Ustawa o świadczeniu dla 100-latków wymaga poprawek

W nowych regulacjach muszą się znaleźć przesłanki, którymi powinien się kierować ZUS, decydując o wypłacie premii za wiek. Bez tego będzie można zarzucić organowi uznaniowość – uważa Rządowe Centrum Legislacji w uwagach wniesionych do projektu ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia.

Już dziś seniorzy, którzy ukończyli 100 lat, mogą otrzymać dodatkowe świadczenie. Wynosi ono 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia za rok ubiegły pomniejszone o składki na ubezpieczenie społeczne. Problem polega na tym, że dziś 100-latkowie otrzymują to świadczenie na podstawie decyzji prezesa Rady Ministrów. Tak jest od 1972 r. Celem proponowanej ustawy jest uregulowanie zasad wypłacania premii za wiek w ustawie.

Rządowe Centrum Legislacji (RCL) ma zastrzeżenia do proponowanego przepisu, który stanowi, że świadczenie honorowe „może zostać przyznane”, i nie określa żadnych przesłanek, jakimi ma się kierować Zakład Ubezpieczeń Społecznych, przesądzając o wypłaceniu albo odmowie przydzielenia świadczenia honorowego osobie spełniającej warunki określone w tym przepisie.

– Wnioskodawca zaproponował, „aby przyznanie świadczenia na wniosek odbywało się w ramach uznania administracyjnego, w ramach którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych podejmuje w sprawie rozstrzygnięcie, ale nie ma nakazu ustalenia określonej jego treści”. Nie kwestionując co do zasady rozwiązania polegającego na zastosowaniu uznania administracyjnego, należy zauważyć, że brak jakichkolwiek przesłanek takiego uznania może tworzyć ramy do całkowicie arbitralnych, niczym niezwiązanych rozstrzygnięć – ostrzega Monika Salamończyk, wiceprezes RCL.

Dlatego proponuje rozważyć wprowadzenie do projektu przesłanek, jakimi powinien się kierować ZUS, które mogą być skonstruowane na tyle elastycznie, aby organowi pozostawić niezbędny zakres uznania.

– Niezależnie bowiem od dotychczasowej, kilkudziesięcioletniej praktyki przyznawania świadczeń dla osób, które ukończyły 100 lat, podjęcie decyzji o wprowadzeniu do systemu prawnego nowej ustawy wymaga weryfikacji dotychczas stosowanych reguł i ukształtowania ich w projektowanej regulacji na nowo. Nowe przepisy powinny odzwierciedlać m.in. wymogi wynikające z zasady działania organów administracji publicznej na podstawie przepisów prawa – uważa Monika Salamończyk. W jej ocenie doprecyzowanie projektu przez określenie ram uznania administracyjnego pozwoli na pełniejsze odzwierciedlenie tej zasady.

Zastrzeżenia do projektu ma też Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Proponuje ono dodanie do ustawy przepisu, który umożliwiłby dochodzenie nienależnie pobranego świadczenia honorowego.

Świadczenia honorowe dla 100-latków. Nie tylko dla ubezpieczonych w ZUS

– Może bowiem dojść do podwójnego wypłacania świadczeń, np. w przypadku braku informacji, że dana osoba pobiera świadczenie w innym organie, przez co zostanie przyznane i wypłacone świadczenie honorowe z urzędu jednocześnie przez dwie instytucje – argumentuje Maciej Duszczyk, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji.

Ministerstwo Finansów zwraca natomiast uwagę, że zgodnie z ustaleniami poczynionymi na posiedzeniu Zespołu ds. Programowania Prac Rządu (ZPPR), które odbyło się 12 lutego br., projekt ustawy miał zmieniać wyłącznie podstawę prawną wypłaty świadczenia, bez modyfikowania jego wysokości.

– Tymczasem aktualny projekt przewiduje zmiany w mechanizmie ustalania wysokości świadczenia honorowego, co generuje dodatkowe koszty dla budżetu państwa w najbliższych latach. W związku z tym Ministerstwo Finansów jest przeciwne wprowadzonej zmianie, która zasadniczo odbiega od ustaleń na ZPPR – wskazuje Jurand Drop, wiceminister finansów. ©℗