Organizator nie może ograniczać zamówienia wobec oferenta, z którym zawarł już inne umowy – wskazała Krajowa Izba Odwoławcza. Uczestnicy konkursu muszą mieć równe szanse na zdobycie kontraktu

Sprawa dotyczyła przetargu organizowanego przez Szpital Uniwersytecki w Krakowie na dostawę odczynników, materiałów oraz dzierżawę urządzeń i systemu informatycznego. Wartość zamówienia sprawiała, że przetarg był objęty przepisami ustawy z 29 stycznia 2004 r. ‒ Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086; dalej: p.z.p.). Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. ogłoszenie o przetargu musiało zostać opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Pytanie do zamawiającego

Jeden z wykonawców zapytał w trybie art. 38 ust. 1 p.z.p., czy dopuszczalne jest, aby przedmiotem oferty był sprzęt (analizatory immunochemiczne) i system informatyczny już dzierżawione przez zamawiającego na podstawie innej umowy z tym wykonawcą, jako że spełniają one wszystkie wymagania zawarte w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) prowadzonego przetargu. Wykonawca argumentował, że „takie rozwiązanie byłoby korzystne dla zamawiającego, gdyż (…) bez szkody dla wydajności i dotychczas realizowanych oznaczeń na posiadanych już analizatorach będzie mógł wykonywać kolejne badania i zamawiający nie będzie musiał przeznaczać dodatkowej powierzchni na sprzęt, na którym oznaczałby jedynie kilka parametrów”. Zamawiający odpowiedział twierdząco na to pytanie i dokonał zmian w treści SIWZ. Mówiąc wprost, szpital miałby do nowych zadań użyć sprzętu, który wynajmuje już na podstawie odrębnej umowy.

Naruszenie zasad uczciwej konkurencji

Inny przedsiębiorca zainteresowany przetargiem zgłosił odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, wskazując, że tego typu zmiana w SIWZ narusza zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, poprzez dopuszczenie do realizacji zamówienia na preferencyjnych warunkach jednego z oferentów (art. 7 ust. 1 oraz art. 29 ust. 1 i 2 p.z.p.). Tłumaczył, że oferty pozostałych wykonawców najprawdopodobniej byłyby znacznie mniej atrakcyjne niż firmy dotychczas współpracującej z zamawiającym, ponieważ musiałyby uwzględnić koszt zakupu dodatkowego sprzętu oraz jego instalacji.
KIO przyznała rację podmiotowi wnoszącemu odwołanie. Izba wskazała, że zamawiający nie może – powołując się na spodziewane oszczędności – stwarzać wybranym wykonawcom znacznie korzystniejszych warunków ofertowania. „Sytuacja, w której różnicuje się zakres obowiązków poszczególnych wykonawców, zezwalając, aby jeden lub niektórzy z nich mogli wykonać swoje świadczenie na preferencyjnych warunkach lub w ograniczonym zakresie, stanowi oczywiste naruszenie zasady równego traktowania wykonawców, a wpływ tej sytuacji na koszty oferowanego przedmiotu zamówienia powoduje, że nie zostaje zachowana między wykonawcami uczciwa konkurencja” – napisano w uzasadnieniu.
Cyprian Herl, zajmujący się infrastrukturą, transportem, zamówieniami publicznych i PPP w kancelarii Wardyński i Wspólnicy, uznaje wyrok KIO za słuszny. ‒ Decyzję zamawiającego można próbować uzasadnić oszczędnością wydatkowania środków publicznych, jednak na gruncie prawa zamówień publicznych takie motywy nie mogą zostać zaakceptowane – podkreśla Herl. Wyjaśnia, że gdyby KIO nie przychyliło się do skargi wykonawcy, uczestnicy przetargu mogliby pokusić się o sztuczne obniżenie wartości oferty, aby wciąż móc się ubiegać o zamówienie. W konsekwencji albo ich oferty nie zostałyby wybrane jako najkorzystniejsze, albo zawierałyby umyślnie zaniżone ceny. ‒ Decyzja zamawiającego wpłynęłaby nie tylko na zaburzenie konkurencyjności postępowania zamówieniowego, lecz także zagroziłaby należytej realizacji zamówienia – konkluduje Cyprian Herl.
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 15 października 2020 r., sygn. akt KIO 2104/20