Spółka jawna może dokonywać czynności prawnych, np. zawierać umowy. Jako spółka osobowa nie ma ona jednak organów, a w jej imieniu działają wspólnicy. Kto powinien więc reprezentować spółkę, gdy np. zawiera ona umowę o udzieleniu pożyczki wspólnikowi? Autorem jest Dr Marcin Borkowski radca prawny w GWW.
/>
Dopuszczalne jest, aby wspólnik będący pożyczkobiorcą działał w podwójnym charakterze, czyli we własnym imieniu oraz w imieniu spółki jawnej. Nie ma podstaw do stosowania – w drodze analogii – przepisów dotyczących spółki z o.o. Regulacje te przewidują, że w umowie z członkiem zarządu spółkę z o.o. musi reprezentować rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą wspólników. Jednak w spółce jawnej nie działa rada nadzorcza. Natomiast ustanowienie pełnomocnika do zawarcia umowy pożyczki i tak musiałoby nastąpić w formie czynności wspólników spółki jawnej, czyli tych samych osób, które ostatecznie zawierają umowę. Dodatkowo pełnomocnik działałby w ramach udzielonego mu umocowania, zatem w rzeczywistości realizowałby wolę wspólników. W konsekwencji prowadziłoby to do takiego samego skutku jak działanie samych wspólników. Podkreślono to w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 29 stycznia 2019 r. (sygn. akt I ACa 599/18).
Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wszystkich osób należących do spółki jawnej prowadzić jej sprawy nieprzekraczające zakresu tzw. zwykłych czynności. W przypadku poważniejszych spraw wymagana jest uchwała wspólników. Gdyby nawet zawarcie umowy pożyczki ze wspólnikiem wymagało uchwały wszystkich wspólników, to jej brak nie wpływa na ważność umowy. Zgoda wspólników spółki jawnej na dokonanie czynności przekraczającej tzw. zwykły zakres dotyczy podejmowania decyzji w ramach stosunków wewnętrznych, a nie dokonania samej czynności prawnej.
Jeżeli więc wspólnik będący pożyczkobiorcą działa w podwójnym charakterze, czyli w imieniu swoim i spółki jawnej, to nie ma podstaw do stwierdzenia, że zawiera umowę z samym sobą. Najlepiej, gdyby po stronie spółki działała jeszcze inna osoba. W takim przypadku jest zagwarantowana możliwość pełnej kontroli zasadności udzielenia pożyczki. ©℗