Jakie obowiązki środowiskowe mają małe i średnie firmy z różnych branż?

Prowadzę wraz z członkami mojej rodziny warsztat stolarski. Mamy wątpliwości, czy nasza działalność rzeczywiście podlega przepisom o ochronie środowiska. Produkujemy głównie meble na zamówienie, a odpady takie jak trociny czy resztki drewna wykorzystujemy jako opał. Czy to oznacza, że musimy zgłaszać się do jakiegoś rejestru albo prowadzić ewidencję odpadów?

Małe i średnie przedsiębiorstwa często nie mają świadomości, że ich działalność, choć lokalna i pozornie nieszkodliwa, może wiązać się z licznymi obowiązkami wynikającymi z przepisów prawa ochrony środowiska. Wytwarzanie odpadów, emisja spalin czy nawet korzystanie z zasobów wody to przykłady działań, które mogą wiązać się z obowiązkami rejestracyjnymi, ewidencyjnymi lub nawet uzyskiwaniem stosownych pozwoleń.

Podmioty korzystające ze środowiska

Na jakie podmioty przepisy prawa nakładają obowiązki w zakresie ochrony środowiska? Aby to ustalić, należy zweryfikować, czy dana działalność jest kwalifikowana jako korzystanie ze środowiska. A zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 20 prawa ochrony środowiska podmiotem korzystającym ze środowiska jest:

a) przedsiębiorca w rozumieniu przepisów prawa przedsiębiorców (dalej: p.p.) oraz przedsiębiorca zagraniczny w rozumieniu przepisów ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

b) jednostka organizacyjna niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu p.p.,

c) osoba fizyczna niebędącą podmiotem, o którym mowa w lit. a, korzystająca ze środowiska w zakresie wymagającym pozwolenia (np. osoba wykonująca działalność niezarejestrowaną).

Z powyższych regulacji wynika, że znaczna większość prowadzonych działalności gospodarczych spełnia kryteria podmiotu korzystającego ze środowiska.

Decyduje charakter działalności

Zakres obowiązków środowiskowych zależy od charakteru działalności danego przedsiębiorstwa. Są to m.in.:

▶ Rejestracja w BDO

BDO, czyli Rejestr Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami, to system, w którym przedsiębiorcy muszą rejestrować działalność.

Do rejestracji w BDO zobowiązane są firmy, które:

• wytwarzają odpady inne niż komunalne,
• wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach (np. sklepy internetowe),
• importują towary lub sprzęt elektryczny.

Za nieprzestrzeganie obowiązku rejestracji w BDO Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska może nałożyć na firmę karę administracyjną wynoszącą nawet 1 mln zł.

▶ Ewidencja i gospodarowanie odpadami

Każde przedsiębiorstwo jest odpowiedzialne za odpady, które wytwarza. Dotyczy to zarówno ich segregacji, jak i odpowiedniego przekazania do utylizacji. Do najważniejszych obowiązków w zakresie gospodarowania odpadami należą:

• ewidencja odpadów ‒ w systemie BDO należy prowadzić szczegółową dokumentację dotyczącą rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów;
• przekazywanie odpadów ‒ wyłącznie tym firmom, które mają odpowiednie zezwolenia na ich odbiór i przetwarzanie;
• składanie co roku raportów dotyczących gospodarowania odpadami.

▶ Odpady niebezpieczne

Jeśli firma je wytwarza (np. chemikalia, akumulatory), to zgodnie z przepisami musi spełniać dodatkowe wymagania dotyczące przechowywania, transportu i utylizacji takich odpadów. Należy przestrzegać surowych norm, aby uniknąć kar oraz minimalizować ryzyko dla środowiska.

▶ Gospodarka wodno-ściekowa

Działalność przedsiębiorstw może znacząco wpływać na jakość i ilość zużywanej wody oraz odprowadzanych ścieków. Aby zminimalizować negatywne skutki dla środowiska, firmy muszą spełnić określone wymagania:

• te korzystające z wód powierzchniowych lub podziemnych, np. w procesach produkcyjnych ‒ uzyskać pozwolenie wodnoprawne;
• odprowadzające ścieki ‒ zadbać o ich odpowiednie oczyszczanie lub przekazywanie ich do sieci kanalizacyjnej zgodnie z wymaganiami przepisów.

Ponadto przedsiębiorstwa te muszą składać do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie raporty dotyczące korzystania z wód oraz odprowadzania ścieków.

▶ Ochrona powietrza

Firmy emitujące zanieczyszczenia do atmosfery muszą przestrzegać norm ochrony powietrza, aby minimalizować negatywny wpływ swojej działalności.

Te, które emitują pyły lub gazy (np. w wyniku spalania paliw), muszą uzyskać odpowiednie pozwolenie na emisję zanieczyszczeń do powietrza. A emisja zanieczyszczeń wiąże się z obowiązkiem wniesienia opłat, których wysokość zależy od ilości i rodzaju emitowanych substancji. Ponadto przedsiębiorstwa są zobowiązane do składania rocznych raportów o emisjach do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).

▶ Recykling opakowań

Firmy wprowadzające na rynek produkty w opakowaniach są zobowiązane do zapewnienia odpowiedniego recyklingu tych materiałów. Muszą też m.in. składać sprawozdania dotyczące liczby wytwarzanych opakowań oraz podjętych działań recyklingowych.

Jeśli firma nie spełni wymogów recyklingowych, to musi uiścić opłatę produktową. ©℗