Cichy bohater przedsiębiorczości, czyli... leasing

Ostatnie miesiące i kwartały wskazują na niepewność gospodarczą i ostrożność przedsiębiorstw w ocenie ryzyka inwestycyjnego. W 2024 r. produkcja sprzedana branży maszyn i urządzeń w Polsce wyniosła 69,1 mld zł, co oznacza spadek o 4,4 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim (72,3 mld zł) – wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. Wyroby tej branży stanowią fundament niemal wszystkich segmentów przemysłu, budownictwa, transportu i rolnictwa. W polskich przedsiębiorstwach utrzymuje się niska skłonność do inwestowania. Stopa inwestycji w 2024 r. wyniosła zaledwie 17,4 proc. PKB (celem powinien być poziom co najmniej 25 proc.), co plasuje Polskę na 23. miejscu w UE.

Wskaźnik PMI, pokazujący perspektywy wzrostu gospodarczego i dający wgląd w przyszłą kondycję gospodarki, także sygnalizuje dość zachowawcze podejście przedsiębiorstw do inwestycji. Przez ponad 31 miesięcy wskaźnik ten utrzymywał się u nas poniżej granicy 50 pkt, sygnalizując przewagę obaw nad optymizmem co do perspektyw rynkowych.

W tym kontekście leasing jawi się jako dobre narzędzie umożliwiające przedsiębiorcom dostęp do nowoczesnych technologii, maszyn i pojazdów bez konieczności angażowania dużych środków własnych. Badania Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EIB Investment Survey) pokazują, że choć 78 proc. polskich firm deklaruje satysfakcję ze skali inwestycji, to ok. 20 proc. wskazuje na lukę inwestycyjną, a dominującą formą tego typu działań pozostaje wymiana zastępcza maszyn i sprzętu. Remedium na to może być leasing, który pozwala nie tylko rozłożyć koszty modernizacji infrastruktury w czasie, ale także finansować inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE), technologie zeroemisyjne czy sprzęt do recyklingu, wspierając cele zrównoważonego rozwoju.

Wyzwania rozwojowe

Dostęp do nowoczesnych maszyn, technologii cyfrowych i pojazdów jest jednym z kluczowych czynników podnoszących produktywność przedsiębiorstw. Badania Bain & Company wskazują, że producenci maszyn i urządzeń korzystający ze sztucznej inteligencji (AI), narzędzi cyfrowych oraz rozwiązań wspierających gospodarkę obiegu zamkniętego mogą zwiększyć produktywność nawet o 30–50 proc. Jak informuje Polski Instytut Ekonomiczny, w Polsce zaledwie 5,9 proc. firm zatrudniających 10 lub więcej pracowników używa AI, podczas gdy średnia UE wynosi 13,5 proc. Równocześnie ponad połowa mikro i małych przedsiębiorstw nie traktuje inwestycji w AI jako istotnych, mimo że te firmy odpowiadają za 45,3 proc. PKB i stanowią ponad 99 proc. wszystkich firm w kraju.

To jeszcze nie koniec problemów. Dochodzą bowiem wysokie koszty energii, ciągle niski poziom inwestycji w badania i rozwój, w OZE czy w nowoczesne parki maszynowe. Za tym idzie słaba automatyzacja produkcji. W połączeniu z brakami kadrowymi w wielu gałęziach przemysłu, powoduje to, że konkurencyjność naszej gospodarki na tle Europy Zachodniej jest wciąż niska.

Potrzebujemy więcej inwestycji w maszyny, specjalistyczny sprzęt, linie produkcyjne, musimy zwiększyć automatyzację produkcji. Tak może się stać m.in. dzięki dotacjom i grantom, z których korzystają firmy. Jednak programy grantowe często wyłączają leasing jako formę finansowania inwestycji. A to dlatego, że granty w większości służą pokryciu faktycznych kosztów zakupu aktywów, które stają się później własnością przedsiębiorstwa. Leasing natomiast, szczególnie operacyjny, nie powoduje przeniesienia własności, daje jedynie prawo do użytkowania.

Otwieranie możliwości

Jak pokazują dane Związku Polskiego Leasingu, całkowita wartość aktywnego portfela branży leasingowej w pierwszej połowie tego roku wynosiła 223 mld zł. Była o 6 proc. większa niż rok wcześniej. W pierwszej połowie 2025 r. branża leasingowa sfinansowała inwestycje przedsiębiorców na poziomie 56,7 mld zł. Główną siłą napędową jest finansowanie zakupów pojazdów lekkich, choć jednocześnie rośnie popyt na finansowanie aut ciężarowych.

Leasing jest korzystną formą finansowania wszędzie tam, gdzie przedsiębiorca chce uniknąć dużych nakładów kapitałowych na start, które są szczególnie ważne w kontekście firm dopiero rozpoczynających cyfrową transformację. To również możliwość finansowania najnowszych maszyn produkcyjnych, pojazdów elektrycznych, źródeł pozyskiwania energii czy zaawansowanych systemów IT. Firmy mogą inwestować w instalacje fotowoltaiczne, magazyny energii czy pompy ciepła, rozkładając koszty inwestycji w czasie i zmniejszając obciążenie swoich budżetów. Co więcej, tego typu inwestycje obniżają koszty operacyjne przedsiębiorstw.

Nie mamy już odwrotu od nowoczesnych technologii i OZE. Coraz częściej zwracają na to uwagę konsumenci, a i przepisy regulacyjne wymuszają na firmach odpowiedzialność środowiskową. To nie tylko wyraz dbałości o przyszłe pokolenia, ale też zysk dla firmy, bo te czynniki w dłuższej perspektywie stają się jednymi z kluczowych przy konkurencyjności firm na rynku krajowym i europejskim.

Skala finansowania ruchomości leasingiem w Polsce pokazuje, że jest to istotny element gospodarki. Leasing umożliwia przedsiębiorstwom inwestycje tam, gdzie ryzyko kredytowe lub wymogi kapitałowe mogłyby je powstrzymać.
Mimo że dziś nastroje inwestycyjne są ostrożne, dane Europejskiego Banku Inwestycyjnego pokazują przyszłość w jaśniejszych barwach. Bowiem prognozy mówią, że ok. 40 proc. polskich firm w najbliższych trzech latach planuje wymianę istniejących maszyn i sprzętu, a priorytet ten realizowany jest często właśnie z pomocą leasingu. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą utrzymać konkurencyjność i wprowadzać innowacje bez nadmiernego obciążania budżetu.

Leasing to nie tylko mechanizm finansowy, ale w wielu przypadkach strategiczny partner dla firm umożliwiający rozwój, innowacje i transformację w warunkach ograniczonego ryzyka finansowego. W obliczu niskiej stopy inwestycji w Polsce, utrzymującej się ostrożności przedsiębiorców i rosnących wymogów środowiskowych, jego rola będzie rosła. Ta forma finansowania pozwala nie tylko modernizować park maszynowy i cyfryzować procesy, ale także realizować cele zrównoważonego rozwoju, wspierać OZE, gospodarkę obiegu zamkniętego i zeroemisyjny transport.

Warto pamiętać, że wciąż istnieje przestrzeń do rozwoju tego rynku, zwłaszcza w kontekście integracji z funduszami unijnymi i lepszego informowania przedsiębiorców o korzyściach płynących z leasingu. Patrząc na skalę finansowania i jego wpływ na gospodarkę, leasing można uznać za prawdziwego „cichego bohatera” polskiej przedsiębiorczości.©℗