Sprawa Krajowego Planu Odbudowy i środowa decyzja Komisji Europejskiej dot. orzecznictwa polskiego Trybunału Konstytucyjnego nie mają żadnego związku - powiedział minister ds. UE Szymon Szynkowski vel Sęk.

Komisja Europejska zdecydowała w środę o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z orzecznictwem polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 2021 r. Chodzi o spór o prymat prawa UE nad prawem państw członkowskich.

Podczas konferencji przed KPRM minister Szynkowski vel Sęk podkreślił, że "orzecznictwo konstytucyjne jest wyłączną domeną państw członkowskich Unii Europejskiej". "Podobne stanowiska w przeszłości zajmowały trybunały konstytucyjne innych państw m.in. Niemiec czy Hiszpanii" - zauważył. Przywoływał decyzję TK w Karlsruhe jeszcze z lat 90., że "to państwa zostają władcami traktatów" w kontekście oceny relacji wzajemnej prawa unijnego i prawa narodowego.

Minister dodał, że kolejny krok KE był spodziewany i pozwoli na przedstawienie argumentów Polski w toku dalszego postępowania przed TSUE.

Szynkowski vel Sęk został zapytany, czy postępowanie może wpływać na sprawę Krajowego Planu Odbudowy, bo - poprzez fakt skierowania przez prezydenta Andrzeja Dudy ustawy o Sądzie Najwyższym do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny - TK będzie w sprawę zaangażowany. "Wprost te sprawy nie mają żadnego związku i chciałbym też, żeby nie miały takiego związku" - odpowiedział.

"Sprawa pozyskania środków z Krajowego Planu Odbudowy została rzeczywiście przez pana prezydenta skierowana do Trybunału Konstytucyjnego. Liczymy tutaj na szybkie skierowanie już formalnego wniosku ze strony pana prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego, co uruchomi postępowanie. I podobnie jak pan prezydent liczymy na to, że będzie możliwe sprawne procedowanie Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie" - podkreślił Szynkowski vel Sęk.

Nowelizacja ustawy o SN ma wypełnić kluczowy "kamień milowy" dla odblokowania przez Komisję Europejską pieniędzy na Krajowy Plan Odbudowy. Stanowi m.in., że sprawy dyscyplinarne i immunitetowe sędziów ma rozstrzygać Naczelny Sąd Administracyjny, a nie - jak obecnie - Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN. Nowela przewiduje też zasadnicze zmiany dotyczące tzw. testu niezawisłości i bezstronności sędziego. Szynkowski vel Sęk poinformował, że według jego informacji wniosek prezydenta nie wpłynął jeszcze do Trybunału Konstytucyjnego.

W piątek prezydent Andrzej Duda poinformował w orędziu, że podjął decyzję o skierowaniu nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym do TK, w trybie kontroli prewencyjnej. "To znaczy, że ustawa nie będzie obowiązywała, dopóki Trybunał nie wypowie się na temat jej zgodności z konstytucją" - zaznaczał prezydent Duda.

Komisja wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego 22 grudnia 2021 r. Jak poinformowano, powodem były wyroki TK z 14 lipca 2021 r. i 7 października 2021 r., "w których uznał on postanowienia traktatów UE za niezgodne z Konstytucją RP, wyraźnie kwestionując zasadę pierwszeństwa prawa UE". "Celem Komisji jest zapewnienie obywatelom polskim ochrony ich praw oraz umożliwienie im korzystania z przynależności do UE na takich samych zasadach, jakie odnoszą się do wszystkich innych obywateli UE. Pierwszeństwo prawa UE zapewnia równe stosowanie prawa UE w całej Unii" - argumentuje KE w opublikowanym w środę komunikacie.

Zdaniem Komisji, polski Trybunał Konstytucyjny naruszył swoimi wyrokami "ogólne zasady autonomii, pierwszeństwa, skuteczności i jednolitego stosowania prawa Unii oraz zasadę wiążącego skutku wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej".

KE uważa, że wyroki te naruszają także art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, który gwarantuje prawo do skutecznej ochrony sądowej, poddając go nadmiernie zawężającej wykładni.

"Komisja uważa również, że Trybunał Konstytucyjny nie spełnia już wymogów niezawisłego i bezstronnego sądu, ustanowionego uprzednio na mocy ustawy. Wynika to z nieprawidłowości przy mianowaniu trzech sędziów w grudniu 2015 r. oraz przy wyborze prezesa w grudniu 2016 r." - oceniła KE. (PAP)

autor: Grzegorz Bruszewski, Rafał Białkowski