Nasza spółka jest zainteresowana licytacją komorniczą gruntu. By w niej uczestniczyć, musimy jednak wpłacić rękojmię – ok. 20 tys. zł. Czy stracimy ją, jeśli wycofamy się np. przed licytacją albo podczas niej? Istnieje ryzyko, że nie uzyskamy kredytu na cały zakup, a decyzja banku ma zapaść w dniu licytacji.

Rękojmia stanowi zabezpieczenie na wypadek niewykonania warunków licytacyjnych co do zapłaty ceny nieruchomości przez licytanta, na rzecz którego sąd udzielił przybicia. Celem jej jest także wyeliminowanie z licytacji osób, które lekkomyślnie przystąpiły do przetargu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 lutego 2014 r., sygn. akt V CSK 172/13). Przesłanki utraty prawa do rękojmi są określone w art. 969 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z nim:

  • jeżeli nabywca nie wykonał w terminie warunków licytacyjnych co do zapłaty ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia wygasają. Uiszczona część ceny jest zwracana. Te następstwa stwierdza sąd postanowieniem, na które przysługuje zażalenie;
  • od nabywcy nieskładającego rękojmi, który nie wykonał warunków licytacyjnych, ściąga się rękojmię w trybie egzekucji należności sądowych;
  • z rękojmi utraconej przez nabywcę lub od niego ściągniętej pokrywa się koszty egzekucji związane ze sprzedażą, a reszta wchodzi w skład sumy uzyskanej w egzekucji albo jeżeli egzekucja została umorzona, jest przelewana na dochód Skarbu Państwa.

A zatem z utratą rękojmi musi liczyć się ten licytant, któremu sąd udzielił przybicia. Z kolei ten, który nie uzyskał tego przybicia, nie utraci rękojmi, gdy będzie chciał się wycofać np. w trakcie przetargu. Założenie to potwierdza doktryna. Profesor dr hab. Janusz Jankowski oraz prof. dr hab. Sławomir Cieślak (autorzy „Kodeksu postępowania cywilnego”. Tom II. Komentarz. Art. 730–1217. Wyd. 4, Warszawa 2024 r. stwierdzili m.in., że: „w świetle art. 963 należy uznać za dopuszczalny wcześniejszy zwrot rękojmi tym licytantom, którzy nie mają szans na uzyskanie przybicia i nie chcą czekać do wydania postanowienia o przybiciu. W takim przypadku, licytant powinien oświadczyć, iż odstępuje od przetargu. Nie ma bowiem wątpliwości, że można odstąpić od przetargu w każdym momencie licytacji i wówczas rękojmia podlega niezwłocznemu zwrotowi.Licytant może w dowolnym momencie odstąpić od przetargu, jeżeli nie złożył żadnej oferty bądź jego oferta została odrzucona (art. 976) lub przestała wiązać (art. 978 par.3)”.

W podanym stanie faktycznym należy przyjąć, że ewentualnie nieuzyskanie kredytu przez spółkę nie będzie przeszkodą w odzyskaniu rękojmi, o ile nie uzyska ona przybicia udzielanego przez sąd. A zatem spółka może się wycofać z przetargu, nawet w jego trakcie, nie ryzykując utraty środków. Komornik musi wtedy zwrócić rękojmię niezwłocznie. ©℗