Nasza spółka chce otworzyć prywatny dom opieki dla osób w podeszłym wieku. Wiemy, że gmina co roku wprowadza różne zwolnienia z podatków od nieruchomości. Wójt twierdzi jednak, że nie może udzielić nam takiego zwolnienia, ponieważ rada gminy nie podjęła w tej sprawie uchwały. Czy rzeczywiście nie może on samodzielnie o tym zadecydować? Co możemy zrobić, aby uzyskać takie zwolnienie?

Z kontekstu podanego stanu faktycznego należy wnioskować, że spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług opieki w postaci domów opieki społecznej. Funkcjonowanie takich placówek zasadniczo regulują przepisy ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Zgodnie z jej art. 57 ust. 1 domy pomocy społecznej mogą być prowadzone po uzyskaniu zezwolenia wojewody przez:
  • jednostki samorządu terytorialnego;
  • Kościół katolicki, inne Kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia;
  • inne osoby prawne;
  • osoby fizyczne.
Z kolei z art. 55 ust. 1 wspomnianej ustawy wynika, że dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu – w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych też „mieszkańcami domu”. Z kolei w art. 56 ww. aktu prawnego dookreślono różne typy domów pomocy społecznych, wyszczególniając w tym placówki dla osób w podeszłym wieku.
Co zaś się tyczy aspektu podatku od nieruchomości, to zasadą jest, że podatek ten powinien być opłacany przez różne podmioty prawne, co wynika z art. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z tym przepisem podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
  • właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;
  • posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
  • użytkownikami wieczystymi gruntów;
  • posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
Rada gminy, co również istotne, na podstawie upoważnienia ustawowego z art. 5 ust. 1 wspomnianej ustawy podatkowej określa w drodze uchwały wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie określonych limitów. Należy jednak pamiętać, że wspomniane limity w stosunku do gruntów oraz budynków/ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej są zawsze na najwyższym poziomie. To niewątpliwie wpływa na znaczne obciążenia fiskalne po stronie przedsiębiorców, szczególnie tych, którzy wykorzystują relatywnie znaczne powierzchnie użytkowe. Należy również odnotować, że każda gmina, a ściślej rzecz ujmując – rada gminy – ma możliwość wprowadzenia pewnych preferencji we wspomnianym podatku. Uprawnia ją do tego art. 7 ust. 3 wyżej przytoczonej ustawy podatkowej. Przy czym zwolnienia mogą odnosić się do różnych sfer, np. działalności kulturalnej, ochrony przeciwpożarowej, bezpieczeństwa publicznego, pomocy społecznej, w tym także działalności gospodarczej w zakresie pomocy społecznej.
Należy jednak podkreślić, że dopóki właściwa rada gminy nie podejmie stosownej uchwały w ww. zakresie, dopóty zwolnienie nie może być zastosowane. Wójt gminy nie może bowiem samodzielnie wprowadzać zwolnień, ponieważ nie ma do tego umocowania prawnego. Inna sprawa, że wójt opracowuje projekty uchwał, które rada gminy „głosuje” w trakcie sesji rady gminy. Możliwe jest więc np. wystąpienie do wójta gminy, aby ten przedstawił inicjatywę uchwałodawczą w zakresie zwolnień dla działalności w zakresie pomocy społecznej.
A zatem, aby korzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości, musi ono uprzednio zostać wprowadzone przez radę gminy. Jeśli rada takiego zwolnienia nie wprowadziła, przedsiębiorcy pozostaje tylko wystąpienie do wójta gminy o przedłożenie pod głosowanie rady gminy projektu uchwały w sprawie tegoż zwolnienia. Przy czym nie chodzi tu o projekt w sprawie zwolnienia z podatku jednego podmiotu, lecz obejmującego wszystkie podmioty zajmujące się pomocą społeczną, czyli tzw. zwolnienie przedmiotowe. ©℗
Podstawa prawna
• art. 55, art. 56, art. 57 ust. 1, art. ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2268; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1812)
• art. 3, art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1452; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1512)