„Wszystkie podmioty uprawnione do zgłoszenia kandydatów do Rady Fiskalnej zgodnie z ustawą z dnia 20 grudnia 2024 r. o Radzie Fiskalnej skorzystały ze swojego uprawnienia i wskazały kandydatów w wymaganej liczbie (tj. co najmniej dwóch) w określonym w przepisach terminie” – informuje biuro prasowe Sejmu w odpowiedzi na pytanie DGP o zaproponowane kandydatury. Nazwisk nie ujawnia. O zgłoszonych propozycjach informują jednak poszczególne podmioty, które wybierają kandydatów na członków RF.

Rada Fiskalna: nowy organ ma oceniać budżet i prognozy makroekonomiczne

Rada Fiskalna będzie nowym organem zajmującym się oceną prognoz makroekonomicznych na potrzeby opracowania projektu ustawy budżetowej, opiniowaniem zgodności ustawy budżetowej z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi oraz oceną spójności i efektywności ram budżetowych. Pierwszy budżet, któremu przyjrzy się RF, będzie dotyczył 2027 r. Budzący kontrowersje z uwagi na wysoki planowany deficyt budżet państwa na 2026 r. powstanie jeszcze bez opinii nowej rady.

Ustawa przewiduje, że członków RF będzie wybierać Sejm. Posłowie nie mają jednak pełnej swobody w kształtowaniu składu rady: kandydatów do niej wskazują prezydent, minister finansów, prezes Najwyższej Izby Kontroli, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, a także przedstawiciele pracodawców i pracowników z Rady Dialogu Społecznego i strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

„Rozwiązanie jest odpowiedzią na przepisy unijne, które zobowiązują państwa UE do posiadania niezależnych instytucji fiskalnych. Polska jest jedynym krajem UE, który nie ma jeszcze takiej jednostki” – informowało Ministerstwo Finansów w styczniu br., w momencie wejścia w życie ustawy o Radzie Fiskalnej.

Zakładana niezależność upodabnia Radę Fiskalną do Rady Polityki Pieniężnej. Ta ostatnia ma jednak umocowanie nie tylko w ustawie, ale i w konstytucji. W jej przypadku po trzech członków wybierają prezydent, Sejm i Senat. Przewodniczącym RPP jest prezes Narodowego Banku Polskiego. RPP ma jednak uprawnienia decyzyjne, nie tylko opiniodawcze: zajmuje się przede wszystkim ustalaniem wysokości stóp procentowych.

Kandydaci MF, prezydenta, rządu i NIK do Rady Fiskalnej – znane nazwiska

W przypadku Rady Fiskalnej kandydatury na przewodniczącego zgłasza resort finansów. Od kilku tygodni wiadomo, że dwie zaproponowane osoby to Dorota Poznańska, która za czasów koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego była dyrektorem departamentu w kancelarii premiera, a także Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych, w przeszłości szef departamentu analiz w resorcie finansów (odszedł stamtąd za czasów rządów Prawa i Sprawiedliwości).

Zespół, który zajmował się wyłonieniem kandydatów prezydenta, dostał siedem zgłoszeń, z których pięć spełniło wymogi formalne. Według Business Insider Karol Nawrocki finalnie zaproponował Łukasza Hardta, byłego członka Rady Polityki Pieniężnej wskazanego przez prezydenta Andrzeja Dudę, a także Barbarę Brodowską-Mączkę, która przez dwie dekady pracowała w resorcie finansów (w 2018 r. objęła stanowisko dyrektora generalnego), a później była dyrektorem generalnym kancelarii prezydenta Andrzeja Dudy.

W NIK swoich kandydatów zdążył wyznaczyć jeszcze poprzedni szef Izby Marian Banaś. Najbardziej znany z nich to ekonomista Krzysztof Kluza, profesor finansów w Szkole Głównej Handlowej, ale też partner w firmie doradztwa podatkowego i biznesowego Crido. Były szef NIK zaproponował do Rady Fiskalnej również Wojciecha Kubika i Augustyna Kubika.

Kogo wskazali rektorzy, pracodawcy, związki zawodowe i samorządy

Rektorzy wskazali Andrzeja Torója z SGH oraz prof. Beatę Guziejewską z Uniwersytetu Łódzkiego. Torój ma doświadczenie nie tylko akademickie. Pracował w Ministerstwie Finansów i NBP, wcześniej był ekonomistą bankowym. Od 2012 r. był związany z firmą konsultingową EY.

W branży doradczej pracuje również Marcin Mrowiec, jeden z dwóch kandydatów do RF zaproponowanych przez pracodawców z Rady Dialogu Społecznego. Mrowiec to w przeszłości główny ekonomista Banku Pekao, obecnie jest związany z firmą konsultingową Grant Thornton. Współpracuje również z Europejskim Kongresem Finansowym. Drugim kandydatem pracodawców jest Jacek Tomkiewicz z Akademii Leona Koźmińskiego. Jak możemy przeczytać w serwisie uczelni Tomkiewicz to „autor publikacji z dziedziny makroekonomii i finansów publicznych oraz ekspertyz na zlecenie instytucji prywatnych i publicznych”. W latach 2002-2003 był doradcą wicepremiera Grzegorza Kołodki.

Z informacji DGP wynika, że związki zawodowe zaproponowały kandydatury Jakuba Sawulskiego, kolejnego ekonomistę z SGH, a także wicedyrektora departamentu strategii w resorcie funduszy, w przeszłości związanego z Polskim Instytutem Ekonomicznym. Drugi kandydat związkowców to Marcin Wroński – w tym przypadku również chodzi prawdopodobnie o wykładowcę SGH.

Strona samorządowa komisji wspólnej 16 września powołała zespół, który miał się zająć wyborem kandydatów do RF. Niespełna dwa tygodnie później wskazano trzy kandydatury. To Karina Bedrunka-Gudaniec (Uniwersytet Opolski, przez ponad dwie dekady pracowała w samorządzie województwa opolskiego), Michał Bitner (prawnik z Uniwersytetu Warszawskiego specjalizujący się w tematyce finansów publicznych) oraz Beata Zofia Filipiak (Uniwersytet Szczeciński).