Od blisko roku w polskim systemie pomocy społecznej funkcjonuje nowa inicjatywa – usługi sąsiedzkie. Dzięki niemu osoby starsze mogą liczyć na pomoc w codziennych czynnościach, a osoby świadczące te usługi otrzymują za swoją pracę wynagrodzenie. Czym dokładnie są usługi sąsiedzkie i jakie korzyści niosą dla obu stron? Oto szczegóły.

Wprowadzenie usług sąsiedzkich było podyktowane niedostateczną ofertą usług opiekuńczych dostosowaną do aktualnych potrzeb oraz ograniczeniami kadrowymi w sektorze opieki. Program ten ma na celu zapewnienie wsparcia seniorom, których samodzielność życiowa jest ograniczona. Zgodnie z założeniami rządowymi, ten nowy model wsparcia ma nie tylko zaspokoić potrzeby seniorów, ale także pobudzić rozwój usług społecznych. Usługi sąsiedzkie koncentrują się na wsparciu osób starszych w codziennych czynnościach, takich jak zakupy czy sprzątanie. Nowe regulacje weszły w życie 1 listopada 2023 roku i określają szczegółowe warunki korzystania z tej formy pomocy zarówno dla osób potrzebujących, jak i tych ją świadczących.

Usługi sąsiedzkie - dla kogo?

W pierwszej kolejności z usług sąsiedzkich mogą skorzystać osoby prowadzące samotne gospodarstwo domowe, niepozostające w związku małżeńskim i nieposiadające bliskich krewnych w linii prostej. Mowa tu o osobach, które z uwagi na stan zdrowia, wiek lub inne okoliczności potrzebują wsparcia, jednak nie mogą go uzyskać z innych źródeł. Dotyczy to również seniorów, którzy nie wymagają jeszcze całodobowej opieki. Ponadto zakres osób uprawnionych do korzystania z tych usług może zostać poszerzony decyzją gminy.

Kto może wykonywać usługi sąsiedzkie?

Aby świadczyć usługi sąsiedzkie, należy spełnić następujące kryteria: nie być członkiem rodziny osoby potrzebującej pomocy, nie być małżonkiem ani dalszym krewnym tej osoby, potwierdzić swoją zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania tych zadań, ukończyć szkolenie z pierwszej pomocy, mieć ukończone 18 lat, mieszkać w pobliżu osoby potrzebującej oraz uzyskać zgodę organizatora usług i osoby korzystającej z pomocy. Najistotniejszym jednak warunkiem świadczenia usług sąsiedzkich jest brak pokrewieństwa z osobą, która ma otrzymać pomoc.

Czy usługi sąsiedzkie są odpłatne? Kto za nie płaci?

Usługi sąsiedzkie będą płatne. Gmina, na której terenie będą świadczone, ma prawo określić szczegółowe zasady ich finansowania, w tym kwestie finansowe. Lokalne przepisy mogą precyzować minimalny lub maksymalny zakres oraz wymiar tych usług. Gmina ma możliwość samodzielnej organizacji usług sąsiedzkich lub zlecenia ich realizacji organizacjom społecznym. Najczęściej współpraca ta będzie miała formę umowy zlecenia.

Co obejmują usługi sąsiedzkie?

Zakres usług jest bardzo szeroki i dostosowywany do indywidualnych potrzeb osoby korzystającej z pomocy. Może to być:

  • Pomoc w codziennych czynnościach: zakupy, gotowanie, sprzątanie, pranie,
  • Opieka higieniczna: pomoc przy kąpieli, ubieraniu,
  • Towarzystwo: wspólne spędzanie czasu, rozmowy,
  • Pomoc w załatwianiu spraw: wizyty w urzędach, placówkach medycznych.