Jesteśmy firmą z województwa podlaskiego. Zamierzamy się ubiegać o rekompensatę związaną ze stanem wyjątkowym. Jak ją rozliczyć w księgach rachunkowych?
Jadwiga Szabat, Ecovis System Rewident sp. z o.o.
Od 4 października 2021 r. obowiązują przepisy nowej ustawy o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. (dalej: ustawa z 29 września 2021 r.). Przewidują one, że:
- przedsiębiorcy oraz rolnicy świadczący usługi hotelarskie (w rozumieniu ustawy o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych), oraz
- przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie gastronomii, na obszarze obejmującym obręby ewidencyjne (wymienione w załączniku do rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego),
którzy prowadzą działalność w czasie stanu wyjątkowego wprowadzonego tym rozporządzeniem, za okres jego obowiązywania mogą otrzymać rekompensatę z budżetu państwa.
Przysługuje ona też przedsiębiorcom prowadzącym działalność organizatora turystyki lub podmiotu ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych (w rozumieniu ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych) oraz przedsiębiorcom prowadzącym działalność pilota wycieczek lub przewodnika turystycznego (w rozumieniu ustawy o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych), a także przedsiębiorcom prowadzącym działalność w zakresie wypożyczania oraz dzierżawy sprzętu turystycznego i rekreacyjnego. Rekompensata jest udzielana na wniosek składany do właściwego wojewody.
Prawo bilansowe
Uzyskanie rekompensaty jest wynikiem zaistnienia incydentalnej sytuacji, jaką było wprowadzenie stanu wyjątkowego. Zgodnie z zasadami prawa bilansowego, mimo że jest ona wyrównaniem przychodów, należy jej otrzymanie ująć jako pozostałe przychody operacyjne. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości (dalej: u.r.) jako pozostałe przychody operacyjne rozumie się także przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności przychody związane z odszkodowaniami i karami i ze zdarzeniami losowymi. Wprowadzenie stanu wyjątkowego jest zdarzeniem szczególnym, na które przedsiębiorcy z województw nim objętych nie mieli wpływu. Na skutek tego zdarzenia utracili możliwość uzyskiwania przychodów ze sprzedaży towarów i usług. Rekompensata, o którą na podstawie nowych przepisów mogą występować, ma im to zadośćuczynić.
Ewidencja
Księgując tę rekompensatę, trzeba pamiętać, że pozostałe przychody operacyjne ujmuje się zgodnie z zasadą ostrożności wskazaną w art. 7 ust. 1 u.r., a to oznacza ujęcie wyłącznie niewątpliwych pozostałych przychodów operacyjnych. A zatem momentem ujęcia pozostałych przychodów operacyjnych jest dzień wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy. W tym wypadku należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy z 29 września 2021 r. wojewoda wydaje decyzję w sprawie rekompensaty niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Decyzja ta jest ostateczna i prawomocna. Oznacza to, że już w dacie wydania decyzji przez wojewodę warunek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 u.r., jest spełniony. [przykład]
przykład
Hotel
Spółka A prowadząca działalność hotelarską w miejscowości objętej stanem wyjątkowym uzyskała w czerwcu 80 000 zł przychodów netto. W lipcu i sierpniu były to kwoty 100 000 zł. Złożono wniosek i uzyskano rekompensatę w wysokości: 58 500 zł [(80 000 zł + 100 000 zł + 90 000 zł) : 3 x 65 proc).
Rekompensatę na podstawie decyzji wojewody spółka ujmie w księgach:
• Wn „Pozostałe rozrachunki” 58 500 zł,
• Ma „Pozostałe przychody operacyjne – inne” 58 500 zł.
Wpływ środków na rachunek bankowy zaksięguje:
• Wn „Rachunek bankowy” 58 500 zł,
• Ma „Pozostałe rozrachunki” 58 500 zł.
Istotne informacje
Przedsiębiorcy powinni też wiedzieć, że rekompensatę ustala się za okres 30 dni trwania stanu wyjątkowego w wysokości 65 proc. średniego miesięcznego przychodu podmiotu prowadzonej przez niego działalności wskazanej w art. 1 ustawy na obszarze obejmującym obręby ewidencyjne objęte stanem wyjątkowym. Przedsiębiorcy muszą wykazać wartość przychodów za czerwiec, lipiec i sierpień 2021 r.
Co istotne, przychód z tytułu rekompensaty nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Jest zatem jedynie ujmowany w rachunkowości właśnie jako pozostały przychód operacyjny. Ponadto rekompensata stanowi pomoc de minimis i może być udzielana w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa unijnego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis.
Przedsiębiorcom po otrzymaniu takiej rekompensaty nie przysługuje już roszczenie o odszkodowanie od Skarbu Państwa za:
- stratę majątkową poniesioną w związku z prowadzeniem działalności, o której mowa w ustawie, powstałej na skutek stanu wyjątkowego wprowadzonego rozporządzeniem,
- utracone korzyści, które wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby strata wynikająca ze stanu wyjątkowego nie powstała.
W celu weryfikacji danych zawartych we wniosku wojewoda może przeprowadzać kontrole lub zlecać ich przeprowadzenie. Jak wskazuje ustawa, jeżeli kwota rekompensaty przekracza kwotę 65 000 zł, to przeprowadzenie kontroli ma charakter obligatoryjny.
Podstawa prawna
art. 3 ust. 3 ustawy z 29 września 2021 r. o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. (Dz.U. poz. 1803)
ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2211)
załącznik do rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego (Dz.U. poz. 1612)
ustawa z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2139)
ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1612)
art. 3 ust. 1 pkt 32, art. 7 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217)
