Rząd pokazał specustawę ratunkową. Na co mogą liczyć powodzianie?

Burmistrzowie, wójtowie i prezydenci miast będą mogli upoważnić każdego pracownika urzędu lub jednostki organizacyjnej (np. szkoły) do obsługi spraw związanych z zasiłkami – to zmiana, o którą prosili sami samorządowcy w obliczu braku odpowiedniej liczy pracowników w stosunku do potrzeb. Chodzi o to, żeby szybciej i sprawniej przyznawać wsparcie powodzianom.

Dla poszkodowanych gmin pilnym zadaniem jest teraz także odbudowa i poszerzenie zasobu mieszkaniowego, czemu ma służyć m.in. wprowadzenie możliwości pierwokupu przez gminy mieszkań i domów jednorodzinnych w gminach zniszczonych przez powódź i przeznaczenia tych nieruchomości, po ewentualnej odbudowie lub wyremontowaniu, na rzecz osób potrzebujących pomocy mieszkaniowej. „Zaproponowane rozwiązanie jest nowym, tymczasowym instrumentem pozwalającym gminom na szybkie udzielenie pomocy mieszkaniowej osobom poszkodowanym na skutek wystąpienia powodzi”. Samorządy będą też mogły czasowo wynajmować mieszkania poszkodowanym, a szczególne rozwiązania mają być wprowadzone do ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Jak można przeczytać w uzasadnieniu, chodzi o „wprowadzenie instrumentu odnoszącego się nie tylko do niwelacji skutków powodzi z września 2024 r., ale również do powodzi, które mogą wystąpić w przyszłości”.

Odbudowa infrastruktury

Specustawa wprowadza też ułatwienia w odbudowie infrastruktury, w tym w szczególności narzędzia służące do utrzymania telekomunikacji (np. nieodpłatne udostępnianie terenu przez gminę pod tymczasowe maszty telekomunikacyjne). W poszczególnych rozwiązaniach przewidziano też m.in. brak konieczności ubiegania się o pozwolenia czy dokonywanie zgłoszeń. W ramach odbudowy wyłączona ma też być konieczność przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko na obszarach Natura 2000. Do odbudowy części infrastruktury telekomunikacyjnej i technicznej nie będzie wymagana decyzja lokalizacyjna ani na zajęcie pasa ruchu drogowego. W takich przypadkach będzie można stosować przepisy o usuwaniu awarii. Szybszą ścieżkę mają mieć też remont, naprawa oraz rozbiórka urządzeń hydrotechnicznych.

Lwia część regulacji dotyczy organizacji szkół, opieki zdrowotnej i zarządzania kryzysowego, a także dodatkowych możliwości dla pracowników i uelastycznienia czasu pracy, tam, gdzie trzeba się zająć odbudową.

Szczególne prawa pracownicze

Pracownicy będą mogli się ubiegać o wydłużenie okresu, w którym nie będą pojawiać się w pracy, ale zachowają prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia. Gwarantowane, tak jak wcześniej, mają 10 dni, jednak pracodawca w uzasadnionych okolicznościach będzie mógł ten okres wydłużyć. Nie będzie mógł za to oddelegować pracownika do innego miejsca ani przydzielić mu godzin nadliczbowych bez jego zgody. Pracownicy zyskają za to prawo do dodatkowego pięciodniowego urlopu z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia. I to do nich należy decyzja, kiedy go wziąć. Będą mogli korzystać też ze zwykłego przysługującego im urlopu wypoczynkowego na godziny, o ile brane w ten sposób wolne nie przekroczy pięciu dni. Jeśli natomiast będą chcieli przejść np. na pół etatu, pracodawca nie będzie mógł odmówić. W okresie obowiązywania stanu klęski żywiołowej na terenach nim objętych nie będzie natomiast obowiązywał zakaz handlu w niedziele (poza świętami) w zakresie związanym z rozładowywaniem, przyjmowaniem i ekspozycją towarów pierwszej potrzeby.

Pracujący rodzice zyskają też prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności zajęcia się dziećmi w okresie zamknięcia żłobka czy przedszkola. To samo dotyczy opiekunów osób z niepełnosprawnościami, jeśli w wyniku powodzi nie działa np. ośrodek wsparcia, dom dziennego pobytu etc.

Powodzianie mogą też liczyć na wiele ułatwień związanych z terminami załatwiania spraw administracyjnych czy sądowych, w tym tych dotyczących stosunku pracy. ©℗