAT (zwolnienie przedmiotowe),

d) nie jest podatnikiem VAT (w tym przedsiębiorcy zwolnieni podmiotowo z VAT),

e) rozlicza się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

– przychód z innych źródeł (tzw. przychód operacyjny) w rozumieniu ustawy CIT albo przychód z działalności w rozumieniu ustawy PIT, stanowiące podstawę do obliczenia zaliczki na podatek CIT albo PIT;

gdy przedsiębiorca korzysta z karty podatkowej (nie jest czynnym podatnikiem VAT) – kwota wyliczona na podstawie wystawionych faktur lub rachunków.

Okres referencyjny spadku przychodów (a więc taki, który trzeba brać pod uwagę przy wyliczaniu spadku) jest inny dla mikroprzedsiębiorców, a inny dla MSP.

I tak: mikroprzedsiębiorca musi wykazać, że powyższy spadek obrotów nastąpił:

od 1 kwietnia do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r. lub
od 1 października do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r.

Z kolei mały i średni przedsiębiorca musi porównać:

od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r., lub
od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r. – w tym przypadku przedsiębiorca wykazuje spadek w oparciu o predykcję wedle swojej najlepszej wiedzy. Jeżeli jednak w chwili składania wniosku dostępne są dane rzeczywiste za część tego okresu, przedsiębiorca zobowiązany jest wykazać wielkość spadku w oparciu o dane rzeczywiste).

problem z uznaniowością postanowień regulaminu

Z uzyskaniem wsparcia z Tarczy Finansowej PFR 2.0 trudności mogą mieć podmioty naruszające ograniczenia epidemiczne w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. To efekt m.in. tego, że wśród warunków, które uprawniają PFR do wypowiedzenia umowy subwencji finansowej, znalazł się również ten dotyczący naruszenia przez beneficjenta – w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej – ograniczeń, nakazów i zakazów ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Chodzi o par. 16 ust. 1 lit. h regulaminu, który brzmi: „PFR ma prawo do wypowiedzenia Umowy Subwencji Finansowej w każdym czasie w okresie jej obowiązywania w trybie natychmiastowym, bez zachowania jakiegokolwiek okresu wypowiedzenia, w przypadku: (…) h) naruszenia przez Beneficjenta, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, ograniczeń, nakazów i zakazów ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–12 Ustawy o Zwalczaniu Chorób Zakaźnych”.

Przy czym regulamin nie precyzuje, kto dokonuje takiej oceny i jakimi przesłankami się kieruje, a także które punkty regulaminu mają charakter uznaniowy lub oceny. Można zatem postawić tezę, że niespełnienie warunków programu nie musi oznaczać odmowy wypłaty subwencji, skoro takie zastrzeżenie znalazło się z regulaminie.

Na duże wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie wskazuje również rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, który poprosił w tej sprawie o stanowisko resortu rozwoju. Jego zdaniem niektóre aspekty regulaminu mają charakter uznaniowy lub oceny, w związku z tym odpowiednia decyzja będzie podejmowana przez PFR lub podmiot, za pośrednictwem którego PFR realizuje Program 2.0, na zasadzie racjonalnej uznaniowości.

Wątpliwości budzi też kwestia, jak ocenić, kiedy do naruszenia doszło. Zdaniem rzecznika MSP niejednokrotnie po nałożeniu kary, np. przez sanepid, dojdzie do sporu, który ostatecznie trafi do sądu. „Stanie się to jednak dopiero za jakiś czas, a już dziś przedsiębiorca ma zadeklarować (w odpowiednim oświadczeniu wymaganym przez PFR – przyp. red.), czy naruszył przepisy, czy nie. Takie sytuacje stwarzają niebezpieczeństwo ignorowania przez urząd zasady domniemania niewinności” – zwraca uwagę rzecznik.

Przypomnijmy, podstawę do takiego zapisu w regulaminie dał PFR art. 23 ust. 1 ustawy z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 2112). Według tej regulacji naruszenie przez przedsiębiorcę ograniczeń, nakazów i zakazów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–12 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, stanowi podstawę odmowy udzielenia pomocy publicznej, w szczególności wsparcia finansowego udzielanego na podstawie art. 2a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Ramka 5

Obowiązkowa informacja na stronie internetowej!

Regulamin zobowiązuje beneficjenta do zamieszczenia informacji o uzyskaniu subwencji na swojej stronie internetowej lub na koncie w mediach społecznościowych (o ile przedsiębiorca takie posiada). Informacja wraz ze wskazaniem, że podmiotem udzielającym wsparcia był PFR, powinna być umieszczona w miejscu widocznym dla osób odwiedzających stronę internetową oraz utrzymywana na niej przez 12 miesięcy od dnia udzielenia subwencji finansowej (tak wynika z par. 14 ust. 1 lit. l).

Konsekwencją niedopełnienia tego zobowiązania może być zwrot subwencji. Między innymi PFR mógłby powołać się w tym zakresie na par. 16 ust. 1 lit. i regulaminu, który stanowi, że „fundusz ma prawo wypowiedzenia umowy w przypadku naruszenia przez Beneficjenta któregokolwiek z jego obowiązków określonych w Umowie Subwencji Finansowej, w tym, dla uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości, także w Regulaminie”. ©℗

Jak złożyć wniosek

Subwencja finansowa jest udzielana na wniosek złożony przez przedsiębiorcę. Wnioski o jej przyznanie są przyjmowane od 15 stycznia 2021 r. do 28 lutego 2021 r.

Wniosek może zostać złożony wyłącznie drogą elektroniczną poprzez bankowość elektroniczną wybranego banku za pośrednictwem formularza aplikacyjnego. Co do zasady każdy przedsiębiorca ma prawo do złożenia jednego takiego wniosku i zawarcia jednej umowy subwencji finansowej (por. par. 12 ust. 3 regulaminu).

Wniosek może być złożony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną lub przez osobę upoważnioną (np. przedstawiciela lub pełnomocnika). Dokumenty poświadczające umocowanie takiej osoby upoważnionej trzeba złożyć do banku przed podpisaniem umowy subwencji finansowej (pełnomocnictwa, odpis z KRS lub wydruk z CEIDG, ewentualnie inne dokumenty).

krok po kroku

Szczegółowa procedura składania i weryfikacji wniosku jest następująca:

1. Bank weryfikuje treść wniosku pod kątem jego kompletności i wstępnej zgodności z niektórymi warunkami programowymi.

2. Jeżeli dane we wniosku będą poprawne, to w bankowości elektronicznej zostanie wygenerowany projekt umowy subwencji finansowej. Będzie można zapoznać się z nim w formie elektronicznej, wydrukować go i zapisać elektronicznie, w tym również po ponownym zalogowaniu (podane funkcjonalności zależą od ich zapewnienia przez bankowość elektroniczną danego banku).

3. Umowa subwencji finansowej musi zostać podpisana przez osobę upoważnioną w bankowości elektronicznej banku za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych przez bank.

4. Po podpisaniu umowy przez osobę upoważnioną w imieniu przedsiębiorcy bank podpisze ją w imieniu PFR, działając w charakterze jego pełnomocnika.

5. Bank przekaże wniosek do rozpatrzenia przez PFR.

Pewne dodatkowe wymogi występują w przypadku banków spółdzielczych (par. 12 ust. 7 regulaminu).

rachunek

Co istotne, rachunek bankowy wskazany do wypłaty subwencji musi być firmowym rachunkiem rozliczeniowym przedsiębiorcy, prowadzonym w walucie polskiej (weryfikacja przynależności rachunku bankowego będzie obywała się według numeru NIP). Nie może to być rachunek techniczny, rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy prowadzony dla osoby fizycznej lub rachunek walutowy.

oświadczenia

Przed zawarciem umowy subwencji finansowej przedsiębiorca musi złożyć oświadczenia, m.in. o tym, że uzyskał wszelkie zgody niezbędne do jej zawarcia (np. zgodę małżonka na zawarcie umowy albo uchwałę wspólników lub organów spółki).

Co do zasady umowa subwencji finansowej zawierana jest z chwilą złożenia przez bank oświadczenia woli o zawarciu umowy poprzez opatrzenie jej pieczęcią bankową, kwalifikowanym podpisem elektronicznym osób uprawnionych do reprezentowania banku lub innym odpowiednim narzędziem informatycznym stosowanym przez bank. Zawarcie tej umowy jest wymogiem koniecznym dla otrzymania subwencji, jednak nie gwarantuje jej otrzymania, w sytuacji gdy nie zostaną spełnione wszystkie warunki programowe. W przypadku podjęcia przez PFR decyzji o odmowie wypłaty subwencji w całości umowa zawarta pomiędzy PFR i przedsiębiorcą wygasa (firma może jednak złożyć nowy wniosek, ale tylko za pośrednictwem tego samego banku).

Świadczenia mają być wypłacane w ciągu 48 godzin od złożenia wniosku. Udzielanie subwencji ma następować zgodnie z kolejnością rozpoznawania wniosków przez PFR (por. par. 12 ust. 4 regulaminu). Przy czym pierwszeństwo rozpoznania będą miały wnioski, które będą kompletne i nieobarczone brakami.

Procedura odwoławcza będzie trwała od 1 lutego 2021 r. do 31 marca 2021 r., z możliwością przedłużenia do 30 czerwca 2021 r.

Ustalanie wysokości subwencji

Sposób liczenia wysokości subwencji zależy od tego, czy dany przedsiębiorca został zakwalifikowany do grupy mikroprzedsiębiorców czy też do MSP.

mikroprzedsiębiorca

Wysokość subwencji, jaką można uzyskać, zależy od spadku przychodów oraz liczby zatrudnionych na 30 września 2020 r. Tę ostatnią ustala się w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

Uwaga: Dla ustalenia wartości subwencji przyjmuje się inną definicję osoby zatrudnionej niż dla celów ustalenia statusu przedsiębiorcy.

Ustalając więc liczbę osób zatrudnionych dla celu określenia wysokości subwencji należy brać pod uwagę:

pracowników (osoby pozostające w stosunku pracy) w przeliczeniu na pełen etat, zgłoszonych na 30 września 2020 r. do ubezpieczeń społecznych z kodami ubezpieczeń: 0110, 0111, 0125, 0126, 0511 – w tym należy uwzględnić również pracowników przebywających na urlopach bezpłatnych, zwolnieniach lekarskich czy świadczeniach rehabilitacyjnych, a także na urlopach: macierzyńskim, na warunkach urlopu macierzyńskiego, ojcowskim, rodzicielskim lub wychowawczym (osoby te liczone są jako jeden etat);
osoby współpracujące, niezależnie od formy prawnej tej współpracy (w tym, w szczególności, na podstawie umów cywilnoprawnych obejmujących m.in. umowy zlecenia i umowy o dzieło), za które przedsiębiorca na 30 września 2020 r. odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne, zgłoszone z kodem: 0411, 0417, 0426, 0428, 0200, 2241, 2242, 0545, 0120, 0511.

Kwota subwencji, którą może uzyskać mikroprzedsiębiorca, obliczana jest jako iloczyn liczby zatrudnionych (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) oraz kwoty bazowej subwencji uzależnionej od wielkości spadku przychodów:

spadek 30 proc. i więcej: 18 tys. zł na jednego zatrudnionego,
spadek 60 proc. i więcej: 36 tys. zł na jednego zatrudnionego.

Przykład 23

Ile do uzyskania

Przedsiębiorca na 30 września 2020 r. zatrudnia jedną osobę na umowę o pracę na pełen etat, trzy osoby na umowę o pracę na pół etatu, jedną osobę na umowę zlecenia, zgłoszoną do ubezpieczeń społecznych, i jedną osobę na umowę o dzieło, zgłoszoną do ubezpieczeń społecznych. Na potrzeby ustalenia kwoty subwencji przedsiębiorca może otrzymać ją na cztery i pół osoby. Za okres od 1 kwietnia do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. przedsiębiorca wykazał stratę na poziomie 50 proc. W efekcie może on otrzymać subwencję w wysokości 81 tys. zł.

Możliwa do uzyskania kwota subwencji jest limitowana:

maksymalnie 36 tys. zł na jednego zatrudnionego według stanu zatrudnienia na 30 września 2020 r. – gdy mikroprzedsiębiorca nie korzystał z programu Tarcza Finansowa PFR 1.0;
maksymalnie 72 tys. zł na jednego zatrudnionego według stanu zatrudnienia na 30 września 2020 r. – gdy mikroprzedsiębiorca korzystał z programu Tarcza Finansowa PFR 1.0 – podana kwota stanowi łączne wsparcie uzyskane na jednego zatrudnionego w ramach obu programów;
maksymalnie 324 tys. zł.

Przykład 24

Poniżej limitu

Przedsiębiorca otrzymał subwencję finansową w ramach Tarczy Finansowej PFR 1.0 w wysokości 324 tys. zł. Na 30 września 2020 r. zatrudnia osiem osób na umowę o pracę na pełen etat i jedną osobę na umowę zlecenia, zgłoszoną do ubezpieczeń społecznych. Na potrzeby ustalenia kwoty subwencji przedsiębiorca może otrzymać subwencję na dziewięć osób. Za okres referencyjny wykazał stratę na poziomie 80 proc. W ramach Tarczy Finansowej PFR 2.0 może otrzymać subwencję w wysokości 324 tys. zł (tj. w przeliczeniu na osobę 36 tys. zł, a zatem limit nie zostanie przekroczony). Maksymalna kwota, jaką może otrzymać z obu programów łącznie, to 648 tys. zł.

mały i średni przedsiębiorca

Kwota subwencji jest ustalana na podstawie wykazanych przez przedsiębiorcę wysokości kosztów stałych (straty brutto) za okresy:

od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w oparciu o rzeczywiste dane wynikające z dokumentów księgowych lub rachunkowych,
od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w oparciu o przewidywania wedle najlepszej wiedzy – jednak jeżeli w chwili składania wniosku dostępne są dane rzeczywiste wynikające z dokumentów księgowych lub rachunkowych za część tego okresu, to przedsiębiorca wykazuje wysokość kosztów stałych za część tego okresu na podstawie danych rzeczywistych.

Koszty stałe oznaczają stratę brutto (wynik finansowy przedsiębiorcy przed opodatkowaniem, uwzględniający zysk/stratę z działalności operacyjnej oraz koszty i przychody finansowe) w okresie od 1 listopada 2020 r. do 31 marca 2021 r., wykazaną przez przedsiębiorcę w rachunku zysków i strat lub innych dokumentach sprawozdawczych (w przypadku przedsiębiorców niesporządzających rachunku zysków i strat) z wyłączeniem kosztów aktualizacji wartości aktywów, ale uwzględniającą przychody z tytułu pomocy publicznej uzyskane z innych źródeł (zarówno otrzymane, jak i oczekiwane).

Przykład 25

W relacji do straty

Przedsiębiorca od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. odnotował spadek przychodów na poziomie 35 proc. Za okres od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. spadek jego przychodów był na poziomie 40 proc. W okresie od 1 listopada 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. odnotował wynik finansowy (stratę brutto) na poziomie 800 tys. zł. Za okres 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. zaprognozował stratę na poziomie 1 mln 300 tys. zł. Przedsiębiorca może uzyskać maksymalnie 1 mln 470 tys. zł subwencji finansowej (70 proc. straty wynoszącej 2 mln 100 tys. zł).

Podobnie jak w przypadku mikroprzedsiębiorców, kwota subwencji jest limitowana. Nie może być wyższa niż:

70 proc. kosztów stałych łącznie za ww. okresy;
72 tys. zł na jednego zatrudnionego według stanu na 30 września 2020 r. – jeżeli przedsiębiorca nie otrzymał wsparcia w ramach Programu Tarcza Finansowa PFR 1.0;
144 tys. zł na jednego zatrudnionego według stanu na dzień 30 września 2020 r. – jeżeli przedsiębiorca otrzymał wsparcie w ramach Programu Tarcza Finansowa PFR 1.0; przy czym podana kwota stanowi łączne wsparcie uzyskane na jednego zatrudnionego w ramach obydwu programów;
3 mln 500 tys. zł.

Przykład 26

Ograniczona kwota

Od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. przedsiębiorca odnotował spadek przychodów na poziomie 30 proc. Za okres od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. odnotował spadek przychodów na poziomie 50 proc. Ponadto w okresie od 1 listopada 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. jego wynik finansowy (strata brutto) wyniósł 900 tys. zł. Z kolei za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. przewiduje stratę na poziomie 1 mln 500 tys. zł. Przedsiębiorca mógłby uzyskać maksymalnie 1 mln 680 tys. zł subwencji finansowej (70 proc. straty wynoszącej 2 mln 400 tys. zł). Zatrudnia jednak 12 pracowników i nie otrzymał subwencji z Tarczy Finansowej PFR 1.0. Może więc otrzymać maksymalnie 936 tys. zł (72 tys. x 12 pracowników).

Przykład 27

Z uwzględnieniem pierwszego programu

Przedsiębiorca od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. odnotował spadek przychodów na poziomie 30 proc. Z kolei za okres od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. spadek jego przychodów był na poziomie 50 proc. Ponadto okres od 1 listopada 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. zakończył z wynikiem finansowym (stratą brutto) na poziomie 900 tys. zł. Przewiduje za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. stratę na poziomie 1 mln 500 tys. zł. Przedsiębiorca mógłby uzyskać maksymalnie 1 mln 680 tys. zł subwencji finansowej (70 proc. straty wynoszącej 2 mln 400 tys. zł). Zatrudnia jednak 20 pracowników i otrzymał subwencję w wysokości 1 mln 500 tys. zł z Tarczy Finansowej PFR 1.0. Maksymalna wysokość z obu programów to 2 mln 880 tys. zł (144 tys. x 20 pracowników). Przedsiębiorca może więc otrzymać maksymalnie 1 mln 380 tys. zł.

Przykład 28

Obniżka po przekroczeniu limitu

Przedsiębiorca w okresie od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. odnotował spadek przychodów na poziomie 40 proc. Za okres od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. odnotował spadek przychodów na poziomie 30 proc. W okresie od 1 listopada 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. jego wynik finansowy (strata brutto) wyniósł 2 mln zł. Za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. przewiduje stratę na poziomie 3 mln 500 tys. zł. I w takiej też wysokości otrzyma subwencję (70 proc. straty wyniosło 3 mln 850 tys. zł, ale limit to 3 mln 500 tys. zł).

relacja do wcześniejszych form pomocy

Skorzystanie z Programu Tarcza Finansowa PFR 1.0 nie wyklucza możliwości skorzystania z programu 2.0. Obowiązują jednak limity wysokości subwencji, jaką może otrzymać przedsiębiorca.

W przypadku mikroprzedsiębiorców subwencja nie będzie mogła przekroczyć 72 tys. zł na jednego zatrudnionego według stanu zatrudnienia na 30 września 2020 r.

W przypadku MSP kwota subwencji nie może być wyższa niż 144 tys. zł na jednego zatrudnionego według stanu na 30 września 2020 r.

Jednocześnie obowiązują limity pomocy publicznej. Maksymalna wysokość subwencji dla przedsiębiorcy prowadzącego działalność w sektorach PKD objętych wsparciem (patrz tabela – s. C5) nie może przekroczyć:

800 tys. euro dla mikrofirmy z uwzględnieniem innych przyznanych przedsiębiorcy środków pomocy publicznej zatwierdzonych na podstawie sekcji 3.1. Komunikatu Komisji – „Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19” (dalej: tymczasowe ramy pomocy);
3 mln euro dla MSP z uwzględnieniem innych, przyznanych przedsiębiorcy środków pomocy publicznej zatwierdzonych na podstawie sekcji 3.12. tymczasowych ram pomocy;
120 tys. euro – w przypadku przedsiębiorcy prowadzącego działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury, przy czym do limitu wliczane są również inne środki pomocy publicznej otrzymane w ramach wsparcia gospodarki w kontekście trwającej pandemii COVID-19, udzielone na podstawie sekcji 3.1 tymczasowych ram pomocy;
100 tys. euro – w przypadku przedsiębiorcy prowadzącego działalność w sektorze produkcji podstawowej produktów rolnych, przy czym do limitu wliczane są również inne środki pomocy publicznej otrzymane w ramach wsparcia gospodarki w kontekście trwającej pandemii COVID-19, udzielone na podstawie Sekcji 3.1 tymczasowych ram pomocy.

Jeżeli przedsiębiorca prowadzący działalność w jednym z dwóch ostatnich sektorów, prowadzi również inną działalność gospodarczą, to limity dla wyżej wymienionych dwóch sektorów nie będą miały zastosowania do tej innej działalności gospodarczej – pod warunkiem że przedsiebiorca prowadzi rozdzielną księgowość dla obydwu działalności.

Rozliczenie pomocy

mikroprzedsiębiorca

Subwencja może podlegać umorzeniu w całości. Warunki są następujące:

przedsiębiorca musi nieprzerwanie prowadzić działalność gospodarczą od dnia złożenia wniosku do 31 grudnia 2021 r.;
w okresie od dnia złożenia wniosku do 31 grudnia 2021 r. wobec przedsiębiorcy nie może rozpocząć się proces likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji;
przedsiębiorca musi utrzymać średnioroczne zatrudnienie w 2021 r. na co najmniej takim samym poziomie jak średnioroczne zatrudnienie w 2020 r.

Średnioroczne zatrudnienie na dany rok określamy, sumując liczbę osób zatrudnionych na ostatni dzień każdego miesiąca kalendarzowego, a następnie uzyskany wynik dzieląc przez 12.

wzór 1

Średnioroczne zatrudnienie

średnioroczne zatrudnienie =

styczeń + luty + marzec + (…) + grudzień

Przykład 29

Umorzenie w całości

Przedsiębiorca w 2020 r. zatrudniał średniorocznie siedmiu pracowników. W 2021 r. wypowiedział umowę jednemu z nich, ale też zatrudnił nową osobę. Zatem średniorocznie zatrudniał siedmiu pracowników. Subwencja będzie więc podlegać umorzeniu w całości.

Jeżeli średnioroczne zatrudnienie w 2020 r. będzie różnić się od liczby zatrudnionych, na których przedsiębiorca otrzymał subwencję, to należy przyjąć, że średnioroczne zatrudnienie za ten rok odpowiada liczbie zatrudnionych, na których została udzielona subwencja (zob. par. 5 ust. 7 regulaminu).

Jeżeli średnioroczne zatrudnienie w 2021 r. będzie wyższe niż średnioroczne zatrudnienie w 2020 r., to przedsiębiorca nie może żądać wypłaty dodatkowej kwoty subwencji.

Przykład 30

Bez dodatkowych kwot

Przedsiębiorca w 2020 r. zatrudniał średniorocznie czterech pracowników. W 2021 r. rozwiązał umowy z trzema pracownikami, ale zatrudnił czterech nowych. Zatem w 2021 r. średniorocznie zatrudniał pięciu pracowników. Subwencja podlega więc umorzeniu w całości. Przedsiębiorca nie może jednak występować o dodatkową subwencję na jednego pracownika.

Natomiast jeżeli średnioroczne zatrudnienie w 2021 r. będzie niższe od tego w 2020 r., to przedsiębiorca będzie zobowiązany do proporcjonalnego zwrotu udzielonej subwencji. Umorzeniu w takiej sytuacji będzie podlegać część subwencji, która nie podlega zwrotowi.

wzór 2

Ile do zwrotu

proc. subwencji do zwrotu =

(1 ‒ średnioroczne zatrudnienie w 2021/średnioroczne zatrudnienie w 2020 ) x 100 proc.

Przykład 31

Skutki redukcji zatrudnienia

Przedsiębiorca w 2020 r. zatrudniał średniorocznie ośmiu pracowników. Otrzymał subwencję w wysokości 288 tys. zł. W 2021 r. rozwiązał umowy z trzema pracownikami, ale zatrudnił dwóch nowych. Średniorocznie zatrudniał więc siedmiu pracowników w 2021 r. Subwencja podlega umorzeniu w 89 proc., redukcja zatrudnienia wyniosła bowiem 11 proc. Przedsiębiorca będzie zobowiązany do zwrotu kwoty 31 680 zł.

Weryfikacja spełnienia warunku umorzenia subwencji finansowej zostanie przeprowadzona przez PFR w terminie do 31 kwietnia 2022 r. Weryfikacja ta zostanie dokonana na podstawie informacji przekazanych do PFR przez organy publiczne, w tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Następnie przedsiębiorcy zostanie przekazana informacja o wysokości umorzenia subwencji wraz z informacją o kwocie subwencji podlegającej zwrotowi. Nastąpi to poprzez bankowość elektroniczną banku, za pośrednictwem którego otrzymano subwencję, lub poprzez wiadomość wysłaną przez PFR na adres poczty elektronicznej wskazany przez przedsiębiorcę w umowie subwencji finansowej lub za pośrednictwem innych kanałów komunikacyjnych. Od dnia, w którym przedsiębiorca otrzyma ww. informację, ma 30 dni na zwrot nieumorzonej części subwencji.

Otrzymane wsparcie finansowe podlega zwrotowi w całości w przypadku, gdy od dnia otrzymania subwencji do 31 grudnia 2021 r. nastąpiło choć jedno ze zdarzeń:

1) zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej (w tym zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej),

2) otwarcie likwidacji,

3) otwarcie postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego.

Zwrot subwencji powinien nastąpić w terminie 14 dni od dnia zaistnienia ww. zdarzenia.

mały i średni przedsiębiorca

Subwencja może podlegać całkowitemu umorzeniu pod warunkiem łącznego spełnienia poniższych warunków:

przedsiębiorca musi nieprzerwanie prowadzić działalność gospodarczą od dnia złożenia wniosku do 31 grudnia 2021 r.,
w okresie od dnia złożenia wniosku do 31 grudnia 2021 r. wobec przedsiębiorcy nie może rozpocząć się proces likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji;
przedsiębiorca rozliczy nadwyżkę otrzymanej subwencji w terminie po 31 października 2021 r. do 31 stycznia 2022 r.; oraz
wysokość kosztów stałych oraz przychodów wskazanych przez przedsiębiorcę we wniosku, będące podstawą wyliczenia kwoty subwencji finansowej, zostały podane zgodnie z rzeczywistym stanem.

Przedsiębiorca będzie zobowiązany do zwrotu subwencji finansowej w kwocie przekraczającej 70 proc. rzeczywistych kosztów stałych w okresie od 1 listopada 2020 r. do 31 marca 2021 r. (z wyłączeniem rezerw na utratę wartości aktywów oraz uwzględniającej uzyskaną pomoc publiczną z innych źródeł). Umorzeniu w takiej sytuacji podlega część subwencji niepodlegająca zwrotowi.

Przykład 32

W odniesieniu do rzeczywistej straty

Przedsiębiorca od 1 listopada do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. odnotował spadek przychodów na poziomie 40 proc. Z kolei za okres od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. spadek jego przychodów wyniósł 45 proc. Ponadto od 1 listopada 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. odnotował wynik finansowy (stratę brutto) na poziomie 800 tys. zł. Z kolei za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. przewiduje stratę na poziomie 1 mln 200 tys. zł. Koszty stałe za okres 1 listopada 2020 r. do 31 marca 2021 r. wyniosły zatem 2 mln zł. Otrzymał subwencję w wysokości 70 proc. kosztów stałych, tj. 1 mln 400 tys. zł (70 proc. x 2 mln zł). Przy rozliczeniu ustalono, że strata za okres 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. wyniosła 1 mln zł. Wcześniej przewidywał, że będzie to 1 mln 200 tys. zł. Zatem rzeczywista wartość kosztów stałych za okres od 1 listopada 2020 r. do 31 marca 2021 r. to 1 mln 800 tys., a nie 2 mln zł, którą to kwotę przedsiębiorca wskazał we wniosku. Należna subwencja powinna wynieść zatem 1 mln 260 tys. zł (70 proc. x 1 mln 800 tys. zł). Przedsiębiorca będzie musiał zwrócić nadwyżkę, tj. 140 tys. zł.

Przedsiębiorca ma obowiązek rozliczyć otrzymaną subwencję w terminie od 30 października 2021 r. do 31 tycznia 2022 r. Rozlicznie następuje za pośrednictwem platformy elektronicznej poprzez złożenie oświadczenia w przedmiocie rozliczenia subwencji. Szczegółowe informacje powinny zostać przedstawione przez PFR do 30 października 2021 r.

Co istotne, jeżeli w trakcie rozliczenia okaże się, że w momencie składania wniosku przedsiębiorca uprawniony był do uzyskania subwencji w wyższej kwocie niż rzeczywiście otrzymana, to nie może on żądać wypłaty dodatkowej kwoty subwencji.

Jeżeli przedsiębiorca do 31 stycznia 2022 r. nie złoży oświadczenia w przedmiocie rozliczenia subwencji, to PFR uprawniony będzie do wypowiedzenia umowy subwencji finansowej ze skutkiem natychmiastowym, bez zachowania okresu wypowiedzenia. W takim przypadku przedsiębiorca będzie musiał niezwłocznie zwrócić całą kwotę subwencji.

Oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej PFR będzie weryfikować do 31 grudnia 2022 r., m.in. na podstawie danych uzyskanych od ministra finansów oraz Krajowej Administracji Skarbowej. Jeżeli w wyniku takiej weryfikacji okaże się, że przedsiębiorca rozliczył subwencję nieprawidłowo lub nie dokonał zwrotu jej nadwyżki, to będzie musiał niezwłocznie zwrócić całą kwotę subwencji. Jeżeli jednak kwota nadwyżki, która powinna zostać zwrócona, będzie w ocenie PFR nieznaczna, to fundusz może odstąpić od żądania zwrotu całej subwencji.

Subwencja podlega zwrotowi w całości również w następujących przypadkach, o ile zaistnieją w okresie od dnia otrzymania subwencji do 31 grudnia 2021 r.:

zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej (w tym jej zawieszenie),
otwarcie likwidacji,
otwarcie postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego.

W przypadku zaistnienia któregokolwiek z ww. zdarzeń przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić subwencję w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zdarzenia, z którym związany jest obowiązek zwrotu.