Prowadzę skup surowców wtórnych. Z powodu choroby sprawozdanie roczne o odpadach złożyłem w tym roku 20 dni po terminie. Z tego powodu burmistrz miasta wszczął postępowanie w sprawie wymierzenia mi administracyjnej kary pieniężnej. Czy w takiej sytuacji organ może odstąpić od nałożenia kary?
Moim zdaniem tak. Choć przepisy nie wskazują tego wprost, to do administracyjnej kary pieniężnej za niezłożenie w terminie sprawozdania rocznego o zebranych odpadach komunalnych stosuje się regulacje kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące odstąpienia od nałożenia tego rodzaju sankcji. Wątpliwości w tym zakresie rozwiewa ostatnie orzecznictwo.
Niejednoznaczne przepisy
Czytelnik powinien zapoznać się np. z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2022 (sygn. akt II SA/Gd 549/21). Zapadł on na gruncie następującego stanu faktycznego: wójt gminy decyzją z 8 marca 2021 r. nałożył na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 16 400 zł za przekazanie po terminie rocznego sprawozdania podmiotu zbierającego odpady komunalne. W uzasadnieniu decyzji organ wyjaśnił, że przedsiębiorca prowadzący skup surowców wtórnych, a więc podmiot zbierający odpady komunalne na podstawie art. 12a ust. 1 ustawy z o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.), zobowiązany był do sporządzenia i przekazania sprawozdania, o którym mowa w art. 9nb ust. 1 u.c.p.g. w terminie do 31 sierpnia 2020 r. (dotyczyło ono roku 2019 r.). Tymczasem dopiero 12 lutego 2021 r. złożył on roczne sprawozdanie podmiotu zbierającego odpady komunalne rozliczające frakcje odpadów komunalnych za 2019 r., co oznaczało, że termin określony w ustawie został przekroczony o 164 dni. Zgodnie zaś z art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g. podmiot zbierający odpady komunalne, stanowiące frakcje odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, który przekazuje po terminie sprawozdanie, o którym mowa w art. 9nb ust. 1 ustawy, podlega karze pieniężnej w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia, nie więcej jednak niż za 365 dni. W związku ze stwierdzeniem przekroczenia terminu przekazania sprawozdania organ wszczął postępowanie administracyjne z urzędu i ustalił wysokość kary pieniężnej jako iloczyn stawki 100 zł i 164 dni.
Przedsiębiorca złożył odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO), zarzucając brak zastosowania w decyzji instytucji odstąpienia od kary uregulowanej w k.p.a. W szczególności zarzucił wójtowi naruszenie art. 189f ust. 1 pkt 1 k.p.a. – poprzez jego niezastosowanie i nieodstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej pomimo zaistnienia ustawowych przesłanek, tj. naruszenie prawa było znikome, a odwołujący zaprzestał dalszego naruszenia prawa, składając sprawozdanie z własnej inicjatywy, bez wcześniejszej interwencji organu – podczas gdy organ był zobligowany do zastosowania ww. przepisu, mając na uwadze stan faktyczny sprawy. Jednak po rozpatrzeniu odwołania SKO utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Wyjaśniło, że w sprawie kar, o których mowa w art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g., organy pozbawione są możliwości miarkowania ich wysokości. Wynika to z art. 9zc ust. 1 u.c.p.g. Przepis ten ustanawia katalog kar określonych przepisami u.p.c.g., których wysokość nie została określona w sposób sztywny. W katalogu tym ustawodawca nie wymienił art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g., co oznacza, że nie dopuszcza możliwości miarkowania kary za nieterminowe złożenie sprawozdania, o którym mowa w art. 9nb, z uwzględnieniem stopnia szkodliwości czynu, zakresu naruszenia oraz dotychczasowej działalności podmiotu.
Sąd po stronie przedsiębiorcy
Innego zdania był WSA w Gdańsku, który uwzględnił skargę przedsiębiorcy i uchylił decyzję SKO, jak i poprzedzającą ją decyzję wójta. Sąd wskazał, że art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g w sposób wyraźny unormował wyłącznie wysokość kary, określając jej wymiar za każdy dzień opóźnienia oraz górną jej granicę. Lektura całokształtu przepisów u.c.p.g. odnoszących się do tego rodzaju kar zaprzecza, aby kwestia odstąpienia od nałożenia tej kary została przez ustawodawcę w jakikolwiek sposób uregulowana. Dział III ordynacji podatkowej również nie zawiera uregulowań dotyczących odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Podkreślił, że nadużyciem jest twierdzić, że brak uwzględnienia art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g. w hipotezie art. 9zc u.c.p.g. świadczy o woli ustawodawcy, aby instytucji odstąpienia nie stosować do kar z art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g. Artykuł 9zc u.c.p.g. nie reguluje kwestii odstąpienia od nałożenia kary, a dotyczy zasad wymiaru kar, ich miarkowania adekwatnie do stopnia szkodliwości czynu, zakresu naruszenia i dotychczasowej działalności podmiotu, które faktycznie nie mają zastosowania do kar z art. 9xaa pkt 2 u.c.p.g., które mają charakter stały. Co ważne, sąd zaakcentował, że w związku z treścią art. 189a par. 1 i 2 k.p.a., aby przepisy k.p.a. miały zastosowanie w danej sprawie, nie jest konieczne zawarcie w u.c.p.g. odesłania do stosowania regulacji k.p.a. Obowiązek taki istnieje w sytuacji spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 189a par. 1 i 2 k.p.a.
A zatem czytelnik jako powód opóźnienia powinien wskazać swoją chorobę, która jest także przesłanką do odstąpienia od wymierzenia kary. Jeżeli organ karę nałoży – przedsiębiorca może próbować odwołać się do SKO. ©℗
Podstawa prawna
• art. 189a par. 1 i 2, art. 189f ust. 1 pkt 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2052)
• art. 9nb ust. 1, art. 9xaa pkt 2, art. 12a ust. 1 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 888; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2151)
