Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny, który rozpatrywał skargę związaną z uprawnieniem do świadczenia pielęgnacyjnego. Wnioskowała o nie kobieta zajmująca się niepełnosprawną siostrą, ale gmina odmówiła jej wsparcia, powołując się na przepisy art. 17 ust. 1a ustawy z 23 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Zawiera on przesłanki warunkujące uzyskanie pieniędzy przez inne niż matka lub ojciec osoby, np. rodzeństwo. Zgodnie z tymi przepisami świadczenie im przysługuje m.in. wtedy gdy oboje rodzice nie żyją lub mają znaczny stopień niepełnosprawności.
Problem polega na tym, że w sprawie, którą rozpatrywał NSA, tylko matka spełniała ten wymóg. Ojciec miał umiarkowany poziom dysfunkcji. Tyle tylko że jak wskazywała skarżąca, stan jego zdrowia i schorzenia uniemożliwiają mu opiekę nad córką, i to na niej spoczywa ten obowiązek.
Negatywną decyzję gminy podtrzymało samorządowe kolegium odwoławcze (SKO).
Ich rozstrzygnięcia zostały uchylone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach (sygn. akt II SA/Ke 233/14), który uznał, że stosowanie wykładni językowej w przypadku art. 17 ust. 1a nie jest wystarczające, bo nie pozwala uwzględnić takiej sytuacji, gdy brak możliwości sprawowania opieki przez ojca ma obiektywny charakter.
Z wyrokiem nie zgodziło się SKO, które złożyło skargę kasacyjną do NSA, wskazując, że wspomniany przepis jest jasny i nie wymaga stosowania wykładni celowościowej. Jednak została ona oddalona. NSA podkreślił, że wprawdzie z ustawy jednoznacznie wynika, iż innym osobom świadczenie przysługuje tylko w określonych sytuacjach, ale w sprawie występują okoliczności, które w sposób obiektywny przemawiają za tym, aby odejść od wykładni językowej.
– Skarżąca sprawuje opiekę faktycznie nad trzema niepełnosprawnymi osobami – podkreślała Jolanta Rudnicka, sędzia NSA.
NSA podzielił też argumenty WSA w Kielcach, który zaznaczył, że odmowa świadczenia stałaby w sprzeczności z konstytucyjną zasadą sprawiedliwości społecznej oraz nakazem ochrony i opieki nad rodziną.
ORZECZNICTWO
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 lutego 2016 r., sygn. akt I OSK 1670/14.