Po ostatnich obradach sejmu rewolucja czeka nie tylko producentów plastiku. Sejm przyjął także ustawę, która przyznaje cyfrowemu dokumentowi prawie taką samą wagę, jaką ma tradycyjny dowód osobisty. Zmiany wprowadzi także nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
• Dokument tożsamości w smartfonie
Sejm przyjął w czwartek ustawę o aplikacji mObywatel, która przyznaje cyfrowemu dokumentowi o tej nazwie prawie taką samą wagę, jaką ma tradycyjny dowód osobisty. Oznacza to, że mObywatel będzie służył do potwierdzania tożsamości i obywatelstwa polskiego – m.in. w urzędach i bankach – ale tylko na terytorium Polski. Drugim wyjątkiem, gdy nie będzie honorowany na równi z tradycyjnym dokumentem, jest składanie wniosku o nowy dowód osobisty.
Aplikację mObywatel na swoje smartfony pobrało dotychczas prawie 10 mln Polaków. Oprócz cyfrowego dowodu tożsamości daje ona też dostęp do innych usług, m.in. eRecepty, Karty Dużej Rodziny, mPrawa jazdy i mPojazdu, mLegitymacji szkolnej i studenckiej, a od stycznia tego roku także mLegitymacji emeryta-rencisty oraz legitymacji adwokackiej. Po wejściu w życie ustawy dojdą do tego cyfrowe dokumenty poświadczające prawo wykonywania zawodu medycznego (w tym zawodu lekarza, pielęgniarki, położnej i ratownika medycznego), legitymacja osoby niepełnosprawnej, legitymacja służbowa nauczyciela, legitymacja doktoranta oraz tymczasowe elektroniczne prawo jazdy. Wtedy też każdy student będzie w pierwszej kolejności otrzymywał cyfrową wersję legitymacji. Natomiast mLegitymacja szkolna będzie dostępna dla każdego ucznia, jeżeli rodzic nie wyrazi sprzeciwu.
Zakres usług będzie poszerzany. Ustawa umożliwia m.in. udostępnianie w mObywatelu swoich dokumentów przez jednostki samorządu terytorialnego (mogą to być np. karty miejskie). Nowe przepisy pozwolą ponadto na dokonywanie w tej aplikacji płatności za świadczone za jej pośrednictwem usługi urzędowe. Będzie też ona służyła jako cyfrowy asystent do kontaktów z urzędami – przypominając o terminach, porządkując i informując o korespondencji. W mObywatelu dostępne będą ponadto usługi e-Urzędu Skarbowego.
• Koniec z plastikowymi jednorazówkami
Już po 14 dniach od ogłoszenia zmian w ustawie o odpadach i opłacie produktowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1903) w Dzienniku Ustaw w życie wejdzie zakaz wprowadzenia do obrotu produktów jednorazowych wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych, wśród nich: sztućców, talerzyków, mieszadełek do napojów, patyczków mocowanych do balonów itd.
Ponadto producenci będą musieli oznakować produkty jednorazowe, takie jak: podpaski higieniczne, tampony, chusteczki higieniczne i wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne. Konsument, decydując się na ich zakup, zyska świadomość materiałów, z których je wytworzono, oraz ich szkodliwego wpływu na środowisko.
Rozszerzona odpowiedzialność producentów produktów z tworzyw sztucznych będzie polegała na konieczności ponoszenia przez nich kosztów zbierania i usuwania odpadów z produktów, które wprowadzili do obrotu, a także finansowaniu kampanii edukacyjnych.
Od 1 stycznia 2024 r. zacznie obowiązywać opłata za opakowania na żywność. Do jej pobierania zobowiązani będą przedsiębiorcy prowadzący handel hurtowy, detaliczny oraz usługi gastronomiczne. Maksymalna wysokość opłaty nie może przekroczyć 1 zł za sztukę. Rozwiązanie ma zachęcać do wybierania przez konsumentów opakowań alternatywnych, które będzie musiał zapewnić przedsiębiorca. Do zadań przedsiębiorcy będzie należało prowadzenie ewidencji wydanych klientom produktów zawierających plastik. Jej brak jest zagrożony karą do 20 tys. zł.
Począwszy od 2025 r., producenci jednorazowych butelek na napoje będą zmuszeni do zapewnienia ich odzysku i recyklingu. Poziom selektywnego zbierania odpadów ma wynieść 77 proc. w 2025 r. i aż 90 proc. od 2029 r. Od 1 lipca 2024 r. wprowadzenie na rynek butelek na napoje bez trwale przymocowanych do nich zakrętek i wieczek z tworzyw sztucznych przestanie być możliwe.
• Przepisy o kontroli bardziej precyzyjne
Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 275 ze zm.) wprowadzi kadencyjność prezesa UOKiK. Będzie on powoływany przez premiera na pięć lat, a jego odwołanie przed końcem kadencji będzie możliwe jedynie w ściśle określonych sytuacjach. Ta sama osoba będzie mogła być prezesem nie dłużej niż przez dwie kadencje.
Ustawa wprowadza oblig uzasadnienia zarzutów stawianych przez UOKiK oraz doprecyzowuje przepisy dotyczące nakładania kar. Program łagodzenia kar ma być bardziej skuteczny m.in. za sprawą przepisu, który zwalnia z odpowiedzialności karnej za udział w tajnym kartelu sprawcę, który powiadomi organ antymonopolowy o przestępstwie i zdecyduje się na współpracę.
Prezes UOKiK będzie miał możliwość pozyskiwania informacji od osób fizycznych. Prawo odmowy ich udzielenia będzie przysługiwało tylko, jeżeli naraziłoby to daną osobę lub bliskich członków jej rodziny na odpowiedzialność karną. Informacje od osoby fizycznej nie będą mogły być jednak wykorzystane na niekorzyść jej i jej bliskich.
Nowelizacja reguluje też kwestie ochrony poufności komunikacji pomiędzy prawnikiem a klientem w postępowaniu prowadzonym przez prezesa UOKiK. Dokumenty lub pisma zawierające korespondencję z adwokatem lub radcą prawnym nie będą włączane do materiału dowodowego. W ustawie pozostał przepis, w myśl którego kontrolujący lub przeszukujący będzie mógł „pobieżnie” zapoznać się z takim dokumentem – zdaniem prawników zagraża to tajemnicy adwokackiej lub radcowskiej. ©℗
