Choć gmina dysponuje środkami spółki z zabezpieczenia wykonania umowy, nie może jej zwolnić z wadium

Urząd gminy wezwał naszą spółkę do wniesienia wadium 10 tys. zł w przetargu na sprzedaż gruntu. Spółka ma jednak złożone na rachunku gminy zabezpieczenie wykonania umowy, w ramach której prowadzi przebudowę ulicy. Czy w tej sytuacji przepisy nie przewidują zwolnienia z wadium?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy uwzględnić odrębność wspomnianego wadium w przetargu na zbycie nieruchomości samorządowej od zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

W art. 449 prawa zamówień publicznych (dalej: p.z.p.) wskazano, że wspomniane zabezpieczenie służy pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Wnosi się je przed zawarciem umowy, chyba że ustawa stanowi inaczej lub zamawiający określi inny termin w dokumentach zamówienia. Z kolei w art. 450 p.z.p. postanowiono, że zabezpieczenie może być wnoszone, według wyboru wykonawcy, w jednej lub w kilku następujących formach:

• pieniądzu (zabezpieczenie wykonawca wpłaca przelewem na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego),
• poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym,
• gwarancjach bankowych,
• gwarancjach ubezpieczeniowych,
• poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (np. przez fundusze poręczeniowe).

Gwarancje i warunki do spełnienia

A zatem, jak należy wnioskować z powyższego, głównym celem mechanizmu zapewnienia wykonania umowy jest zabezpieczenie interesów zamawiającego (np. gminy) w związku z realizacją przez wykonawcę umowy, która np. może być wykonywana wadliwie. Istotą wspomnianego mechanizmu jest jego skuteczność w określonej perspektywie czasowej.

Natomiast wadium wnoszone w procedurze nabycia nieruchomości również ma dla samorządu znaczenie gwarancyjne, ale już w innym kontekście – dotyczy nabycia mienia przez spółkę. W tym zakresie kluczową rolę odgrywają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości (dalej: rozporządzenie). Z par. 4 rozporządzenia wynika m.in., że w przetargu mogą brać udział osoby, które wniosą wadium w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu o przetargu.

Właściwy organ ustala wysokość wadium, które nie może być niższe niż 5 proc. ceny wywoławczej ani wyższe niż 20 proc. tej ceny. Zabezpieczenie to może być wnoszone w pieniądzu, obligacjach Skarbu Państwa lub papierach wartościowych dopuszczonych do obrotu publicznego. Właściwy organ wskazuje w ogłoszeniu o przetargu przynajmniej jedną formę wniesienia wadium. Komisja przetargowa przed otwarciem przetargu stwierdza wniesienie wspomnianego zabezpieczenia przez uczestników przetargu. Wyznaczony termin wniesienia wadium powinien zostać ustalony w taki sposób, aby umożliwiał komisji przetargowej stwierdzenie ‒ nie później niż trzy dni przed przetargiem ‒ że je wniesiono. Co więcej, wadium zwraca się niezwłocznie po odwołaniu albo zamknięciu przetargu, z zastrzeżeniem par. 4 ust. 8 rozporządzenia, jednak nie później niż przed upływem trzech dni od dnia, odpowiednio:

• odwołania przetargu,
• zamknięcia przetargu,
• unieważnienia przetargu,
• zakończenia przetargu wynikiem negatywnym.

W par. 4 ust. 8 i 9 rozporządzenia postanowiono, że wadium:

• wniesione w pieniądzu przez uczestnika przetargu, który przetarg wygrał, zalicza się na poczet ceny nabycia nieruchomości lub pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej
• wniesione w innej formie niż w pieniądzu przez uczestnika przetargu, który przetarg wygrał, podlega zwrotowi niezwłocznie po wpłaceniu kwoty równej cenie nabycia nieruchomości.

Preferencje nie dla wszystkich

Możliwe jest także zwolnienie z obowiązku wniesienia wadium. Wskazuje na to par. 10 rozporządzenia. Zgodnie z tą regulacją osoby, którym przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku wypędzenia z byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego opuszczenia w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r., zwalnia się z obowiązku wniesienia wadium w wyznaczonym w ogłoszeniu o przetargu terminie.

Co istotne, ani z przepisów rozporządzenia, ani z innych aktów prawnych nie wynika jednak możliwość zwolnienia z wadium uczestnika przetargu z tej przyczyny, że gmina dysponuje środkami tego podmiotu z innego tytułu, np. zabezpieczenia wykonania umowy.

A zatem w sytuacji opisanej w pytaniu spółka nie ma możliwości ubiegania się o zwolnienie z wadium z tytułu uczestnictwa w przetargu. Nie jest argumentem na rzecz zwolnienia dysponowanie przez gminę środkami spółki uczestnika przetargu w związku z wniesionym zabezpieczeniem wykonania umowy do zadania realizowanego już w ramach zamówienia publicznego. ©℗