Nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest wymuszona koniecznością wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego definicji budowli (sygn. akt SK 14/21). Do projektu przygotowanego przez Ministerstwo Finansów odniosły się już zarówno gminy, dla których podatek od nieruchomości jest jednym z filarów budżetu, jak i inne środowiska, reprezentujące obecnych bądź potencjalnych podatników.
Dochody z podatku od nieruchomości stanowią dla gmin jedno z podstawowych i stabilnych źródeł dochodu. Dla przykładu dochody z tego tytułu stanowią np. w miastach na prawach powiatu 18 proc. dochodów własnych ogółem (z czego ok. 30 proc. może dotyczyć budowli). Zatem wyrok, który obliguje Ministerstwo Finansów do stworzenia nowej definicji, jest niezwykle ważny dla budżetów gmin.
Postulaty samorządów
Propozycja przedstawiona przez ministerstwo została udostępniona do konsultacji m.in. organizacjom samorządowym oraz gremiom reprezentującym organ podatkowy w gminach. W swoim zasadniczym przesłaniu projekt został oceniony pozytywnie, gdyż zgodnie z oczekiwaniami proponuje się w nim odejście od definicji budowli przewidzianej w prawie budowlanym na rzecz stworzenia autonomicznej definicji wraz z katalogiem konkretnych obiektów.
Środowisko samorządowe przesłało do Ministerstwa Finansów uwagi odnośnie do przedstawionego projektu. W ostatnich z nich postulowano m.in. wprowadzenie zapisu, że budynek jest obiektem niebędącym budowlą. Pozwoliłoby to określić relację pomiędzy przedmiotami opodatkowania. Wskazano również, że należy usunąć z definicji zapis: „z użyciem wyrobów budowlanych”. Za niezbędne uznano także wprowadzenie zapisu: „wykonane lub zmontowane w określonym miejscu”. W dalszych punktach zaproponowano zapisy doprecyzowujące definicję, w tym również uzupełnienie załącznika z wykazem budowli.
Ministerstwo zaakceptowało większość z przedstawionych propozycji. Nie wyraziło jednak zgody na uzupełnienie załącznika z katalogiem obiektów o te, które nie są teraz wskazane w prawie budowlanym jako przykłady budowli, gdyż mogą one podlegać opodatkowaniu jako budowle w ramach kategorii obiektów wymienionych w załączniku bądź też na podstawie samej definicji przygotowanej na potrzeby nowego brzmienia ustawy. W ramach dalszych konsultacji odbyła się konferencja uzgodnieniowa, jednak nadal wiele uwag samorządów nie zostało uwzględnionych, jak np. kwestia opodatkowania kontenerów i hal namiotowych. Samorządy oczekują więc, że prace nad projektem będą kontynuowane.
Projekt zmierza do ograniczenia możliwości interpretacyjnych definicji budowli. Każda zmiana, która zmniejsza pole do interpretacji i konkretyzuje przedmiot opodatkowania, z punktu widzenia przejrzystości przepisów jest korzystna, zarówno dla samorządowych organów podatkowych, jak i samych podatników. Minimalizuje bowiem możliwość wyłączenia poszczególnych obiektów z opodatkowania, jak również nieuzasadnione rozszerzenia ich katalogu. Taki był zamysł ustawodawcy, który poprzez wyrok TK wskazał na konieczność stworzenia precyzyjnej i autonomicznej definicji.
Skutki zmian
Do projektu stanowiska przesłały również ministerstwa, przedstawiając propozycje doprecyzowania zapisów i zwracając uwagę na skutki finansowe. Ze względu na ważność tematu jest on stałym „gościem” w mediach samorządowych. Jednak trudno odnieść się do tych informacji medialnych, w których mowa o tragicznych skutkach finansowych po stronie podatników w przypadku przyjęcia proponowanego projektu, który – przypominam – w swoim przesłaniu jest zgodny z wyrokiem TK.
Wydaje się, że pewną nadinterpretacją, która pojawiła się w mediach branżowych, jest stwierdzenie, iż skutkiem nowelizacji przepisów będzie zablokowanie inwestycji w infrastrukturę sportową ze względu na wzrost podatku od nieruchomości od takich obiektów o 250 proc. W znacznej mierze właścicielem obiektów sportowych są samorządy bądź jednostki sektora finansów publicznych, które z tej racji nie są podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą. Wiele obiektów sportowych to własność spółek JST, które współfinansują ich działalność albo korzystają z ulg podatkowych leżących w kompetencji organów JST.
W podobnym tonie ocenia projekt branża energetyczna, argumentując, że zmiana doprowadzi do znaczącego wzrostu obciążeń podatkowych dla operatorów dystrybucji energii elektrycznej. Dla przypomnienia zatem – zadaniem samorządów jest realizacja celów publicznych mieszkańców z danego obszaru (gminy, miasta, województwa). Podatek od nieruchomości stanowi opłatę za korzystanie z infrastruktury na tym terenie. Dochody z tego tytułu z kolei umożliwiają utrzymanie i rozwój tej infrastruktury.
Przy okazji tej szerokiej dyskusji należałoby przypomnieć, że zaproponowana przez Ministerstwo Finansów, również w tym projekcie ustawy, zmiana, która ujednolici stawkę dla garaży wielostanowiskowych w budynkach wielomieszkaniowych wyodrębnionych jako samodzielne nieruchomości lokalowe oraz garaże niewyodrębnione, będące elementem całego budynku – pomniejszy dochody samorządów i nie wywoła już takich emocji po stronie podatników.
Głównym zadaniem projektowanej nowelizacji jest przede wszystkim uporządkowanie przepisów tak, aby zminimalizować obszar interpretacji. Jesteśmy na finiszu prac i warto przy tak trudnym temacie i dużych emocjach pochylić się nad wypracowaniem konsensusu. Przestrzeń do tego została przez Ministerstwo Finansów przygotowana.©℗
