Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
- Mit 1 – Zwrot kaucji należy się za każdą butelkę plastikową i puszkę
- Mit 2 – Butelki szklane są już objęte systemem kaucyjnym
- Mit 3 – Każdy producent napojów będzie musiał przystąpić do systemu kaucyjnego
- Mit 4 – Wysokość kaucji w różnych sklepach się zmienia w zależności od sklepu
- Mit 5 - Sklepy wydające za zwrócone butelki kupony zamiast gotówki łamią prawo
Choć system kaucyjny formalnie już wystartował, to na razie na sklepowych półkach próżno szukać opakowań, za które sklep doliczy kaucję, którą następnie będziemy mogli odzyskać, oddając butelkę czy puszkę. Miną miesiące, zanim opakowania oznaczone logo systemu kaucyjnego zaczną na większą skalę pojawiać się na rynku. Niektóre nigdy nie wejdą do systemu kaucyjnego – producent może bowiem zdecydować, że woli płacić kary (tzw. opłatę produktową) niż wprowadzać kaucję. Zamieszanie dotyczy też butelek po piwie – ustawowy system kaucyjny jest mylony z polityką konkretnych producentów, którzy od dawna pobierają kaucje za niektóre butelki.
Mit 1 – Zwrot kaucji należy się za każdą butelkę plastikową i puszkę
Fora internetowe już od kilku tygodni wypełniają wpisy użytkowników chwalących się liczbą zebranych przez siebie butelek PET i puszek. Towarzyszą im porady kierowane do innych internautów – aby ci nie wyrzucali opakowań po napojach, tylko gromadzili je w domach. Powód? Chęć zysku i nadzieja, że sprzedawcy w ramach zbiórki manualnej w sklepach oraz automaty przyjmą puste opakowania i wypłacą za nie pieniądze. W rzeczywistości tak się jednak nie stanie.
Zwrot kaucji może nastąpić tylko w przypadku tych opakowań, do których ceny ją uprzednio doliczono. Oznacza to, że na zwrot 50 gr za butelki PET i puszki oraz 1 zł za butelki ze szkła wielorazowego możemy liczyć tylko, jeśli oddamy do sklepu albo automatu opakowanie oznaczone logo systemu kaucyjnego. Te zaś będą nadrukowywane na opakowanie przez producenta napoju. Żadne z opakowań kupionych przed 1 października 2025 r. nie posiada tego typu oznaczenia.
Mit 2 – Butelki szklane są już objęte systemem kaucyjnym
Choć teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, by producenci napojów sprzedawanych w butelkach ze szkła wielorazowego, np. piwa, już dziś przystąpili do systemu kaucyjnego, to w praktyce większość z nich tego nie zrobi. Powodem jest to, że już dziś niektóre browary prowadzą własne systemy zwrotnych butelek. Ten model działa od lat, jednak nie ma nic wspólnego z ustawowym systemem kaucyjnym. Na czym polega różnica dla konsumenta? Zwrotną butelkę po piwie (bez logo systemu kaucyjnego) oddamy najczęściej tylko na podstawie paragonu, w sklepie, w którym ją nabyliśmy. Natomiast ustawowy system kaucyjny umożliwia zwroty w każdym sklepie o powierzchni powyżej 200 mkw. i nie wymaga posiadania paragonu.
Mit 3 – Każdy producent napojów będzie musiał przystąpić do systemu kaucyjnego
Ustawodawca nie nakazał producentom przystępowania do systemu kaucyjnego. To ich wybór, jednak nie za darmo. Od 2026 r. producent, który nie przystąpi do systemu, będzie musiał uiścić trzykrotność tzw. opłaty produktowej (jej standardową wartość płaci producent, który nie zbierze z rynku wymaganego prawem poziomu opakowań). Jej stawki w 2026 r. wyniosą 1 zł (od 2027 r. 5 zł) za każdy kg niezebranych butelek PET i puszek oraz 5 gr (od 2027 r. 25 gr) za każdy kg niezebranych butelek ze szkła wielorazowego.
W okresie od 1 października do 31 grudnia 2025 r. producenci mogą jednocześnie sprzedawać napoje w opakowaniach ze znaczkiem kaucji oraz bez niego. Po Nowym Roku producent przystępując do systemu kaucyjnego, nie będzie mógł wyprzedawać już zapasów starych opakowań. Zgromadzone przez siebie zapasy wciąż będą mogły wyprzedawać placówki handlowe.
Mit 4 – Wysokość kaucji w różnych sklepach się zmienia w zależności od sklepu
Wartość kaucji jest stała. Wynika wprost z przepisów rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska. W przypadku butelek PET i puszek wynosi 50 gr, a w przypadku butelek ze szkła wielorazowego – 1 zł.
Jeszcze przed uruchomieniem ustawowego systemu kaucyjnego niektóre placówki handlowe, np. Lidl albo Carrefour, postawiły na swoim terenie automaty. Można do nich zwracać butelki i puszki nieobjęte systemem kaucyjnym. W przypadku tych opakowań zwracana kwota różni się od wartości kaucji. Przykładowo, Lidl oferuje 10 gr za każe opakowanie, które jest wypłacane w formie kuponu. To prywatna inicjatywa sieci handlowych, nie jest częścią ustawowego systemu kaucyjnego.
Mit 5 - Sklepy wydające za zwrócone butelki kupony zamiast gotówki łamią prawo
Przepisy stanowią, że klient ma prawo odebrać kaucję w postaci gotówki. Nie oznacza to jednak, że zwracając butelkę i puszkę do automatu, w każdym przypadku otrzymamy od razu pieniądze. Tego rodzaju urządzenia mogą bowiem wydrukować bon, który następnie będziemy musieli zrealizować w kasie. Kupon będzie mógł być również wykorzystany do obniżenia ceny zakupu. Sprzedawca nie może odmówić wydania gotówki, jeśli przedstawimy mu bon uprawniający do jej otrzymania. Obowiązek przyjmowania zwrotu opakowań ciąży na sklepach o powierzchni powyżej 200 mkw. Mniejsze placówki handlowe mogą, ale nie muszą zbierać opakowań z logo kaucji. Wszystkie sklepy sprzedające napoje w butelkach i puszkach objętych systemem muszą zaś pobierać kaucję od konsumenta.
