Zgodnie z projektem (nr z wykazu: UC71) krajowe przepisy wdrażające unijny akt w sprawie sztucznej inteligencji (AI Akt) nie będą miały zastosowania do działalności Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) i Agencji Wywiadu (AW) w zakresie ich zadań związanych z bezpieczeństwem państwa i porządkiem konstytucyjnym (z wyjątkiem systemów AI wysokiego ryzyka) oraz do działalności Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego. Ponadto ustawa nie obejmie spraw związanych z obroną narodową.

Dlaczego służby wywiadowcze nie będą objęte przepisami o AI?

Resort cyfryzacji uzasadnia, że wyłączone obszary „są kluczowe dla stabilności i ochrony państwa, dlatego wymagają specjalnych procedur i środków”. Te specyficzne regulacje dotyczące obrony narodowej i bezpieczeństwa wewnętrznego „mogą nie być kompatybilne z ogólnymi przepisami dotyczącymi sztucznej inteligencji” – argumentuje MC.

W uwagach do nowej wersji projektu MSWiA wskazuje jednak na potrzebę uzupełnienia katalogu wyłączeń o policję – w zakresie spraw wewnętrznych (ochrony bezpieczeństwa i porządku). Jak podkreśla, stosowanie systemów sztucznej inteligencji w pozostałej działalności policji nadal miałoby podlegać projektowanej przez MC ustawie.

Resort spraw wewnętrznych zgłaszał już taką propozycję na wcześniejszym etapie prac rządowych. Nie została ona jednak uwzględniona. Projektodawca wyjaśnił wtedy, że stanowiłoby to kolizję z przepisami AI Aktu, „które wskazują obszary z zakresu bezpieczeństwa publicznego objęte przepisami dot. systemów AI wysokiego ryzyka”.

Czy wyłączenie policji spod ustawy może kolidować z AI Aktem?

W ocenie MSWiA argument o kolizji jest niejasny, gdyż AI Akt to unijne rozporządzenie, które „jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich”, więc wyłączenie policji spod projektowanej ustawy krajowej „nie będzie oznaczało braku zastosowania przepisów” AI Aktu do spraw wewnętrznych, „lecz jedynie brak zastosowania w tym zakresie przepisów projektowanej ustawy”.

Do kwestii stosowania przepisów ustawy o systemach sztucznej inteligencji wobec służb odniosła się też Konfederacja Lewiatan, która pozytywnie ocenia doprecyzowanie katalogu wyłączeń w nowej wersji projektu, ale jednocześnie dopytuje się, czy przewidywane są „jakiekolwiek mechanizmy nadzoru nad stosowaniem” systemów AI w działalności służb wyłączonej spod projektowanej ustawy. „Niezbędne jest wskazanie, czy wprowadzone zostaną odpowiednie gwarancje instytucjonalne zapewniające choćby minimalny poziom kontroli demokratycznej nad wykorzystaniem AI przez służby w newralgicznych obszarach” – podkreśla Lewiatan.

Odnosząc się do wcześniejszych uwag, resort cyfryzacji sygnalizował, że po przyjęciu obecnie procedowanej ustawy powinny zacząć się prace nad kolejną. Ma ona dotyczyć stosowania przepisów AI Aktu w zakresie systemów wysokiego ryzyka i zakazanych praktyk.