To zwycięstwo branży handlowej oraz producentów szkła. Organizacje społeczne podkreślają, że małe butelki po mocnych alkoholach nadal będą wszechobecnym elementem naszego otoczenia.
Butelki PET do 3 l, butelki szklane wielorazowego użytku do 1,5 l oraz aluminiowe puszki do 1 l - takie opakowania będą objęte systemem kaucyjnym. System ten będzie obowiązujący dla sklepów o powierzchni od 200 mkw., wcześniej było to 100 mkw.
Takie założenia projektu dotyczącego systemu kaucyjnego po konsultacjach ogłosił wczoraj, podczas posiedzenia sejmowej komisji ds. samorządów, odpowiedzialny za ten projekt wiceminister klimatu Jacek Ozdoba.
W projekcie, jak mówił, podtrzymano zapis, że będzie wielu operatorów systemu. Uzasadniał to wolnością gospodarczą.
Według Ozdoby ustawa wejdzie w życie 24 miesiące od ogłoszenia, a proces legislacyjny w tej sprawie ma się zakończyć do końca roku plus minus 3 miesiące. Weszłaby zatem w życie od 2025 r. Teraz projekt trafić ma na posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Pytany o wysokość kaucji, odpowiedział, że resort robił symulacje odnośnie do wysokości 20-25 gr, ale nie chciał w tej chwili określać ostatecznej wysokości. Znajdzie się ona w rozporządzeniu MKiŚ.
- Cieszą najnowsze deklaracje ministerstwa, ale wiemy, że diabeł tkwi w szczegółach. Musimy poczekać na zapowiadaną kolejną wersję projektu ustawy i do niej będziemy się odnosić. Martwi jedynie, że ministerstwo, chroniąc wolność gospodarczą, chce wprowadzić system dysfunkcyjny oparty na wielu podmiotach reprezentujących. Nie wiadomo, jak te podmioty poradzą sobie choćby ze wzajemną współpracą, jak rozliczą pomiędzy sobą kaucje oraz jak podzielą pomiędzy sobą zebrane przez sklepy opakowania - komentuje Krzysztof Baczyński, prezes EKO-PAK.
Opinię tę potwierdza Robert Szyman, dyrektor generalny Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych. - Możliwość istnienia wielu konkurujących ze sobą operatorów może spowodować duży chaos - przewiduje.
Niebezpieczny odpad na trawniku
Zapowiedzi Ozdoby oznaczają odstąpienie od jego czerwcowych wypowiedzi dotyczących włączenia do systemu jednorazowych szklanych butelek.
Przypomnijmy, że apele w tej sprawie kierowała do resortu branża handlowa. Jak argumentowała, ok. 70 proc. to wysokość recyklingu opakowań szklanych w Polsce pozyskiwana już teraz w gminnych systemach zbiórki i segregacji odpadów opakowaniowych. - Włączenie butelek szklanych jednorazowego użytku do systemu kaucyjnego to rozwiązanie najgorsze z możliwych. Uderzy w polski handel detaliczny i pogorszy zbiórkę frakcji szklanej, której - na tle pozostałych opakowań plastikowych i puszek - pozyskuje się najwięcej - dowodziła Polska Izba Handlu wraz z 16 organizacjami branżowymi w lipcowym liście do premiera Mateusza Morawieckiego i ministrów klimatu oraz rozwoju.
Polskie Stowarzyszenie Zero Waste odpowiada, że przeciwnicy objęcia kaucją wszystkich rodzajów opakowań zdają się zapominać o tym, że kaucja zmniejsza zaśmiecenie, a przede wszystkim jest najlepszą drogą do zamknięcia obiegu surowców.
Jak podkreśla, szkło to niebezpieczny odpad na trawniku i w lesie, cenny surowiec dla hut oraz jedyne opakowanie, które dziś w Polsce objęte jest kaucją, a jej historia sięga końca XIX w.
Filip Piotrowski z PSZW mówił podczas posiedzenia komisji, że takie zapisy ustawy sprawią, że nadal nasza przestrzeń - parki, lasy czy pobocza - pełne będą tzw. małpek. - Nie wiem, czy państwo wiecie, że w Polsce dziennie konsumuje się ich ponad 2 mln sztuk - mówił Filip Piotrowski.
Jak komentuje Anna Larsson z Reloop Europe, podstawowe frakcje materiałowe w europejskich systemach kaucyjnych to opakowania z tworzyw sztucznych, metali i szkła. - 8 z 12 krajów europejskich zdecydowało o takim zakresie. Powodem jest udowodniony efekt systemu kaucyjnego w postaci znaczącej redukcji zaśmiecania w przestrzeni publicznej, a jak wiadomo, w parkach i na plażach widoczne są wszystkie odpady: również butelki szklane, nie tylko opakowania plastikowe i puszki - akcentuje.
Kluczowa, jak podkreśla, jest jednak możliwość maksymalizacji utrzymania materiałów w obiegu. Według niej dla przemysłu objęcie kaucją opakowań szklanych oznacza zwiększenie zawartości stłuczki w nowych butelkach o 20 proc. oraz znaczące oszczędności energii w procesie produkcyjnym.
Także Robert Szyman, dyrektor generalny Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych, wskazuje, że w systemie kaucyjnym powinny być opakowania, które zaśmiecają przestrzeń publiczną, i tym powinien kierować się ustawodawca.
- Wobec tego butelki wielorazowe nie powinny znaleźć się w systemie, a z pewnością małpki tak. System depozytowy jest jedynie instrumentem do osiągania wyższych poziomów odzysku i wykorzystania określonych odpadów opakowaniowych, czego w naszej ocenie nie odzwierciedla projekt według informacji ministra - podkreśla.
Większe sklepy
Jak przekonywał Jacek Ozdoba, 100 mkw. powierzchni sklepów to za mało, by udźwignąć ciężar związany z wprowadzeniem systemu. Mniejsze sklepy - jeżeli będą chciały - będą jednak mogły stosować te rozwiązania.
Jak mówi Anna Larsson, rodzaj jednostek handlowych objętych obowiązkiem przyjmowania opakowań w systemie kaucyjnym zależy od struktury handlu w danym kraju. - Jeśli duży wolumen przechodzi przez handel tradycyjny, jest on włączany do systemu. Inaczej istniałoby ryzyko nieuzyskania poziomów zbiórki. W przypadku zaś, gdy większość napojów sprzedawana jest w sklepach wielkopowierzchniowych, wówczas ustalane są dwie wielkości, przykład z krajów bałtyckich: obowiązkiem przyjęcia opakowań kaucjonowanych objęte są sklepy o pow. 200-300 mkw. w terenach zurbanizowanych i 60 mkw. w regionach wiejskich - podkreśla ekspertka.
Co z innymi projektami dotyczącymi opakowań?
W niedawnej odpowiedzi MKiŚ zapewniło nas, że przed wyborami rząd przyjmie wszystkie projekty związane z odpadami opakowaniowymi - dotyczące SUP, kaucji i ROP. Przy czym dwa pierwsze jeszcze w tym roku, a trzeci - dotyczący ROP - w przyszłym. Jednak w kuluarach panuje zgodna opinia, że projekt dotyczący ROP przed wyborami nie zostanie przyjęty. Powód to - opisywane przez nas wiosną - obawy o jego proinflacyjny wpływ.
/>
