Nie ma podstaw prawnych do utworzenia rezerwy bilansowej na planowaną budowę placówki. Rezerwy tworzy się na skutki przeszłych zdarzeń prowadzących do powstania pewnych lub o wysokim prawdopodobieństwie przyszłych zobowiązań, które można wiarygodnie oszacować (art. 35d u.r.). Sama decyzja o budowie środka trwałego jest zdarzeniem przyszłym i nie uzasadnia ujęcia rezerwy. Spółka może rozważyć przeznaczenie części zysku na kapitał rezerwowy (decyzja wspólników) w celu zatrzymania środków na inwestycję – nie jest to jednak „rezerwa” w rozumieniu art. 35d, lecz element kapitałów własnych.

UZASADNIENIE

Istota tworzenia rezerw przez podmioty gospodarcze wiąże się ściśle z pojęciem ryzyka i niepewności, które towarzyszą prowadzeniu działalności. Każde działanie podejmowane przez jednostkę przynosi określone skutki w przyszłości – są one jednak niepewne. Dla przedsiębiorstwa ta niepewność to ryzyko, które wiąże się z możliwością wystąpienia obciążeń o charakterze kosztów, strat i zobowiązań, a także obciążeniem wyniku finansowego jednostki. Ujmowanie rezerw w księgach rachunkowych jest wynikiem rozpoznania i oceny ryzyka dokonanej przez kierownika jednostki.

Należy pamiętać, że podstawą ich tworzenia może być jedynie takie ryzyko, którego zaistnienie można przewidzieć. Kreowanie rezerw jest oznaką przestrzegania przez przedsiębiorstwo zasad rachunkowości, tj. zasady ostrożności, współmierności przychodów i kosztów, memoriału oraz rzetelności sprawozdania finansowego. Rezerwy stanowią zabezpieczenie jednostki przed wystąpieniem przypuszczalnych zobowiązań w przyszłości, które są związane z aktualnie prowadzoną działalnością.

Rezerwy – zgodnie z art. 35d ustawy o rachunkowości – tworzy się na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych czy skutków toczącego się postępowania sądowego.

Uwaga! Nie ma zatem w tym przypadku podstawy prawnej do tworzenia rezerwy. Rezerwy tworzy się na skutki przeszłych zdarzeń, które w przyszłości spowodują wykorzystanie zasobów jednostki. Budowa budynku nie jest takim zdarzeniem – to zdarzenie przyszłe. Zamiar budowy środka trwałego (budynku) nie uzasadnia tworzenia rezerwy w rozumieniu przepisów o rachunkowości.

Można rozważyć, aby część zysku przeznaczyć na kapitał rezerwowy, aby zatrzymać środki w spółce – to decyzja wspólników. Bywa to określane potocznie jako „cicha rezerwa”, lecz w sensie bilansowym nie jest to rezerwa z art. 35d, tylko kapitał własny. Takie rozwiązanie pozwala pokazać w sprawozdaniu, że jednym z zadań stojących przed klientem jest znacząca inwestycja rzeczowa.