Mający niskie dochody mogą starać się o świadczenia z pomocy społecznej. Samorząd może też przyznać opiekunom własne becikowe, wprowadzić ulgi dla rodzin wielodzietnych lub znieść opłaty za przedszkola.
Czy samorząd przyzna zasiłek na leki
Czytelniczka, która znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, chciałaby się ubiegać o dofinansowanie do zakupu leków. Czy gmina przyzna jej na ten cel zasiłek z pomocy społecznej?
Zasiłek celowy jest jednym ze świadczeń przysługujących w ramach pomocy społecznej, które mogą otrzymać osoby lub rodziny spełniające warunki ich przyznania. Najważniejszym z nich jest kryterium dochodowe, które wynosi odpowiednio 542 zł miesięcznie w przypadku osoby samotnej oraz 456 zł na osobę w rodzinie. Zasiłek celowy może być przyznany na pokrycie niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności można się o niego ubiegać na pokrycie częściowych lub całkowitych kosztów zakupu żywności, leków, leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także pogrzebu.
Przepisy nie określają, ile wynosi zasiłek celowy, a ponieważ jest finansowany z budżetu samorządu i jego przyznanie nie jest obowiązkowe dla wszystkich uprawnionych, to od jego zasobności zależy, jaką kwotę otrzyma osoba potrzebująca pomocy. Z powodu ograniczeń finansowych może też się zdarzyć, że nawet gdy spełnia kryterium dochodowe, to nie otrzyma zasiłku. Inaczej jest w przypadku zasiłku stałego i okresowego. Ten pierwszy otrzymuje osoba całkowicie niezdolna do pracy lub niezdolna z powodu wieku, a drugi przysługuje ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność oraz bezrobocie. Obydwa zasiłki są świadczeniami obligatoryjnymi, wyliczanymi jako różnica między dochodem osoby lub rodziny oraz odpowiednim kryterium. Pieniądze na ich wypłatę pochodzą z budżetu państwa.
Podstawa prawna
Art. 37–39 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.).
Czy ulgi dla wielodzietnych rodzin są obowiązkowe
Rodzice wychowują czworo dzieci. Dowiedzieli się, że w sąsiednim samorządzie takim jak oni opiekunom przysługują zniżki na bilety komunikacji miejskiej oraz na korzystanie z obiektów sportowych. Czy ich gmina również powinna obligatoryjnie takie wsparcie im zapewnić?
Każdy samorząd indywidualnie podejmuje decyzję o tym, czy będzie dodatkowo wspierał rodziny wielodzietne, czyli takie, które mają troje i więcej dzieci. Te gminy, które wprowadziły to rozwiązanie, oferują im karty dużych rodzin, uprawniające do różnego rodzaju zniżek. Te najczęściej stosowane przez gminy to bezpłatne lub tańsze przejazdy komunikacją miejską, ulgi w korzystaniu z miejskich obiektów sportowych, kin, teatrów oraz innych placówek oświatowo-kulturalnych. W niektórych samorządach do współpracy w ramach karty dużych rodzin przystąpiły też prywatne firmy, które wprowadziły zniżki na swoje usługi lub sprzedawane produkty.
Podstawa prawna
Art. 18 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.).
Czy gmina musi zapewniać opiekę żłobkową
Pani Lucyna od przyszłego roku wraca do pracy po urlopie macierzyńskim. Ze względu na niskie dochody jej oraz męża nie stać jej na wynajęcie opiekunki ani umieszczenie dziecka w prywatnym żłobku. Czy prowadzenie takiej placówki przez gminę jest zadaniem obowiązkowym?
Zakładanie oraz prowadzenie żłobków, a także innych instytucji przeznaczonych dla dzieci niemających skończonych 3 lat, czyli klubów dziecięcych oraz zatrudnianie dziennych opiekunów jest ich zadaniem własnym. To oznacza, że gmina nie musi mieć własnych placówek lub taką ich liczbę, których utrzymanie jest w stanie sfinansować z swojego budżetu oraz opłat pobieranych przez rodziców. Na podobnej zasadzie samorządy mogą, ale nie muszą dotować pobyt maluchów w prywatnych żłobkach i klubach dziecięcych. Ich ewentualne wprowadzenie może spowodować, że rodzice będą mniej płacić za umieszczenie w nich dziecka.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1 pkt 1 i art. 60 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. nr 45 poz. 235 z późn. zm.).
Czy gmina może znieść opłaty w przedszkolach
Wójt zdecydował się zlikwidować opłaty za korzystanie z opieki przedszkolnej. Obecnie za dodatkową każdą godzinę ustawowa opłata nie może przekroczyć złotówki. Czy rada gminy może w uchwale zwolnić opiekuna z płacenia za pobyt dziecka w takiej placówce?
Obecnie opłata za dodatkową godzinę maksymalnie może wynieść złotówkę. Z tego pięć godzin zajęć dziennie jest bezpłatnych i są one poświęcone na realizację podstawy programowej. Niemniej jednak radni mogą całkowicie lub częściowo zrezygnować z opłat za pozostawienie dziecka na dłużej niż trwa realizacja wspomnianej podstawy. Wprowadzenie takiego rozwiązania nie doprowadzi do obniżenia ustalonej dla samorządów dotacji z budżetu na funkcjonowanie przedszkoli.
Ponadto wójt może zwolnić rodziców w całości lub w części z opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego, na warunkach określonych przez radę gminy w uchwale. Na przykład z powodu niskich dochodów w rodzinie. W tym celu kierownik jednostki może upoważnić do udzielania tych zwolnień dyrektora przedszkola, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego – także dyrektora odpowiedniej szkoły podstawowej. Z kolei opiekunowie, którzy chcą z takiego zwolnienia skorzystać, powinni przedstawić w formie oświadczenia dane niezbędne do ustalenia takiego uprawnienia. Omawiane rozwiązanie może zastosować również prywatne przedszkole objęte powszechną rekrutacją, jeśli opłaty nie będą w nim wyższe niż jedna złotówka za dodatkową godzinę pobytu dziecka. Szef niepublicznej placówki może dokonywać tych zwolnień z opłat nawet w innych przypadkach od tych przewidzianych w uchwale rady gminy. W efekcie może np. wprowadzić zasadę, że jeśli dwoje dzieci z wielodzietnej rodziny uczęszcza do przedszkola, to bez względu na jej dochód opiekunowie też mogą być zwolnieni np. z części kosztów ich pobytu w omawianej placówce.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 4 ustawy z 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 827).
Czy będzie pomoc przy wyższych dochodach
W związku z nadchodzącą zimą czytelnik planuje złożenie wniosku o przyznanie mu dofinansowania do zakupu węgla. Czy mimo, że dochody jego rodziny przekraczają kryterium dochodowe, może otrzymać świadczenie na pokrycie kosztów takiego wydatku?
Jeżeli osoba lub rodzina osiąga dochody przekraczające ustawowe kryterium, a znajduje się w sytuacji wymagającej zaspokojenia niezbędnej potrzeby życiowej, to może złożyć wniosek o specjalny zasiłek celowy. Podobnie jak zasiłek celowy jest to jednak świadczenie fakultatywne, co oznacza, że każdy samorząd sam decyduje, jaką kwotę zamierza przeznaczyć na jego wypłatę, przepisy określają jedynie, że nie może być on wyższy niż kwota kryterium dochodowego dla osoby lub rodziny.
Podstawa prawna
Art. 41 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.).
Czy gmina dowiezie z niewielkiej odległości
Uczeń klasy III szkoły podstawowej mieszka we wsi oddalonej o dwa kilometry od jego najbliższej szkoły. Odległość ta przebiega przez ruchliwą drogę ekspresową. Czy jego opiekun może żądać od samorządu, aby ten zorganizował bezpłatny transport dziecku?
Gmina powinna tak zorganizować sieć szkół na swoim terenie, aby wszyscy uczniowie tam mieszkający nie mieli zbyt dużych odległości do pokonania. Na przykład droga dziecka z domu do szkoły w przypadku uczniów klas I–IV nie powinna przekroczyć 3 kilometrów. Z kolei w przypadku uczniów klas V–VI szkół podstawowych i gimnazjów odległość ta nie powinna być większa niż 4 kilometry.
Jeśli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, przekracza wymienione odległości, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej dla opiekunów.
W tegorocznej nowelizacji ustawy o systemie oświaty wprowadzono zasadę, że gminy będą też dowozić dzieci częściej. Na przykład przepisy zezwalają na taki transport, gdy droga dziecka z domu do szkoły jest niebezpieczna, bo np. prowadzi przez las lub ruchliwą trasę. Wtedy samorząd będzie je dowoził, nawet jeśli odległości do szkoły będą mniejsze od wskazanych powyżej. A to oznacza, że w omawianym przypadku może być zorganizowany dowóz, mimo że odległość jest krótsza od ustawowej. Regionalne izby obrachunkowe nie mogą już kwestionować wydatków na ten cel, bo ustawa dopuszcza takie rozwiązanie, jak dowożenie dzieci z niewielkich odległości ze środków gminy.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 9 ustawy z 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 827).
Art. 17 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).
Czy można też dostać samorządowe becikowe
Czytelniczka urodziła pierwsze dziecko. Zamierza złożyć w ośrodku pomocy społecznej wniosek o świadczenia rodzinne na dziecko oraz becikowe. Czy może otrzymać też dodatkową pomoc dla potomka finansowaną przez samorząd?
Oprócz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, czyli becikowego, oraz dodatku do zasiłku rodzinnego, również przysługującego po narodzinach potomka, opiekun może też otrzymać trzecie świadczenie związane z tym wydarzeniem. Jego przyznanie nie jest jednak obowiązkowe i jest finansowane z budżetu samorządu, a nie państwa. Wprowadzenie własnego becikowego wymaga podjęcia przez radnych gminy uchwały. Są w niej wskazywane jego wysokość oraz szczegółowe warunki uzyskania. Radni mogą np. uzależnić jego przyznanie od kryterium dochodowego lub wprowadzić wymóg związany z określonym czasem wcześniejszego zamieszkiwania na terenie samorządu.
Podstawa prawna
Art. 22a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.).