Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało do konsultacji długo oczekiwany projekt nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, który wprowadza system kaucyjny za niektóre ich rodzaje.
Zostaną nim objęte butelki z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l oraz szklane butelki wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l. Nie będzie za to wymogu pobierania kaucji za napoje sprzedawane w puszkach. Objęcie systemem także puszek postulowała część biznesu, a także organizacje pozarządowe działające na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym.
Projekt przewiduje, że pobrana podczas sprzedaży kaucja będzie zwracana w momencie oddawania opakowania bez konieczności okazywania paragonu. Kaucja nieodebrana przez konsumentów zostanie przeznaczona na funkcjonowanie systemu kaucyjnego. Ma być on organizowany przez firmy wprowadzające na rynek napoje objęte kaucją, które wybiorą jeden „podmiot reprezentujący”, a ten z kolei będzie musiał uzyskać zezwolenie od ministra właściwego do spraw klimatu.
Przedsiębiorcy wprowadzający opakowania będą musieli w ramach systemu kaucyjnego sfinansować system selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych, ich transport do producentów lub zakładów przetwarzania oraz koszty sprawo zdawczości.
Projektowane przepisy nie określają ani sposobu zorganizowania systemu zbierania opakowań, ani wysokości kaucji za nie. „(…) to w gestii przedsiębiorców tworzących system pozostanie wybór najlepszych i najmniej kosztownych rozwiązań gwarantujących uzyskanie celu w zakresie zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Zgodnie z wymogami dyrektywy 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko w 2025 r. powinniśmy zbierać 77 proc. wprowadzonych na rynek butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l wraz z ich zakrętkami i wieczkami. A do 2029 r. musimy osiągnąć pułap aż 90 proc. wprowadzonych opakowań.
Ustawa przewiduje, że system będzie finansowany w całości przez rynek (bez udziału państwa). Nie jest jednak możliwe określenie kosztów jego funkcjonowania, gdyż będą one zależały od modelu przyjętego przez przedsiębiorców.
Ustawa nie wprowadza ani minimalnej, ani maksymalnej wysokości kaucji. Resort przewiduje, że jej wysokość zostanie ustalona przez podmiot reprezentujący na optymalnym poziomie zachęcającym do zwrotu przez konsumentów opakowań bez nadmiernego podniesienia ceny produktu.
Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą zobowiązani do uzyskania określonych poziomów zbiórki. Butelki po napojach objętych systemem kaucyjnym, które zostaną zebrane poza tym systemem w ramach systemu gminnego, nie będą jednak wliczane do uzyskiwanych poziomów selektywnego zbierania. Tymczasem nieuzyskanie wymaganych poziomów będzie się wiązać z koniecznością uiszczenia opłaty produktowej.
System kaucyjny funkcjonuje już w 10 europejskich krajach: Chorwacji, Danii, Estonii, Finlandii, Holandii, Islandii, Litwie, Niemczech, Norwegii i Szwecji, a wysokość pobieranych kaucji waha się od 0,04 euro w Chorwacji do 0,4 euro w Finlandii.
Etap legislacyjny
Projekt w konsultacjach
