Strony porno bez weryfikacji wieku trafią do specjalnego rejestru

Ministerstwo Cyfryzacji przygotowało projekt ustawy, która ma zabezpieczyć najmłodszych użytkowników internetu przed dostępem do szkodliwych treści. Strony pornograficzne będą miałyobowiązek weryfikacji wieku użytkowników. Ale jak to ma działać w praktyce?

Zgodnie z wpisem w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu ustawa nałoży na dostawców usług świadczonych drogą elektroniczną – w tym przede wszystkim na dostawców stron internetowych – obowiązek przeprowadzenia analizy ryzyka, jakie wiąże się z uzyskiwaniem przez małoletnich dostępu do treści w ramach świadczonej usługi. Chodzi o ocenę prawdopodobieństwa dostępności treści pornograficznych w danym serwisie internetowym.

Jak wskazują autorzy projektu, dostęp do pornografii w sieci jest obecnie zbyt łatwy. Dotychczasowe rozwiązania mające chronić dzieci – w tym kampanie edukacyjne kierowane do rodziców – wymagają więc „wsparcia w postaci systemu środków technicznych i organizacyjnych ze strony podmiotów umożliwiających uzyskanie dostępu do takich treści”. Autorzy projektu dodają, że skuteczność obecnie stosowanych działań jest ograniczona „przez zróżnicowanie i rozproszenie procedur”, zwłaszcza ze względu na niski poziom odpowiedzialności stron internetowych ze szkodliwymi materiałami.

Dlatego na podmioty, w których usługach znajdują się treści pornograficzne, ustawa nałoży obowiązek weryfikacji wieku użytkowników – aby uniemożliwić dostęp osobom, które nie ukończyły 18. roku życia.

Zapewnienie skuteczności weryfikacji wieku

Z tym że ustawa nie będzie szczegółowo określać mechanizmów tej weryfikacji, lecz zobowiąże ministra cyfryzacji do wydania wytycznych z wymogami, jakie muszą one spełniać – przy zapewnieniu skuteczności weryfikacji wieku, poszanowania ochrony danych osobowych oraz z uwzględnieniem możliwości technicznych usługodawców. Minister wyda wytyczne w porozumieniu z prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej, który jako organ nadzorczy ma być uprawniony do przeprowadzania kontroli przestrzegania obowiązku weryfikacji wieku, a także do nakładania kar.

– Moim zdaniem nie jest to właściwa droga – komentuje dr Paweł Litwiński, adwokat, partner w kancelarii Barta Litwiński i członek Społecznego Zespołu Ekspertów przy prezesie Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Jak bowiem przypomina, katalog źródeł powszechnie obowiązującego prawa jest zamknięty, a wśród nich nie ma wytycznych.

– Takie wytyczne mogą więc co najwyżej pełnić funkcję wskazówki, wzorca właściwego zachowania – z zastrzeżeniem, że ich naruszenie nie może rodzić żadnych skutków prawnych. Dlatego moc takiego dokumentu będzie niewielka, żeby nie powiedzieć żadna – mówi Litwiński.

Bez podpisu kwalifikowanego można tylko przypuszczać, że porno ogląda dorosły

Jak wyjaśnia, wytyczne mogą mieć praktyczne znaczenie jedynie wtedy, gdy pochodzą od organu nadzorczego, który egzekwuje stosowanie określonych rozwiązań.

– Można oczekiwać, że mechanizm zgodny z wytycznymi regulatora zostanie przez niego oceniony pozytywnie. Problem w tym, że w tym wypadku organem nadzorczym będzie UKE, a wytyczne wyda minister cyfryzacji. Lepiej byłoby więc przyjąć brzegowe warunki dla mechanizmów weryfikacji wieku w rozporządzeniu, bo to akt powszechnie obowiązujący, albo powierzyć wydanie wytycznych organowi nadzorczemu – wskazuje Paweł Litwiński.

Dodaje, że opracowanie skutecznego mechanizmu weryfikacji to trudne zadanie.

– Bez zastosowania usług zaufania publicznego – tj. podpisu kwalifikowanego – można jedynie zwiększać prawdopodobieństwo, że po drugiej stronie jest osoba dorosła. Tu pojawia się pytanie, czy na dostawców usług zostanie nałożony obowiązek rezultatu, tj. skutecznej weryfikacji, czy też obowiązek weryfikacji z należytą starannością. Pojawienie się na tym etapie „wytycznych” wskazuje na to drugie – uważa dr Litwiński.

Domeny, które umożliwiają dostęp do treści pornograficznych bez uprzedniej weryfikacji wieku użytkowników, trafią do specjalnego rejestru prowadzonego przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową – Państwowy Instytut Badawczy (NASK). Domeny z rejestru NASK będą blokowane przez dostawców usługi dostępu do internetu.

Resort cyfryzacji planuje, że projekt zostanie przyjęty przez rząd w II kw. tego roku. ©℗