Skuteczniejsze załatwianie skarg konsumenckich, dzięki stworzeniu systemu instytucji mediacyjnych i arbitrażowych, przewiduje projekt zmian w prawie, nad którym w środę zaczęli pracować posłowie w komisjach. Zakłada on m.in. powołanie Rzecznika Praw Pasażera Kolei.

Chodzi o projekt ustawy o pozasądowym rozstrzyganiu sporów konsumenckich, który wdraża unijną dyrektywę w sprawie tzw. ADR (ang. Alternative Dispute Resolution, czyli alternatywne rozwiązywanie sporów). Polska powinna była ją implementować do 9 lipca 2015 r. Dyrektywa ADR zakłada stworzenie - we wszystkich państwach członkowskich - systemu pozasądowego rozstrzygania sporów, który obejmie swym zakresem wszelkie zaistniałe na rynku unijnym spory między konsumentem a przedsiębiorcą, wynikające z zawartych umów sprzedaży rzeczy lub świadczenia usług, w tym także umów zawartych za pośrednictwem internetu oraz umów transgranicznych.

"Ten projekt, pomimo tego że stanowi implementację unijnego pakietu legislacyjnego, też jest pewną szansą na zawiadywanie skargą konsumencką, o ile oczywiście w takiej sprawie będzie potencjał mediacyjny i koncyliacyjny" - mówiła wiceprezes UOKiK Dorota Karczewska, przedstawiając projekt posłom z Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Zaznaczyła, że problem ze skargami konsumenckimi jest na tyle duży, że trafiają one również do biur poselskich.

"Celem projektu jest zapewnienie konsumentom możliwości składania wniosków o rozstrzyganie sporów z przedsiębiorcami do podmiotów wyspecjalizowanych, oferujących niezależne, bezstronne, przejrzyste i skuteczne oraz szybkie metody alternatywnego rozwiązywania sporów" - opisywała Karczewska.

Jak powiedziała, chodzi o stworzenie dwóch paralelnych systemów, które pozwolą składać skargi zarówno na piśmie, jak i przez internet. Dodała, że debata na temat modelu realizacji tych zadań toczyła się długo. Ostatecznie zdecydowano się na stworzenie mieszanego, publiczno-prywatnego systemu instytucji mediacyjnych, który będzie oparty w większości na już funkcjonujących instytucjach.

"Tymi punktami, gdzie konsument będzie mógł wnosić o rozpatrzenie sporu mogą być podmioty prywatne, ale będą też podmioty publiczne, branżowe: Urząd Komunikacji Elektronicznej, Urząd Regulacji Energetyki, Urząd Lotnictwa Cywilnego, Urząd Transportu Kolejowego, Komisja Nadzoru Finansowego, Rzecznik Finansowy i jeden podmiot o charakterze horyzontalnym, tam gdzie regulacja branżowa - będzie to inspekcja handlowa, która uzupełni cały system" - wskazywała wiceprezes UOKiK.

Oprócz funkcjonujących już dziś instytucji dodatkowo powołany zostanie Rzecznik Praw Pasażera przy UTK.

Jak mówiła, podmioty ADR-owe będą przewidywały różne formy mediacji i arbitrażu, a co do zasady postępowanie powinno być nieodpłatne, choć projekt daje możliwość wprowadzenia niewielkiej opłaty podmiotowi ADR.

"Wiemy z doświadczenia, że konsumenci, zwłaszcza starsi, nie chcą chodzić do sądu, a ten system da im jakąś alternatywę" - powiedziała.

Według projektu wypełnianie obowiązków ustawowych przez podmioty ADR będzie nadzorował UOKiK.

Ustawa miałaby wejść w życie w ciągu 2 miesięcy od jej ogłoszenia.

Dalsze prace nad projektem prowadzone będą w specjalnej podkomisji.

Stworzenie w Polsce spójnego systemu polubownego rozstrzygania sporów konsumenckich, ma dać podstawę do włączenia go w paneuropejski system rozwiązywania takich konfliktów. W UE zaczęła już funkcjonować platforma internetowa służąca temu celowi, tzw. ODR (Online Dispute Resolution), ale nie uwzględnia ona jeszcze wszystkich krajów. (PAP)