Można się ubezpieczyć na wypadek kontroli fiskusa

Firmy od zawsze zwracają uwagę na ryzyko, od zawsze bowiem prowadzenie biznesu z ryzykiem się wiązało. Tak jest również dzisiaj i nie ma co liczyć na to, że kiedyś będzie inaczej.

Natomiast trzeba pamiętać, że ryzyko zmienia swój charakter, pojawiają się również jego nowe rodzaje. Przykładem są chociażby wszelkie ryzyka związane z nowymi technologiami, systemami informatycznymi, cyberzagrożeniami, ale też chodzi o ryzyko trwałej zmiany klimatu. Oczywiście mamy też ryzyka, które zawsze towarzyszyły biznesowi, takie jak związane z błędami podatkowymi. Przy czym te ostatnie, szczególnie w Polsce, zmieniają swój charakter.

Z punktu widzenia ubezpieczyciela chodzi o taki rodzaj ryzyka, którym można zarządzać i które można ubezpieczyć. W obszarze podatków to przede wszystkim ryzyko błędów i nieprawidłowości w rozliczeniach. Nie trzeba tłumaczyć właścicielom firm, co się dzieje, jeżeli szczególnie po dłuższym upływie czasu kontrola podatkowa wykryje nieprawidłowości. Wiąże się to oczywiście z reperkusjami o charakterze finansowym, ale również z ryzykiem reputacyjnym. Jest to spore zagrożenie dla firmy. Czyli, upraszczając, mówię o błędach, nieprawidłowościach i negatywnych wynikach kontroli podatkowych.

Patrzymy na firmę i ryzyko podatkowe z dwóch perspektyw. Po pierwsze, uważamy, że trzeba zadbać o samą firmę, jej bezpieczeństwo podatkowe. Bezpośrednio zarządzanie ryzykiem w tej kwestii jest zadaniem, które należy do samego przedsiębiorstwa. Natomiast rozwiązanie ubezpieczeniowe polega na tym, że jeżeli już w firmie zacznie się kontrola podatkowa, co więcej taka, która może potencjalnie przynieść negatywny wynik, wówczas ubezpieczenie zapewnia pomoc doradców podatkowych, prawników, ekspertów z zakresu prawa podatkowego po to, żeby wynik kontroli był jak najlepszy z perspektywy podatnika. Chodzi o dbałość o wynik kontroli podatkowej.

W logikę tego ubezpieczenia jest wpisana – i jesteśmy na to przygotowani – możliwość podjęcia sporu z fiskusem. Wówczas ubezpieczenie obejmuje udział doradców podatkowych jako reprezentantów podatnika, aż do poziomu Naczelnego Sądu Administracyjnego włącznie. Wszystko to składa się na pierwszy obszar odpowiedzialności firmy za podatki.

Natomiast w drugim obszarze chodzi o pracowników pionu finansowo-księgowego, którzy odpowiadają za prawidłowe rozliczenia podatkowe. Osoby te są narażone na odpowiedzialność o charakterze cywilnoprawnym, ale również karnoskarbowym. Idzie o sytuacje, kiedy z jednej strony wynik kontroli podatkowej byłby negatywny, czyli stwierdził jakieś uchybienia w zakresie rozliczeń w firmie, ale z drugiej strony dałoby się przypisać pracownikom odpowiedzialność za te nieprawidłowości. Na przykład z tytułu błędów w nadzorze nad obszarem podatkowym czy w rozliczeniach.

Wówczas polisa ubezpieczeniowa dla pracowników firmy obejmuje swoim zakresem odpowiedzialność cywilną i karną skarbową.

W ostatnich latach ten spadek jest już dość powolny. Natomiast my zwracamy uwagę na to, że zmienił się zupełnie charakter i ryzyko związane z kontrolą podatkową. Dlatego, że zmiany przede wszystkim dotyczą zakresu danych, informacji o transakcjach firmy, jaką dysponuje fiskus.

Tak naprawdę kontrola trwa nieustająco, bez bezpośredniego udziału podatnika. Dane na jego temat są nieustająco analizowane. Obecnie fiskus dysponuje narzędziami, które w sposób automatyczny typują potencjalne nieprawidłowości u danego podatnika. W związku z tym, inaczej niż kiedyś, kontrola już nie ma charakteru losowego, ale celowany.

Poza tym przeobraża się charakter prawny i reżim prawny kontroli. Zmieniają się po pierwsze proporcje na rzecz kontroli celno-skarbowych kosztem podatkowych. Różnica polega przede wszystkim na tym, że kontroler dysponuje większą paletą narzędzi. Warto chociażby wspomnieć o tym, że takie kontrole można wszczynać bez uprzedniego zawiadomienia podatnika, nie ma on więc czasu, żeby się przygotować. Wyraźnym, widocznym w ostatnim czasie trendem jest większa liczba tzw. czynności sprawdzających. Chodzi o krótkie, mało sformalizowane czynności wykonywane przez urzędy, wyjaśnienia . Mogą one spowodować wszczęcie kontroli podatkowej. Nie powinno się więc nie doceniać odpowiedzi udzielanych w ramach czynności wyjaśniających, zawsze wymagają one analizy.

Reprezentuję towarzystwo ubezpieczeniowe, i jesteśmy głęboko przekonani, że każdym ryzykiem w firmie da się zarządzać.

Przede wszystkim trzeba się przygotować do kontroli. Z naszych obserwacji wynika, że specjaliści z pionów finansowo-księgowych są dobrze przygotowani do prowadzenia bieżących rozliczeń. Natomiast kontrola to rodzaj kryzysu w firmie, sytuacji nadzwyczajnej, która wymaga innego podejścia, innego myślenia i przede wszystkim innego doświadczenia. Często pracownikom tych pionów brakuje takiego doświadczenia.

W związku z tym uważamy, że w firmie przede wszystkim powinny istnieć procedury na wypadek wszczęcia kontroli. Nie możemy ryzykować w biznesie improwizacji, która zawsze powoduje chaos, a czasami wręcz panikę. Potrzebne jest dobre przygotowanie w postaci procedur, wcześniejszego przemyślenia, co kto robi, za co odpowiada w razie kontroli.

Druga rzecz to zadbanie o dostęp do odpowiednich specjalistów. I tu znowu kłania się ubezpieczenie pomocy podatkowej, czyli polisa, która z góry zapewnia dostęp do niej w sytuacji kryzysowej, jaką jest kontrola. Doradcy podatkowi, współpracując z klientem, ustalają m.in. strategię prowadzenia sporu podatkowego oraz reprezentują podatnika.

Wnosimy to, co możemy jako ubezpieczyciel. Natomiast podkreślamy, że sam klient powinien się również przygotować do kontroli.

Jest jeszcze jeden ciekawy aspekt, psychologiczny. Gdy rozmawiamy np. z szefami pionów księgowych, mówią, że wręcz obawiają się osamotnienia w czasie kontroli skarbowej. W jej trakcie podlegają dużym obciążeniom. Tym bardziej więc dobre przygotowanie w postaci procedur czy ubezpieczenia, zapewnienia sobie dostępu do specjalistów może dać spokój umysłu.

Można suchą stopą przejść przez kontrolę.

Nie patrzmy tylko na procedury od strony formalnej. Firmy to przede wszystkim ludzie. I o tym również trzeba pamiętać. Ubezpieczenie, o którym rozmawiamy, zapewnia spokój pracownikom, który też jest wiele wart.

To prawda, aczkolwiek nie należy przeceniać czy nadmiernie obawiać się jakichś drobnych spraw, które wyjdą w kontroli. Myślę, że trzeba patrzeć na nie na zasadzie strat, które są nieuniknione przy prowadzeniu biznesu. Mówimy raczej o zdarzeniach, o wynikach kontroli, które mogą wręcz zachwiać biznesem. Na tym przede wszystkim chcemy się skupiać.

Tak, z jednej strony podkreślamy, że trzeba się przygotować, dysponować specjalistami, a jeśli wchodzi się na ścieżkę sporu, to bronić swojej racji. Natomiast z drugiej strony trzeba mieć świadomość tego, że rzeczywiście nie każdy spór z różnych powodów da się wygrać.

Nasze ubezpieczenie zostało stworzone we współpracy z doradcami podatkowymi z EY, którzy od lat wygrywają różnego rodzaju rankingi w Polsce, jeśli chodzi o usługi w zakresie obsługi sporów podatkowych. Niemniej jednak, mimo całego wysiłku, który zostanie włożony przez prawników z EY w prowadzenie sporu, nigdy nie ma gwarancji, że wynik będzie pozytywny dla podatnika. Stąd właśnie pojawiają się obawy o osobistą odpowiedzialność pracowników pionu finansowo-księgowego, szczególnie w sytuacji, kiedy negatywny wynik kontroli zostanie powiązany z ich uchybieniem zawodowym.

Tak, rzeczywiście sporo mówimy i wiele uwagi poświęcamy aspektom osobistym, rozumiejąc, na jaki stres są narażeni pracownicy. Dla nich często jest to sytuacja nowa, nie wiedzą, czego się spodziewać. Kiedy kontrola jest wszczynana, często z pracownikami naszego klienta przeprowadzamy symulowane przesłuchania, również po to, żeby dobrze ich przygotować właśnie od strony psychologicznej, zapewnić spokój umysłu.

Partner

Czytaj więcej w Dodatku DGP | Finansowanie i ubezpieczenia dla firm