Wójt gminy naliczył naszej spółce podatek od nieruchomości od zabytkowego budynku, ale uważam, że niezasadnie. Obiekt ten nie jest wykorzystywany przez nas na cele gospodarcze, więc taki zabytek powinien być z podatku zwolniony. Wójt twierdzi, że nie mógł zastosować zwolnienia, bo obiekt jest w złym stanie. Tymczasem w takiej kondycji go kupiliśmy, a z uwagi na trudną sytuację finansową w czasie epidemii przeprowadzenie remontu odłożyliśmy na później. Czy faktycznie nie możemy liczyć na zwolnienie z podatku?

Decyzja wójta w sprawie naliczenia podatku na zabytek jest zasadna, jeśli faktycznie ten budynek nie jest utrzymywany w należytym stanie. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.) przewiduje co do zasady opodatkowania różnego typu nieruchomości, w tym gruntów, budynków i budowli. Podatnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i różne podmioty organizacyjne, co ma uzasadnienie w art. 6 ust. 9 u.p.o.l. Każda gmina autonomicznie w drodze uchwały rady gminy ustala stawki podatkowe, w tym dla gruntów, budynków i budowli (art. 5 u.p.o.l.).
Co istotne dla czytelnika, ustawodawca wprowadził różnego typu zwolnienia w podatku i to niezależne od woli gminy. W tym m.in. wskazane w art. 7 ust. 1 pkt 6 u.p.o.l. zwolnienie od podatku od nieruchomości gruntów i budynków wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków, „pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej”. Zwolnienie to może zatem przysługiwać w odniesieniu do budynków, które są tylko w posiadaniu przedsiębiorcy, ale nie są wykorzystywane do celów działalności gospodarczej.
W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że zwolnienia z art. 7 ust. 1 pkt 6 u.p.o.l. przysługują, jeśli spełnione są dwie przesłanki, tj. po pierwsze grunty i budynki są wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, a po drugie ich utrzymanie i konserwacja są zgodnie z przepisami o ochronie zabytków. Z zakresu tego zwolnienia ustawodawca wyłącza te części, które zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt III FSK 3378/21). Z kolei w wyroku NSA z 22 kwietnia 2021 r. (sygn. akt III FSK 3190/21) zaakcentowano, że „w świetle ww. art. 7 ust. 1 pkt 6 u.p.o.l., nie ma znaczenia fakt, że budynek był w złym stanie w chwili jego zakupu przez podatnika”. Z punktu widzenia przesłanek do zastosowania omawianego zwolnienia podatkowego istotny jest skutek, a więc to, czy budynek jest utrzymany zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, a nie samo dążenie do osiągnięcia tego celu. Zasady opieki nad zabytkiem, a zatem obowiązki jego właściciela, reguluje art. 5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, który w pkt 2 i 3 wskazuje wymogi: „prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku”, a także „zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie”. Oznacza to, że ustawa wymaga od właściciela utrzymania zabytku w jak najlepszym stanie, a niejako środkiem do tego celu jest prowadzenie odpowiednich prac przy obiekcie. Wymaga więc od właściciela zabytku aktywnych działań, w tym również zapobiegawczych. Nie ma znaczenia, że budynek spółka kupiła w złym stanie technicznym. Warunkiem uzyskania zwolnienia z podatku od nieruchomości jest bowiem zachowanie zabytku w odpowiednim stanie, z uwzględnieniem wymogów z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. ©℗
Podstawa prawna
•art. 6 ust. 9, art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2290)
•art. 5 pkt 2 i 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 840)