Naczelny Sąd Administracyjny uznał osiem z niemal 50 skarg kasacyjnych na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2021 r. dotyczący przymusowej restrukturyzacji Idea Banku, którego głównym właścicielem był wrocławski biznesmen Leszek Czarnecki. Oznacza to, że sprawa ponownie trafi do WSA. Wśród uznanych skarg jest ta złożona przez byłą radę nadzorczą Idei.

„Miałem zaszczyt reprezentować dr L. Czarneckiego w tej sprawie. Plan zabrania mu banków za złotówkę zrealizowany przez PiS właśnie legł w gruzach. Oznacza to szansę na odszkodowanie dla wszystkich akcjonariuszy i obligatariuszy banku” – skomentował w serwisie X poseł Roman Giertych (KO).

Przymusowa restrukturyzacja Idea Banku nastąpiła na przełomie 2020 i 2021 r. Polegała na przeniesieniu depozytów i części aktywów pogrążonej w problemach finansowych instytucji do Banku Pekao. Straty ponieśli akcjonariusze Idei, w tym gracze giełdowi, a także posiadacze obligacji podporządkowanych Idea Banku, głównie inwestorzy indywidualni. Idea Bank przez kilka lat nie spełniał minimalnych wymogów kapitałowych. Dopiero tuż przed likwidacją został dokapitalizowany przez Czarneckiego kwotą 25 mln zł.

Później w ramach przymusowej restrukturyzacji Czarnecki stracił również kontrolę nad Getin Noble Bankiem.

Bank Leszka Czarneckiego

U zarania problemów Idei był agresywny model sprzedażowy. Bank był zamieszany również w aferę GetBacku: sprzedawał obligacje firmy windykacyjnej, która w 2018 r. przestała obsługiwać miliardowe zobowiązania.

Hasło „bank za złotówkę” pojawiło się po upublicznieniu zapisu rozmowy Czarneckiego z byłym szefem nadzoru Markiem Chrzanowskim, w trakcie której urzędnik złożył biznesmenowi propozycję korupcyjną. Podpierał się argumentem przejęcia prywatnego banku.

W poniedziałkowym orzeczeniu (wcześniej jego ogłoszenie było dwukrotnie przekładane) NSA uznał uchybienia proceduralne w trakcie postępowania przed WSA. „Przyczyną uwzględnienia trzech skarg kasacyjnych (wniesionych przez łącznie ponad dwieście podmiotów) było podniesienie w nich zarzutu odnoszącego się do odmowy udostępnienia tym skarżącym przez WSA w Warszawie akt postępowania” – podało biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, który dołączył do postępowania.

Większe znaczenie ma uznanie pięciu pozostałych skarg (wśród nich jest złożona przez radę nadzorczą Idea Banku): „Z ustnego uzasadnienia wynika, że w przypadku pięciu skarg NSA zwrócił sprawę do WSA ze względu na zaniechanie odniesienia się przez WSA do kwestii kumulacji funkcji przez BFG. NSA wskazał, że WSA nie odniósł się do tej kwestii w uzasadnieniu wyroku oddalającego skargi na przymusową restrukturyzację Idea Banku” – przekazał Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Restrukturyzacja Idea Banku

BFG jako organ przymusowej restrukturyzacji wydał pod koniec 2020 r. decyzję o przeprowadzeniu tej operacji w odniesieniu do Idea Banku. Ale równocześnie pełnił wtedy funkcję kuratora Idei – został do tego wyznaczony przez Komisję Nadzoru Finansowego. Pozwoliło to na formułowanie zarzutów konfliktu interesów po stronie BFG.

„Sąd nie dostrzegł w tej sprawie naruszenia powyższych gwarancji proceduralnych, (…) o ścisłej połączalności ról procesowych nie może być mowy” – napisano w wyroku WSA z 2021 r. - „Za powierzeniem funkcji kuratora Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu przemawia potrzeba ochrony wartości o szczególnej wadze, to jest szeroko rozumianego powszechnego bezpieczeństwa finansowego”.

Ten wyrok zapadł jednak, zanim kwestia potencjalnego konfliktu interesów BFG stała się przedmiotem pytania prejudycjalnego, które trafiło do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Tak było w sprawie drugiego banku Leszka Czarneckiego. TSUE wydał orzeczenie w grudniu ub.r. Nie przesądził, że łączenie funkcji przez BFG oznacza konflikt interesów. Wskazał jednak, że powinny istnieć odpowiednie regulacje (nawet wewnętrzne), pozwalające na uniknięcie takiej sytuacji.

Decyzji o przymusowej restrukturyzacji banku nie sposób cofnąć. W przypadku uznania, że została podjęta z naruszeniem prawa, podmioty, które poniosły stratę, mogą starać się o odszkodowanie od Skarbu Państwa. Przeszło dwa lata temu Roman Giertych informował o pozwie na kwotę 1,5 mld zł wobec Skarbu Państwa w związku z przymusową restrukturyzacją Getin Noble Banku. W marcu Prokuratoria Generalna przyznała z kolei w odpowiedzi na interpelację poselską, że w arbitrażu prowadzona jest „sprawa o rzekome wywłaszczenie inwestora jako właściciela dwóch banków na skutek działań Ministerstwa Finansów, KNF BFG”, w której powodem jest inwestor z Holandii.

spór o Idea Bank

„Podmiotem pozywającym Rzeczpospolitą Polską jest holenderska spółka LC Corp BV, której założycielem jest Leszek Czarnecki. Na obecnym etapie postępowania powód nie określił jeszcze wysokości roszczeń (na razie spór dotyczy tego, czy zachodzą jakiekolwiek podstawy odpowiedzialności RP, a nie tego, jaką szkodę poniosła spółka LC Corp. Rzeczpospolita Polska uznaje roszczenia spółki LC Corp za całkowicie bezzasadne. Stanowisko RP o bezzasadności powództwa nie uległo żadnym zmianom po 15 października 2023 r.” – zaznaczyła Prokuratoria Generalna. Chodziło o termin ostatnich wyborów parlamentarnych i zmianę większości sejmowej, która była ich efektem.