Podwyższenie kwot obowiązkowego ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych nie może być oparte tylko na zmianach przepisów zwiększających maksymalne sumy gwarancyjne. Takie rozstrzygnięcie zapadło w sprawie zainicjowanej przez poszkodowaną w wypadku samochodowym, do którego doszło 23 lata temu.
Kwestią sporną była wysokość maksymalnej sumy gwarancyjnej ubezpieczenia OC. W 2002 r., gdy doszło do wypadku, przepisy przewidywały sumę w kwocie 2,4 mln zł. Obecnie jest to 5 mln euro, a więc prawie 10-krotnie więcej.
Sąd I instancji uwzględnił żądania kobiety w kwestii podwyższenia sumy ubezpieczenia OC do poziomu ponad 18 mln zł. Jednak SN, do którego trafiła skarga kasacyjna, zdecydował o zadaniu rozszerzonemu składowi SN pytania prawnego: czy kryterium waloryzacji sumy gwarancyjnej ubezpieczenia komunikacyjnego OC jest aktualna wysokość sumy gwarancyjnej, wynikająca z przepisów obowiązujących w momencie wyrokowania przez sąd?
SN pyta o podstawę waloryzacji
W uzasadnieniu SN wskazał jednak, że zmiana przepisów nie jest przesłanką do dokonania waloryzacji, więc to kryterium nie jest spójne z zasadami waloryzacji przewidzianymi w art. 357[1] k.c. SN wskazał też, że do rozważenia pozostaje, czy jednym z kryteriów modyfikacji sumy gwarancyjnej może być wysokość szkody poniesionej przez poszkodowanego. Można byłoby też rozważyć jako podstawę waloryzacji sam wzrost sumy gwarantowanej uwarunkowany wzrostem cen, co wynika z konieczności przeglądu sum gwarancyjnych przewidzianej w dyrektywie 2009/103/WE.
Co sąd musi brać pod uwagę zmieniając sumę gwarancyjną OC
SN w odpowiedzi wydał uchwałę, zgodnie z którą wysokość sumy gwarantowanej dla umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych określona w przepisach obowiązujących w chwili orzekania nie może stanowić jedynego kryterium waloryzacji na podstawie art. 3571 k.c. Sądy, oceniając możliwość zmiany sum gwarancyjnych OC, muszą brać pod uwagę nie tylko podwyższenie kwot wynikające z przepisów, lecz także inne kryteria waloryzacji. ©℗
orzecznictwo
Podstawa prawna
Uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2025 r., sygn. III CZP 17/24 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia