Sejm przyjął w piątek poprawki wprowadzone przez Senat do nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Zmiana prawa umożliwi ustanawianie zarządu przymusowego wobec podmiotów objętych sankcjami i pozwoli na wypłacanie pracownikom tych podmiotów pieniędzy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Obowiązująca od kwietnia ustawa (Dz.U. z 2022 r. poz. 835) przewiduje wpisywanie osób fizycznych i innych podmiotów na listę sankcyjną przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Razem z wpisem minister decyduje, jakie środki mają być stosowane wobec wpisywanego podmiotu. W grę wchodzi zamrożenie pieniędzy, zakaz udostępniania ich podmiotowi objętemu sankcjami i wykluczenie z przetargów publicznych, a w przypadku osób fizycznych także zakaz wjazdu na terytorium Polski. Na liście znajduje się obecnie 15 osób fizycznych i 35 spółek, według Ministerstwa Finansów zatrudniających w Polsce w ubiegłym roku 2690 pracowników.
Nowelizacja wprowadzi możliwość ustanowienia dla podmiotów objętych sankcjami zarządców, którzy przejmą pełną kontrolę nad przedsiębiorstwem na czas określony w decyzji ministra rozwoju i technologii. Wyznaczony przez ministra zarządca będzie miał za zadanie pokierować przedsiębiorstwem i doprowadzić do zbycia jego aktywów. Dostanie na to do sześciu miesięcy z opcją jednorazowego przedłużenia o maksymalnie kolejne pół roku. Ustanowienie zarządu nie będzie jednak obowiązkowe – szef resortu rozwoju będzie miał tylko taką możliwość. Zgodnie z ustawą zarząd ma być ustanawiany, gdy posłuży to utrzymaniu miejsc pracy lub świadczenia usług publicznych, ewentualnie ochronie interesu ekonomicznego państwa.
Ustawa jako domyślny wariant ustanawia sprzedaż przedsiębiorstw w całości. Później, gdyby nie było to możliwe, zarządca powinien próbować sprzedać jego zorganizowane części. Pierwszeństwo w zakupie w obydwu przypadkach będą mieli pracownicy sprzedawanych podmiotów, o ile założą spółkę z udziałem co najmniej połowy załogi firmy. Jeżeli w czasie ustalonym w decyzji ministra zarządcy nie uda się sprzedać całego kontrolowanego majątku w porozumieniu z jego właścicielem, przymusową sprzedaż zarządzi sąd.
Majątek podmiotów objętych sankcjami będzie mógł też przejąć Skarb Państwa. O przejęciu zdecyduje również minister rozwoju, jeśli uzna, że jest to niezbędne dla ochrony ważnego interesu publicznego lub ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa państwa. Wywłaszczonym będzie przysługiwało odszkodowanie ustalone według rynkowej wartości przejętych środków.
Sytuację pracowników firm objętych sankcjami ma poprawić umożliwienie wypłacania im środków z FGŚP. Dziś z funduszu mogą korzystać przede wszystkim zatrudnieni przez pracodawców znajdujących się w upadłości lub postępowaniu restrukturyzacyjnym. Wniosek do funduszu o wypłatę zaległych wynagrodzeń dla swoich pracowników będzie mógł złożyć pracodawca objęty sankcjami, a w razie jego bezczynności – sam pracownik. Pomoc obejmie wynagrodzenie za maksymalnie trzy miesiące, z ograniczeniem do kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez prezesa GUS.
